Fiscale mogelijkheden werknemersparticipatie

Steeds vaker stellen bedrijven ons de vraag hoe ze goede mensen aan hun bedrijf kunnen binden. De werknemersparticipatie winst aan populariteit. De redenen hiervoor zijn:

1. Belonen via aandelen is goedkoper.
2. Minder salaris betalen, maar betalen via aandelen (minder cash out).
3. Werknemers meer betrekken bij het bedrijf.
4. Minder verloop en goede mensen behouden.

De staatssecretaris is van mening dat ons fiscale landschap prima werkt voor werknemersparticipaties, dat hierbij de wereld om hem heen er heel anders over denkt is bijzonder (zie kamervragen 28 oktober 2024). Volgens de staatssecretaris zijn er geen fiscale belemmeringen voor het toekennen van werknemersparticipaties (zie vraag 6), uit onze praktijk volgt een geheel ander beeld. Dat er belasting moet worden betaald is prima, edoch de problemen inzake de waardering van de aandelen, lange doorlooptijd bij de belastingdienst en de niet aftrekbaarheid van diverse kosten blijven gewoon op tafel liggen.

Structuur bij werknemersparticipatie

De meest gekozen optie is dat werknemers aandelen krijgen (vaak een belang lager dan 5%). Het stemrecht op de aandelen komt niet bij de werknemers te liggen (of bij een kleine groep werknemers). Dit wordt geregeld via een zogenaamde Stichting Administratiekantoor (de STAK). De werknemers krijgen derhalve geen gewone aandelen, maar certificaten van aandelen (aandelen zonder stemrecht). De werknemer heeft dan enkel de economische gerechtigheid op de aandelen.

Klanten ervaren praktische problemen bij werknemersparticipatie

Onze ervaring leert dat het opzetten van een werknemersparticipatie vaak gedoe gaat opleveren. De belangrijkste problemen zijn:

1. Waardering van het bedrijf
2. Lange doorlooptijd van verzoeken inzake vooroverleg over de waardering en de voorwaarden
3. Nieuw box 3 stelsel (en toekomstige onzekerheid)
4. Niet aftrekbaarheid van kosten inzake werknemersparticipaties

Deze problemen volgen ook uit een landelijk onderzoek. In een motie van enkele kamerleden (Bontenbal en Marijnissen) komen deze problemen ook naar voren. De staatssecretaris heeft hierop schriftelijk gereageerd en wil in overleg met de Belastingdienst bekijken of het allemaal iets praktischer en sneller zou kunnen. Verder hoeven we van de overheid en/of de belastingdienst niet veel te verwachten, een gemiste kans, het binden van mensen aan een organisatie zou een stuk eenvoudiger en vlotter moeten kunnen. De brieven hieromtrent kunt u hier raadplegen:

1. Brief financiele werknemersparticipaties (23 september 2024)
2. Beslisnota d.d. 16 september 2024
3. Brief staatssecretaris d.d. 9 december 2022
4. Position Paper Financiele werknemersparticipaties (9 december 2022)
5. Kamervragen inzake verplichte winstdeling door bedrijven tegen inflatie (8 juni 2022)

Memo over waardering en fiscale kwalificatie werknemers- en managementparticipaties

Voor onderliggende informatie bekijk ook deze info uit een Woo verzoek over werknemers - en managementparticipaties (augustus 2023). In het openbaar gemaakte memo van de belastingdienst wordt ingegaan op de fiscale kwalificatie, waardering en waarderingsafslagen met betrekking tot een werknemers- of managementparticipatie. In dit memo komen de volgende onderdelen aan de orde:

• zakelijke derdenprijs;
• sprake van een lucratief belang;
• verwachtingswaarde aandelen;
• korting op zakelijke vastgestelde prijs;
• beoordeling prognose;
• waarderingsrange / exit envy;  

Dit besluit in combinatie met een eerder memo inzake de waardering van aandelen in bedrijven en start ups (juli 2020) geeft een mooi kijkje in de fiscale keuken van de belastingdienst. In een ander memo (juni 2022) wordt nader gekeken naar de waarderingsmethoden die de belastingdienst toepast. In het kennisgroep standpunt uit juni 2023 wordt inzicht gegeven in de waardering van aandelen met een vervreemdingsverbod.

Welk percentage krijgen de werknemers?

De werknemers krijgen veelal individueel een percentage dat lager ligt dan 5%. In totaal wordt er meestal niet meer dan 20% van de aandelen aan de werknemers gegeven of verkocht.

Fiscale aspecten werknemersparticipatie

Bij het toetreden van de werknemer (uitgifte aandelen of verkopen aandelen) kunnen er fiscale aspecten ontstaan. Dit kan ook gebeuren bij de realisatie, dus de verkoop door de werknemer (of inkoop door het bedrijf zelf). De werknemer heeft feitelijk 2 opties:

1. De werknemer zal de waarde van de aandelen betalen (via een lening van het bedrijf of met eigen geld). Dan zijn er geen fiscale gevolgen.
2. De werknemer hoeft niks te betalen of zou te weinig betalen. Dit is dan loon in natura, de loonheffing hierover moet door de werkgever worden betaald (en door de werknemer moeten worden vergoed).

Hoe waarde bedrijf berekenen bij werknemersparticipatie?

Wij begeleiden regelmatig bedrijven bij een werknemersparticipatie. De werkgever wil een door de Belastingdienst goedgekeurde structuur en hiervoor is vooroverleg omtrent de participatie wenselijk. De Belastingdienst berekent de waarde van het bedrijf veelal via de zogenaamde DCF-methode (discounted cash flow methode). Een andere optie is dat wordt aangesloten bij een recente verkooptransactie binnen het bedrijf. Uiteindelijk moet de waarde in het economische verkeer worden vastgesteld.

Vragen over werknemersparticipaties

Een werknemersparticipatie is best voordelig en een echte kans voor de toekomst. Wilt u een vrijblijvend gesprek, bel met één van onze adviseurs.