Werknemer of ondernemer ?

Vanaf 2025 zal de belastingdienst strikt gaan handhaven op het werken met (schijn) zelfstandigen. Voor 2024 is het dus van belang dat u de afspraken (contracten) en formaliteiten (paspoort etc.) van zelfstandigen waar u mee werkt op orde brengt. Zelfstandigen zijn eerder in dienstbetrekking dan u zou mogen denken (Hoge Raad 2023), de bedoeling van partijen speelt meestal niet de belangrijkste rol (Hoge Raad 2020)

Schijnzelfstandigheid geeft problemen voor bedrijven

In de periode rond 2020 werden diverse werkgevers onderzocht zodat kon worden vastgesteld of er wordt gewerkt met echt zelfstandigen. Ook zijn in die periode interne documenten van de belastingdienst openbaar gemaakt. Ook is in die periode aangekondigd dat er onderzoeken zouden komen. In 2023 kwam hierbij de baanbrekende zaak inzake de ondernemers die bij Deliveroo werkzaam waren. De belastingdienst heeft meermaals aangekondigd om de schijnzelfstandigheid aan te pakken.

Volgens het ministerie gaat het om ongeveer 200.000 (van de ruim 1,2 miljoen) zelfstandige ondernemers.

Vanaf 1 januari 2025 zullen werkgevers die gebruikmaken van schijnzelfstandigen geconfronteerd worden met een verhoogd risico op claims en financiële gevolgen. Na een pauze van acht jaar zal de Belastingdienst opnieuw beginnen met het handhaven (zie handhavingsplan januari 2024) van regels tegen oneigenlijke zzp-constructies (zie ook de brief van de belastingdienst september 2023 inzake handhaving). Deze handhaving kan aanzienlijke impact hebben op bedrijven die schijnzelfstandigen inzetten. Dit artikel bespreekt de implicaties en wat werkgevers kunnen doen om zich voor te bereiden. De belastingdienst heeft zelf ook een probleem, volgens een artikel op de site van RTL werken er ruim 1.000 schijnzelfstandigen bij het ministerie van financien. Het lijkt mij verstandig dat we eerdaags een Woo verzoek indien omtrent de informatie welke hierover voorhanden is.

Wat zijn schijnzelfstandigen?

Schijnzelfstandigen zijn zzp’ers die in feite in een dienstverband werken, maar door hun opdrachtgever als zelfstandigen worden behandeld. Dit kan aantrekkelijk lijken voor werkgevers vanwege lagere kosten en minder verplichtingen, maar het brengt aanzienlijke risico's met zich mee. Wanneer de Belastingdienst oordeelt dat een zzp’er feitelijk een werknemer is, kan dit leiden tot forse naheffingen, boetes en nabetalingen op pensioenen.

Handhaving door de Belastingdienst schijnzelfstandigen

Vanaf 1 januari 2025 zal de Belastingdienst weer controles uitvoeren bij werkgevers die zich niet aan de regels houden omtrent schijnzelfstandigheid. Dit betekent dat bedrijven die schijnzelfstandigen inzetten, kunnen worden geconfronteerd met naheffingen van loonbelasting en sociale premies. Daarnaast kunnen pensioenfondsen achterstallige pensioenpremies met terugwerkende kracht innen.

Financiële risico's bij werken met zelfstandigen

Het herkwalificeren van zzp’ers als werknemers brengt aanzienlijke financiële risico's met zich mee:

Loonkosten: Werkgevers zullen hun voormalige zzp’ers in loondienst moeten nemen tegen een vergelijkbaar nettoloon, wat kan leiden tot hogere brutolonen.
Pensioenpremies: Pensioenfondsen kunnen met terugwerkende kracht pensioenpremies innen, wat kan leiden tot aanzienlijke financiële lasten.
Achterstallige rechten: Schijnzelfstandigen kunnen aanspraak maken op achterstallige werknemersrechten zoals vakantiedagen, overwerktoeslagen en transitievergoedingen.
Naheffingsaanslagen: de belastingdienst kan naheffingsaanslagen met rente (en soms boetes) opleggen.

