Zelfstandige of werknemer?  

Dienstbetrekking ja of dienstbetrekking nee?

Buiten alle coronaperikelen van dit moment is de kwalificatie van arbeidsrelaties (zelfstandige of dienstbetrekking) nog steeds één van de ‘hot topics’  bij controles door de Belastingdienst. De DBA is als opvolger van de Verklaring Arbeidsrelatie volledig mislukt. Rechterlijke uitspraken staan veelal haaks op elkaar. Tijd dus voor de wetgever om klare wijn te schenken via wetgeving. Intussen moeten we het doen met de rechterlijke uitspraken die verschijnen.

Rechtbank Amsterdam deed onlangs een toch wel opzienbarende uitspraak over de arbeidsrelatie van een door een orkest ingehuurde contrabassist.

Procedure dienstbetrekking of ondernemer

De contrabassist is in 2003 in dienst getreden bij het orkest. In 2004 werd haar arbeidsovereenkomst omgezet naar een overeenkomst voor onbepaalde tijd.

Vanwege kortingen op de overheidssubsidies heeft het orkest de dienstbetrekking van de contrabassist met ingang van 1 januari 2013 beëindigd. Vanaf dat moment kon de contrabassist als vervanger worden ingezet. De vergoedingen zijn door de contrabassist deels als ZZP’er gefactureerd en deels via een payrollbedrijf aan de contrabassist betaald.

Als de contrabassist in 2018 minder producties krijgt toebedeeld, stelt ze dat sinds 2017 sprake is van een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd.

De Rechtbank stelt de contrabassist in het gelijk. De Rechtbank kent daarbij waarde toe aan de volgende feiten en omstandigheden:

• De contrabassist moest jaarlijks van tevoren de beschikbaarheid doorgeven, waardoor geen sprake was van vrijheid en flexibiliteit om het werk in te delen, hetgeen juist kenmerkend is voor een overeenkomst van opdracht.
• De contrabassist moest zich houden aan voorschriften en aanwijzingen, zoals vaste tijdstippen voor repetities, optredens en concerten, kledingvoorschriften en stoelindeling binnen de groep contrabassisten.
• Er zijn twee functioneringsgesprekken gevoerd.
• De wijze van betaling is niet van belang.
• Het Balletorkest heeft ook nimmer gewerkt met één van de goedgekeurde modelovereenkomsten (Wet DBA), terwijl deze wel bestaan voor de sector.
• De inschrijving bij de Kamer van Koophandel en / of verloning via het payrollbedrijf heeft plaatsgevonden op instigatie van het orkest.

Noot fiscaal jurist inzake dienstbetrekking of ondernemer

De uitkomst is op zich niet opzienbarend. Immers, de werkzaamheden voor en na ontslag zijn gelijk. De criteria voor het bestaan van een dienstbetrekking zijn:

• persoonlijke verplichting van de werknemer tot het verrichten van arbeid;
• verplichting van de werkgever om loon te betalen;
• het bestaan van een gezagsverhouding.

Deze drie criteria aflopend is het pleit al snel beslecht.

Verrassend aan de uitspraak is, dat waarde wordt toegekend aan de afwezigheid van een modelovereenkomst. Immers, was deze er wel geweest, dan werd de arbeidsrelatie getoetst aan de feiten en omstandigheden waarop invulling is gegeven aan het contract. Dit wordt nog benadrukt doordat de Belastingdienst slechts 23% van de aan haar ter goedkeuring voorgelegde modelovereenkomsten daadwerkelijk goedkeurt.

De uitspraak moet dan naar onze mening niet zo worden gelezen dat de Rechtbank reclame maakt voor het sluiten van modelovereenkomsten. Het is één van de aspecten die in dit specifieke geval bijdraagt aan de conclusie dat sprake is van een dienstbetrekking.

Bronnen dienstbetrekking of ondernemer

https://uitspraken.rechtspraak.nl/inziendocument?id=ECLI:NL:RBAMS:2020:3420