ANBI en belastingen

De ANBI bij belastingheffing

Het begrip algemeen nut beogende instelling (ANBI) is in de belastingwetgeving om diverse redenen van belang. Wij verwijzen als voorbeeld naar de giftenaftrek in de inkomstenbelasting en de vennootschapsbelasting. Dit zijn fiscaal gunstige regelingen voor donaties aan een ANBI. Het zou bij die regelingen misbruik in de hand werken als iedereen zichzelf kon (doen) aanmerken als ANBI. Daarom zijn er duidelijke (en uitvoerige) regels vastgesteld waaraan een ANBI moet voldoen. Deze regels zijn opgenomen in de Algemene Wet inzake Rijksbelastingen (AWR) en de daaronder liggende regelgeving. In deze bijdrage lichten wij een aantal van deze voorwaarden uit.

Bestedingscriterium ANBI

ANBI’s moeten hun inkomsten besteden aan hun algemeen nuttige doelstelling (bestedingscriterium). De ANBI mag niet meer vermogen aanhouden dan redelijkerwijs nodig is voor de continuïteit van de werkzaamheden ten behoeve van de doelstelling van de ANBI. MvF 15 maart 2024, nr. 2024-6086 bevat de voorwaarden om een investering door de ANBI te laten kwalificeren voor het bestedingscriterium. Het gaat om beleggingen waarmee men, naast een financieel rendement, sociale impact wil of kan realiseren.

ANBI Loket belastingdienst

Sinds 2023 is er ook een speciaal ANBI loket, dit kunt u hier vinden.

Hoe krijg je een ANBI-status?

Indien u een ANBI-status wenst te verkrijgen, dient u aan veel voorwaarden te voldoen. In deze bijdrage lichten wij er drie voor u uit. Daarmee zijn wij niet uitputtend, maar hopen wij u wel enkele handvatten mee te geven. In deze bijdrage kijken wij naar:

• Een doelstelling tot beogen van het algemeen nut; 
• Het beogen van het algemeen nut voor meer dan 90%;
• Het hebben van een actueel beleidsplan.

Het beogen van het algemeen nut door een ANBI

Al in 1960 sprake de Hoge Raad zich uit over het vereiste van het dienen van het algemeen nut door een ANBI. Hij gaf toen aan dat gekeken moet worden naar wat onder spraakgebruik en maatschappelijke opvattingen onder ‘algemeen nut’ moet worden verstaan. Hij gaf ook een richtlijn. Het gaat hier om lichamen met als doel een werkzaamheid die het algemeen belang raakt en niet om lichamen die op zichzelf slechts dienstbaar zijn aan bepaalde particuliere belangen. Op grond van dit arrest, dat alweer 60 jaar oud is, moet dus worden gekeken of u een algemeen belang of een particulier belang dient. Bij de afbakening tussen particulier en algemeen belang spelen twee toetsen een rol. De zogenaamde doelgroeptoets en de quid-pro-quo toets.

De doelgroeptoets richt zich op de omvang en hoedanigheid van de doelgroep die de ANBI bedient. Van belang daarbij is, volgens het Hof Den Bosch, dat wordt gekeken of de afbakening van de groep niet leidt tot het dienen van een particulier belang. Zo'n omslagpunt kan aanwezig zijn als, na afbakening, duidelijk wordt dat sprake is van een vrijwel gesloten groep. Dit herken je vaak aan de situatie dat toetreding of vervanging van leden niet mogelijk is.

Bij de quid-pro-quo toets moet worden gekeken of de commerciële activiteit het doel is of dat deze activiteit uitsluitend een middel is om het doel van de ANBI te bereiken. Is daarbij sprake van een ‘normale’ consumententransactie, dan is al snel sprake van het dienen van particuliere belangen en niet van algemene belangen. Je past deze toets toe op het doel van de (beoogde) ANBI, bijvoorbeeld het inzamelen van geld voor onderzoek naar ziekten. Denk bij toegestane transacties bijvoorbeeld aan transacties die een sterk fondsenwervend karakter hebben.

ANBI beoogt algemeen nut voor meer dan 90%

De 90%-eis kunt u het best zien als een marge van 10%. Dit maakt dat kleinschalig ondernemen of kleinschalige andere activiteiten niet in de weg hoeven te staan aan de ANBI-status. Door een percentage van 10% te hanteren, voorkomt men echter dat andere zaken dan het dienen van het algemeen belang te eenvoudig tot een ANBI-status kan leiden. De hoofdregel hierbij is dat commerciële activiteiten niet leiden tot het dienen van het algemeen belang. Echter, afhankelijk van een beoordeling van alle feiten en omstandigheden, kan dit anders zijn. Denk aan een commerciële activiteit die volledig gericht is op het werven van fondsen. Daar geldt wel een zogenaamde anti-oppot-eis.

U dient de 90%-eis te onderbouwen. Dat gebeurt in de eerste plaats (als drempel) door de statuten juist op te stellen. Daarnaast dient u door middel van uw feitelijke werkzaamheden te laten zien dat u het algemeen belang dient. In de praktijk krijgen wij vaak de vraag hoe de 90%-eis moet worden beoordeeld. Dient bijvoorbeeld te worden gekeken naar de activiteiten die worden georganiseerd, de inkomsten die daarmee worden gegenereerd of de wijze waarop de middelen worden besteed? Deze laatste opvatting is de juiste. De 90%-eis toetst u door te kijken naar uw bestedingen.

De ANBI en het actueel beleidsplan

De ANBI moet over een actueel beleidsplan beschikken. Daarmee geeft een ANBI inzage in de volgende elementen:

• De werkzaamheden die de instelling verricht;
• De manier waarop de instelling fondsen werft;
• De wijze van vermogensbeheer door de instelling;
• De wijze waarop de instelling haar vermogen besteedt.

Vaak zijn beleidsplannen meerjarig, maar let wel op dat u actueel blijft. Pas dus tijdig uw plan aan. Een voordeel voor u is dat het beleidsplan geheel vormvrij is. Dit heeft het Gerechtshof Den Bosch bevestigd. Uiteindelijk heeft het beleidsplan, zoals blijkt uit de wetsgeschiedenis, als voornaamste doel dat de ANBI duidelijk maakt hoe zij uitvoering geeft aan haar doelstelling. De nadruk ligt dus op de te verrichten werkzaamheden.

De Belastingdienst raadt aan om het beleidsplan te publiceren op de website van de ANBI, doch daartoe bent u niet verplicht. U bent slechts verplicht om een aantal gegevens, die ook in het beleidsplan voor dienen te komen, via uw website te delen. Deze verplichte informatie is door de Belastingdienst in een overzicht opgenomen, welk overzicht wij via een link graag met u delen.

Fiscale advisering over de ANBI

Regelmatig helpen wij instellingen bij het verkrijgen van een ANBI-status. Tevens beoordelen wij of de wijze waarop de instelling haar doel nastreeft, aansluit bij zowel de statuten als de vereisten die de wet stelt aan (behoud van) de ANBI-status. Ook denken wij graag mee bij het bepalen van het beloningsbeleid voor het bestuur en de beleidsbepalers. Benieuwd naar onze dienstverlening? Neem dan contact op, de koffie staat klaar.

Bron ANBI en belastingheffing

Hoge Raad 1960 12 oktober 1960, nr. 14 413

Hof Den Bosch  9 juni 2011, nr. 10/00636

Hoge Raad d.d. 13 januari 2012 ECLI:NL:PHR:20212:BQ0525

Rechtbank Noord-Holland 13 december 2012 ECLI:NL:RBNHO:2013:12460

Overzicht Belastingdienst inzake ANBI