Rijksmonument, fiscus en belastingvoordeel

Er gold een fiscaal gunstige regeling voor (groot) onderhoud aan een rijksmonument. De regeling voor eigen woningen en beleggingspanden in box 3 is verschillend. Deze regeling is afgeschaft per 1 januari 2019. Tot dat moment waren kosten voor rijksmonumenten aftrekbaar, hieronder de oude regeling. Vanaf 2019 geldt een subsidieregeling voor instandhouding van rijksmonumenten, informatie hierover treft u aan op de site van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, bij onderdeel subsidies. Er lopen nog wel procedures bij rechters over de oude regeling. Deze geven wel signalen over "aftrek of niet", deze lijn wordt vaak ook gebruikt bij de subsidie verschaffing.

Aanvraag Subsidie Rijksmonumenten  

De instandhoudingssubsidie voor woonhuis - rijksmonumenten kan vanaf 1 maart tot 30 april worden aangevraagd via deze internetsite. U heeft hiervoor de volgende informatie nodig.

• Uw Digid
• Monumentennummer

In dit schema kunt u eenvoudig zien voor welke kosten u een subsidie kunt aanvragen. U kunt ook een gratis nieuwsbriefaanvragen zodat u op de hoogte blijft van de regeling. De wettelijke regeling kunt u hier vinden.

De subsidie voor Rijksmonumenten is bedoeld voor:

• In de basis is de subsidie bedoeld voor terugkerend onderhoud en restauratie van uw rijksmonument.
• Onderhoud van de woning, dak, voeg (metsel) werk, natuursteen, kozijnen, schilderwerk
• Binneninrichting (onderhoud / vervangen vaste interieur onderdelen zoals trappen, plafonds, schoorstenen, schouwen, vloeren, labriseringen, etc.)
• Installaties en bliksemafleiding
• Terreinen en beplanting, uitgebreid (ook riool, regenwaterafvoer, bestrating, etc)
• Overige kosten zoals adviseurs, projectbegeleiding, onderzoeken, etc.

Waarvoor geen subsidie bij rijksmonumenten?

• Reconstructie
• Kosten verandering, verfraaiing of comfort verbetering (zoals isolatie, dubbele beglazing)
• Onderhoud aan sanitair, badkamer, keuken, cv ketel, etc.
• Onderhoud aan losse elementen (meubels, schilderijen, etc) de zogenaamde roerende zaken
• Eigen arbeidsuren zijn NIET subsidiabel, tenzij door eigen onderneming of door eigen personeel (aantonen via accountantsverklaring)

Een uitgebreid overzicht treft u hier aan.

Oude regeling rijksmonumenten

Als u eigenaar bent van een rijksmonument, dan kunt u diverse fiscale voordelen genieten. Het wonen in een rijksmonument is fiscaal best voordelig. De aftrekmogelijkheden zijn in 2012 aangepast. U mag kosten voor vervanging, onderhoud of repareren aftrekken als u aan de volgende voorwaarden voldoet:

• u bent eigenaar van een rijksmonument;
• het pand is ingeschreven in het rijksmonumentenregister;
• u betaalt de kosten (in het belastingjaar).

Geen aftrek voor monumenten

U heeft niet altijd recht op aftrek. De aftrek voor monumenten geldt niet indien:

• er sprake is van een gemeentelijke monument (en geen rijksmonument);
• er sprake is van een beschermd dorpsgezicht (en geen rijksmonument);
• er sprake is van nieuwbouw van een rijksmonument (en geen onderhoud).

Procedure inzake aftrekbare kosten Rijksmonument

Als eigenaar van een monumentenpand kon u in aanmerking komen voor belastingaftrek van onderhoudskosten. Deze regeling biedt voordelen, maar er zijn duidelijke richtlijnen voor welke kosten aftrekbaar zijn en welke niet. In dit blog bespreken we een recente uitspraak van de rechtbank en geven we inzicht in hoe de regels toegepast worden. In dit onderdeel omschrijven we een procedure bij de Rechtbank Noord Nederland d.d. 28 augustus 2024 (publicatie in 2025) ECLI:NL:RBNHO:2024:88285. Belastingplichtige dacht dat € 415.000 aan kosten aftrekbaar zou moeten zijn, in beroep stelt hij deze bij tot € 194.000 en de inspecteur accepteert slechts € 65.000 aan aftrekbare kosten. In een slecht gevoerde procedure met onvoldoende onderbouwing van feiten ging het mis voor belastingplichtige.

Wat zijn aftrekbare kosten bij een rijksmonument?

Volgens artikel 6.31 van de Wet inkomstenbelasting 2001 (wettekst 2018) kunnen 80% van de onderhoudskosten voor monumentenpanden als persoonsgebonden aftrek worden opgevoerd. Deze kosten moeten aan de volgende criteria voldoen: De werkzaamheden moeten ertoe strekken het pand, zoals dat bij aanvang van de werkzaamheden bestond, in bruikbare staat te herstellen of te houden. De kosten moeten in redelijkheid gemaakt zijn.

Uitgaven voor werkzaamheden die dienen om een gebouw, zoals dit bij stichting of na latere verandering bestond, in bruikbare staat te houden en aldus achteruitgang en verval te voorkomen, zijn kosten van onderhoud en komen voor aftrek in aanmerking. Kosten voor een verbetering van een monument zijn niet aftrekbaar.

