Trust voor familievermogen box 2 of box 3

Fonds of stichting voor familievermogen

Een APV (afgezonderd particulier vermogen) is een financiële / fiscale structuur waarbij een persoon of een familie geld afstaat aan een entiteit (met of zonder rechtspersoonlijkheid) zodat de persoon daar formeel eigenaar van is geworden. Deze persoon (of zijn familie) geniet echter wel de opbrengsten van het vermogen. Meest voorkomende voorbeeld is een trust, Liechtensteinse Stiftung of Antilliaanse stichting. Deze trust is vervolgens eigenaar van aandelen in een rechtspersoon, zoals een Ltd. / Sarl. of andere (buitenlandse) rechtspersoon.

Belastingdienst en APV of Stiftung

Een APV wordt vaak opgezet omdat buitenlandse banken informatie moesten verstrekken over in het buitenland wonende belastingplichtigen. Via een APV-structuur wordt de bankrekening / het vermogen ondergebracht bij een buitenlandse rechtspersoon. Als de belastingplichtige gewoon over zijn vermogen kan blijven beschikken, wordt dit vermogen gezien als box 3 vermogen. De laatste paar jaar zien we echter een wijziging bij de Belastingdienst, het vermogen wordt gezien als box 2 vermogen, dit geldt dan voor de uitkering door de Ltd. / Sarl. aan de trust (APV). De inbreng van de belastingplichtige zou normaal moeten worden gezien als kapitaal / storting. De Belastingdienst ziet deze inbreng vaak als lening. De rente op de lening is hiermee (ook) belast in box 1.

Hoe en waarom de Belastingdienst beslist om een structuur als box 2 of box 3 vermogen aan te merken is onduidelijk. Het lijkt een beetje op willekeur!

Als het memo wordt gelezen, dan wordt duidelijk dat de belastingplichtige in uitzonderingsgevallen aannemelijk mag maken dat het vermogen in de truststructuur wordt gezien als box 3 vermogen. Dit zou kunnen spelen als de belastingplichtige nog kan beschikken over een deel van de eigendommen in de Ltd. / Sarl., het economische eigendom zou hierbij volstaan.

Hoe werkt een APV?

Een APV staat sinds 2010 opgenomen in artikel 2.14a Wet IB. Volgens de wet wordt dit vermogen toegerekend aan de persoon die de trust in het leven heeft geroepen. De meeste APV-structuren zijn ook opgeheven, heeft simpelweg fiscaal geen zin meer. Sommige APV-structuren zijn verplaatst naar landen die nog wel een reële belastingheffing hebben. De Belastingdienst heeft een team gezet op deze structuren, in sommige gevallen worden hier navorderingsaanslagen met boetes opgelegd. Omdat dit buitenlandse structuren zijn, is de navorderingstermijn 12 jaar (te verlengen met het verleende uitstel).

De Belastingdienst staat wel open voor overleg over het ontmantelen van een dergelijke truststructuur. De insteek hierbij is fiscale transparantie.

Soms wordt dit vermogen als zogenaamd zwevend vermogen gezien, hierdoor kan belastingheffing worden beperkt. De belastingheffing over het vermogen in een APV zal soms plaatsvinden in box 2 en soms in box 3. De Belastingdienst zit hier bovenop en zal dit met argusogen volgen. Intern is er beleid bij de Belastingdienst, dit is in augustus 2020 openbaar gemaakt (zie bron). De Belastingdienst is van mening dat APV-vermogen in box 2 moet worden belast.

Noot fiscaal jurist over familievermogen in trust

De Belastingdienst weet niet precies hoe er moet worden omgegaan met buitenlandse rechtspersonen en structuren. Het standpunt dat dan wordt ingenomen sluit meestal aan bij eenvoud en maximale heffing. Hoe de Belastingdienst tot haar standpunt komt is onduidelijk en het lijkt steeds meer op willekeur (ongelijkheid). In een procedure voor het Gerechtshof Den Haag wordt het vermogen gezien als box 2 vermogen en de vordering als een zogenaamde TBS-vordering (Artikel 3.92 Wet IB). De procedure ging over de rente op de TBS-vordering, deze is vastgesteld op 6%. Deze koers wordt de laatste jaren steeds vaker gevolgd. Uit het jaarplan 2020 van de Belastingdienst volgt dat de jacht op buitenlandse vermogens onverminderd doorgaat. Een stichting of trust kan er echter wel voor zorgen dat het vermogen van families bij elkaar blijft en op de juiste wijze onder de erfgenamen kan worden verdeeld. Het blijft echter maatwerk waarbij jurisprudentie nog moet worden ontwikkeld. De interne notities van de Belastingdienst helpen hierbij.