Voorbereidingen voor werkgevers die werken met (schijn) zelfstandigen

Om de risico's te minimaliseren, kunnen werkgevers de volgende stappen overwegen:

Herzie de contracten: Analyseer de huidige zzp-contracten en bepaal of deze voldoen aan de criteria voor zelfstandigheid. Overweeg om schijnzelfstandigen in vaste dienst te nemen.
Fiscaal advies: Raadpleeg een fiscalist (en eventueel een arbeidsrechtspecialist) om een beter inzicht te krijgen in de implicaties van de nieuwe handhaving en om passende maatregelen te treffen. Eventueel het aanpassen van de bestaande contracten en/of het op een andere manier inrichten van de werkzaamheden.
Compliance check: Zorg ervoor dat alle zzp’ers daadwerkelijk als zelfstandigen opereren en voldoen aan de eisen van de Belastingdienst. Neem hiertoe gerust contact met ons op.

Noot fiscaal jurist inzake schijnzelfstandigheid

De hernieuwde handhaving van de regels rond schijnzelfstandigheid door de Belastingdienst vanaf 1 januari 2025 brengt risico's met zich mee voor werkgevers. Door proactief maatregelen te nemen en fiscaal advies in te winnen, kunnen werkgevers de impact van deze veranderingen beheersen en zich voorbereiden op mogelijke claims. Het is essentieel om de contractuele relaties met zzp’ers zorgvuldig te evalueren en waar nodig aan te passen om toekomstige problemen te voorkomen.

Schijnzelfstandigheid is een term die wordt gebruikt voor een persoon die als zelfstandige werkt maar in feite een werknemer is. Hierdoor worden er geen premies voldaan en is de belastingheffing vaak lager. Dit kan problemen geven met de Belastingdienst maar ook tot gevolg hebben dat er premies en/of boetes moeten worden betaald. Door het handhavingsmoratorium zullen er komende tijd in principe geen boetes worden opgelegd aan opdrachtgevers. In diverse stukken wordt aandacht besteed aan de schijnzelfstandigheid, bijvoorbeeld het rapport van de Algemene rekenkamer uit april 2022 inzake schijnzelfstandigheid en handhaving door de belastingdienst. In juni 2022 kwam hier nog een tweede rapport bij over het toezichtplan arbeidsrelaties. De belangrijkste conclusies zijn de volgende:

Wetgeving is verouderd.
Grote fiscale verschillen tussen werknemers en ondernemers.
Onvoldoende handhaving door de belastingdienst.
Er zijn weinig kwaadwillende ondernemers.

De Belastingdienst heeft op dit moment te weinig mensen en middelen om schijnzelfstandigheid aan te pakken, vanaf 2025 zou dit dus op orde moeten zijn. Op grond van wetgeving (het handhavingsmoratorium) worden er de komende jaren geen boetes of naheffingen opgelegd aan opdrachtgevers die zelfstandigen inhuren die feitelijk werknemer zouden zijn. Per 2025 zal dit wel weer gaan veranderen. Als een ondernemer langere tijd voor een opdrachtgever werkt en niet zelfstandig zijn of haar uren mag bepalen bestaat er een risico dat sprake is van werknemerschap. In dit memo wordt een toelichting gegeven op het begrip schijnzelfstandigheid en gezagsverhouding.

De belastingdienst zal de komende tijd haar boekenonderzoeken opvoeren en kritisch zijn op ingehuurde ondernemers. Dit zal mogelijk meer procedures tot gevolg hebben en wellicht ook naheffingsaanslagen.

Voorlopig blijft de onduidelijkheid nog hangen boven het fiscale landschap. Als u ondernemers zou inhuren zorg dan voor een ordentelijke administratie, heldere risicoverdeling en een juiste overeenkomst. Wilt u een vrijblijvend gesprek neem dan gerust contact op met één van onze specialisten.