Wat zijn geen aftrekbare kosten?

Niet alle uitgaven komen in aanmerking voor aftrek. Kosten die het pand verbeteren in plaats van herstellen. Voorbeelden zijn:

• Het toevoegen van nieuwe dakkapellen.
• Het installeren van vloerverwarming.
• Het verplaatsen van keukens of badkamers.
• Kosten voor kleine reparaties en huurderslasten: Zoals:
• Binnenverfwerk en behangen.
• Tuinonderhoud (tenzij de tuin zelf als beschermd monument is geregistreerd).
• Kleinere reparaties zoals het vervangen van deurknoppen of schakelaars.
• Kosten die niet direct verband houden met onderhoud:
• Decoratieve verbeteringen zoals luxe afwerkingen.
• Verfraaiingen die het pand functioneel wijzigen.
• Kosten gemaakt in eerdere of latere jaren, uitgaven die niet in het belastingjaar zelf vallen, zoals werkzaamheden uitgevoerd in een ander jaar.
• Niet-aangetoonde kosten: Kosten waarvoor onvoldoende bewijs of documentatie beschikbaar is, zoals ontbrekende facturen of vage omschrijvingen.

Welke kosten zijn wel aftrekbaar bij een Rijksmonument?

• Herstel van schoorstenen, pannendak en hemelwaterafvoeren.
• Buitenschilderwerk.
• Tuin (mits dit monument is)
• Herstel van metselwerk.
• Tegelwerk
• Elektrische installatie om aan NEN-normen te voldoen.

De rechtbank volgde grotendeels de Belastingdienst. Hoewel de eigenaar stelde dat een groot deel van de kosten noodzakelijk was, slaagde hij er niet in overtuigend bewijs te leveren dat de overige kosten aftrekbaar waren.

Praktische tips voor eigenaren van monumentenpanden

1. Documenteer grondig: Houd alle facturen, offertes en foto’s van de werkzaamheden zorgvuldig bij. Specificeer welke kosten voor onderhoud en welke voor verbetering zijn.
2. Werk samen met experts: Schakel een deskundige in, zoals een aannemer met ervaring in monumentenpanden en een belastingadviseur, om kosten correct te categoriseren.
3. Houd rekening met huurderslasten: Kosten die normaal door huurders worden gedragen (zoals schilderwerk binnen) zijn in principe niet aftrekbaar.
4. Overweeg vooraf een inspectie: Een taxateur kan helpen bij het bepalen welke werkzaamheden noodzakelijk zijn om het pand in bruikbare staat te houden.

Het onderscheid tussen onderhouds- en verbeteringskosten is belangrijk bij het bepalen van aftrekbare kosten voor monumentenpanden. De belastingrechter hanteert een strenge bewijslast: de belastingplichtige moet overtuigend kunnen aantonen welke uitgaven kwalificeren als onderhoudskosten. Zorg daarom altijd voor een gedetailleerde onderbouwing.

Aftrek parkervloer monumentenpand

X koopt (in 2011) een woning / appartement. Er wordt voor 10.000 euro een nieuwe parkervloer ingelegd. De kosten zijn volgens de inspecteur niet aftrekbaar omdat in geen sprake is van herstel in oude toestand. Verder stelt de Belastingdienst dat sprake is van herinrichtingskosten (niet aftrekbare huurderslasten).

• De rechtbank is het met X eens, kosten aftrekbaar
• Het Gerechtshof is het niet met X eens, kosten niet aftrekbaar, zijn huurderslasten

De heer X gsaat in cassatie en verwijst naar een besluit uit 2016. In dit besluit staat dat kosten van een parkervloer aftrekbaar zijn. Volgens de AG (31 januari 2017, ECL NL PHR 2017 54) mag X - ook voor het eerst in cassatie - naar dit besluit verwijzen. De AG stelt voor om de procedure bij een ander Gerechtshof nog eens over te doen (verwijzen). Zie ook de uitspraak van de Hoge Raad d.d. 5 oktober 1988

Fiscale wijzigingen rijksmonument in 2012

De fiscale aftrek van kosten is in 2012 aangepast.

• De drempel voor aftrek is komen te vervallen (geldt zowel voor rijksmonumenten in box 1 als in box 3).
• De kosten die u maakt voor het gebruik van een rijksmonument zijn niet allemaal aftrekbaar. Dit geldt voor: de afschrijving, het eigenaarsdeel van de onroerende zaakbelasting, de premie voor de brand- en opstalverzekering en de waterschapslasten (polderlasten).
• Fiscaal aftrekbare kosten die door de Belastingdienst zijn vastgesteld zijn niet meer 100% aftrekbaar, maar slechts voor 80%.

Er is een overgangsregeling; als u de verplichting vóór 1 januari 2012 bent aangegaan en de betaling heeft in 2012 (of 2013) plaatsgevonden, dan kunt u de onderhoudskosten nog gewoon aftrekken.

Vaststellen onderhoudskosten door de Belastingdienst

Als u onderhoud of verbetering overweegt, dan kunt u de Belastingdienst vooraf om een mening vragen omtrent de aftrekbaarheid.