Immateriële schadevergoeding of loon

Een werknemer wordt ontslagen en krijgt een geldbedrag mee in verband met psychische schade. Deze schade is ontstaan omdat de werknemer bijvoorbeeld als klokkenluider heeft gewerkt en / of in de krant is gekomen, met naam en toenaam. De vergoeding kwalificeert al snel als loon (dus belast).

Casus over immateriële schadevergoeding en loon

Een werknemer wordt ontslagen via de kantonrechter. Er wordt een vergoeding betaald van € 35.000. Vervolgens wordt een mediationtraject gestart. In dit kader wordt een vergoeding betaald van € 175.000, hiervan wordt € 85.000 aangemerkt als vergoeding van immateriële schade (€ 90.000 heeft betrekking op VV en pensioenvergoeding).

Er wordt een vaststellingsovereenkomst gesloten en de werknemer krijgt dus € 85.000 als immateriële schadevergoeding. De rechter is van mening dat de vergoeding belast is als loon uit dienstbetrekking. De werknemer is van mening dat sprake is van een belastingvrije vergoeding i.v.m. immateriële schade. De inspecteur / Belastingdienst denkt hier anders over. De Hoge Raad komt tot het volgende:

Vergoeding voor psychisch leed uit de dienstbetrekking is ook belast.
Het is niet relevant dat de arbeidsovereenkomst al was ontbonden toen het mediationtraject van start ging, ook dan kan er een causaal verband zijn tussen de vergoeding en de dienstbetrekking.
Het is niet relevant dat de vergoeding inzake immateriële schade door de kantonrechter is toegekend tot reeds via de rechter een ontslagvergoeding was vastgesteld.

Als psychische schade die een werknemer heeft geleden voldoende verband houdt met de dienstbetrekking, kwalificeert de vergoeding hiertoe als loon. Voor de vraag of psychische schade zich voordoet, is niet vereist dat sprake is van onvrijwillig ontslag.

Zieke werknemer en immateriele schadevergoeding

Een werkgever heeft Henk via een ontslagaanvraag bij het UWV ontslagen, dit vanwege langdurige arbeidsongeschiktheid. De kantonrechter is van mening dat het reintegratie proces niet goed is verlopen en dat de werkgever een ernstig verwijt kan worden gemaakt. De kantonrechter kent aan Henk een schadevergoeding toe van €25.000 (in verband met inkomensverlies) en tevens een vergoeding voor immateriele schade ad € 25.000. De vraag is of € 50.000 als loon uit dienstbetrekking moet worden gezien, aldus de inspecteur. De rechterbank Den Haag (d.d. 4 juni 2024 ECLI:NL:RBDHA:2024:8791) is het hier niet mee eens. Rechtbank Den Haag oordeelt dat slechts het deel van de billijke vergoeding dat ziet op inkomensverlies belastbaar loon vormt. Het deel dat ziet op vergoeding van immateriële schade is geen loon, omdat deze vergoeding niet zozeer haar grond in de dienstbetrekking vindt dat zij als daaruit genoten loon dient te worden aangemerkt. Beroep van Henk is gegrond.

Casus politieagent en immateriële schadevergoeding

Een politieagent krijgt € 15.000 euro aan immateriële schadevergoeding voor een aantal ongevallen tijdens zijn werk. Al hetgeen uit dienstbetrekking wordt genoten is loon, zegt de wet en dus volgt er een aanslag loonbelasting op de deurmat. Partijen gaan naar de rechter. De Rechtbank Noord Nederland is op 6 januari 2015 (ECLI:NL:RBNNE:2015:112) van mening dat de Belastingdienst gelijk heeft, de € 15.000 is gewoon een soort van salaris / loon. Het Gerechtshof Leeuwarden denkt hier op 23 februari 2016 (ECLI NL GHARL 2016 1393) anders over: geen loon, maar een belastingvrije schadevergoeding. De stap naar de Hoge Raad wordt gemaakt. De adviseur van de Hoge Raad (Advocaat-Generaal Niessen) is er snel klaar mee, de uitkering heeft niet als doel de politieagent te belonen. Het is een compensatie voor geleden schade, zie ook het arrest van de Hoge Raad in 2015 (Hoge Raad van 31 januari 2015). Uit deze uitspraak volgt dat uitkering naar algemene maatschappelijke opvattingen niet als beloningsvoordeel kon worden gezien. Dat de uitkering geen vergoeding van materiële schade betrof deed daar niet aan af. Ook gaf het bedrag van de vergoeding volgens de A-G geen aanleiding tot een andere conclusie. De Hoge Raad volgt op 31 maart 2017 de conclusie van de vorige rechters, deel vergoeding is belastingvrij.

Ook materiële schadevergoeding ivm dwarslaesie geen loon

In een andere zaak bij de Hoge Raad wordt geconcludeerd dat een vergoeding voor zorgkosten en aanpassingen in de woning belastingvrij kunnen worden ontvangen. De politie agent liep tijdens zijn werk een dwarsleasie op, er wordt een vergoeding betaald voor een aantal zaken, dit vindt heeft geen direct verband met zijn dienstbetrekking dat de vergoeding als daaruit genoten moet worden gezien. Dat een politieagent meer risico loopt dan een op kantoor werkende fiscaal jurist leidt niet automatisch tot een verband tussen de dwarsleasie en de dienstbetrekking, aldus de rechter.

Noot fiscaal jurist over belastingvrije vergoeding of niet

Veel vergoedingen van de werkgever die aan de werknemer worden betaald zullen samenhangen met de dienstbetrekking (het werk) van de werknemer bij de werkgever. Al hetgeen uit dienstbetrekking wordt genoten is loon (artikel 10 Wet op de loonbelasting). Als een vergoeding niet direct samenhangt met de dienstbetrekking, kan sprake zijn van een onbelaste vergoeding / immateriële schadevergoeding. In dit kader ging het om psychisch en lichamelijk leed dat wel samenhing met de dienstbetrekking maar niet voldoende.