Kamervragen schijnzelfstandigheid Uitvoeringsorganisatie Herstel Toeslagen (UHT)

De overheid negeert haar eigen wetgeving op het gebied van schijnzelfstandigheid. De uitvoeringsorganisatie Herstel Toeslagen (gaan over de kinderopvangtoeslag) is niet van plan om per 1 april 2025 te stoppen met het inschakelen van zelfstandigen. Om geen problemen te veroorzaken is er een toezegging gedaan aan tussenpersonen die zelfstandigen regelen (de brokers). Zij krijgen geen naheffingsaanslagen premies werknemersverzekeringen en boetes, en als ze deze krijgen worden deze door de opdrachtgevers betaald. De belastingdienst kwam vervolgens met een reactie op dit voornemen. Dit kan fiscale rechtsongelijkheid en/of complicaties veroorzaken en het strookt niet met de voorbeeldfunctie van het ministerie van financien (aldus de dienst). Deze toezegging wordt nu ingetrokken !

In hoeverre er nog zelfstandigen werken bij het CAO (Centraal Orgaan opvang asielzoekers), bij ICT afdelingen en/of bij de gevangenissen zou ook eens moeten worden onderzocht.

Om maar met de deur in huis te vallen, raken we nu in de war bij de overheid en maken we regels voor anderen en niet voor henzelf? De overheid werkt nog gewoon door met zelfstandigen en het bedrijfsleven kan boekenonderzoeken (soms met naheffingsaanslagen) tegemoet zien. Kennelijk is binnen de fiscale wereld niet iedereen gelijk. Kennelijk zijn we allemaal gelijk maar zijn sommige (publieke) instellingen zo uniek dat ze anders zijn. We zitten kennelijk allemaal in hetzelfde schuitje maar niet iedereen heeft een peddel.

De overheid zou alles in het werk stellen om per 1 januari 2025 niet meer met schijnzelfstandigen te werken. De hersteloperatie toeslagen heeft hierbinnen kennelijk een bijzondere positie.

Op 17 maart 2025 is antwoord gegeven op diverse Kamervragen van de VVD-leden Aartsen en Van Eijk met betrekking tot de mogelijke inzet van schijnzelfstandigen bij de UHT. Op deze datum is tevens een document (ruim 170 pagina's) openbaar gemaakt over ondernemerschap en een arbeidsrelatie, dit op grond van een Woo verzoek.

Vraag inzake zelfstandigen bij de afdeling toeslagen

Om hoeveel zelfstandigen (en welk percentage) gaat het bij de afhandeling van de toeslagenaffaire? Wat zijn de voorziene gevolgen voor de afhandeling van de hersteloperatie kinderopvangtoeslag?

Antwoord inzake zelfstandigen bij de afdeling toeslagen

Per 28 februari 2025 zijn er 627 potentiële schijnzelfstandigen werkzaam voor de herstelorganisatie (ongeveer 25% van de totale bezetting). Op het hoogtepunt in maart 2024 waren dit er 824 (…).” Er is sprake van afbouw van inhuur van schijnzelfstandigen, maar de UHT blijft gebruik maken van de inhuur van externen. Het doel is het aantal schijnzelfstandigen in 2025 zo snel mogelijk naar nul af te bouwen.

Boekenonderzoeken schijnzelfstandigheid

Nu het handhavingsmoratrium met ingang van 1 januari 2025 is vervallen, worden veel bedrijven en instellingen gecontroleerd op de inzet van schijnzelfstandigen. Zo’n boekenonderzoek is gericht op de aanvaardbaarheid van de aangiften en kan potentieel leiden tot naheffingsaanslagen en correctieberichten. Deze onderzoeken starten vaak als er concrete risicosignalen zijn of als er bij controle op andere belastingmiddelen schijnzelfstandigheid wordt geconstateerd. Per 1 januari 2025 heeft de Belastingdienst zijn handhaving verscherpt, waarbij direct correctieverplichtingen en naheffingsaanslagen kunnen worden opgelegd indien er sprake is van schijnzelfstandigheid. Dit geldt niet met terugwerkende vóór 1 januari 2025, tenzij er sprake is van kwaadwillendheid of eerdere niet-opgevolgde aanwijzingen.

Bedrijven zijn geen overheidsinstellingen

All animals are equal but some animals are more equal than others. Deze spreuk uit Animal farm van George Orwell dringt zich aan ons op. Als duidelijk is dat wordt gewerkt met grote aantallen potentiële schijnzelfstandigen, dan zijn de risicosignalen al publiek. Het komt ons voor dat correcties bij het ministerie van Financiën danwel hun brokers telefonisch kunnen worden afgedaan.

Eerder had de minister nog aangegeven dat deze brokers hun naheffingsaanslagen bij het ministerie konden indienen. Op deze toezegging wordt thans in ieder geval terug gekomen. “Doorslaggevend werd dat de toezeggingen van Dienst Toeslagen aan de brokers kunnen leiden tot een fiscale non-compliance en dat dat niet strookt met de voorbeeldfunctie van het ministerie van Financiën.”  Inderdaad het ministerie heeft een voorbeeldfunctie. Deze voorbeeldfunctie zou ook moeten behelsen dat geen enkele schijnzelfstandige kan en mag worden ingezet binnen de overheid. Dat daarmee toch wordt doorgegaan, is dus van de ratten besnuffeld.

Uiteraard wordt ingespeeld op het sentiment van een snelle afhandeling van gedupeerde ouders uit de Toeslagenaffaire. Zou de inzet van schijnzelfstandigen elders niet van belang zijn voor de bedrijfsvoering?  Een non-argument dus opnieuw.