Oplossing herinvesteringsreserve

Deze advisering is sinds 2017 niet meer mogelijk !

Binnen een B.V. valt een herinvesteringsreserve (HIR) belast vrij. De B.V. kan deze belaste vrijval niet voorkomen. Een oplossing kan zijn om de belaste vrijval van de herinvesteringsreserve te compenseren met een verhoogde pensioenvoorziening voor de DGA of zijn partner. Dit werkt als het een reële pensioentoezegging is.

Pensioenvoorziening als compensatie voor HIR

In een procedure bij de Rechtbank in Haarlem op 21 maart 2013 (publicatie 26 maart 2013) wordt deze kwestie aan de orde gesteld. Een B.V. verkoopt een bedrijfspand met winst, voor de winst wordt in 2007 een HIR gevormd. De B.V. kon in de komende 3 jaren geen vervangende investeringen vinden. De B.V. zocht naar een oplossing. Feitelijk wilde men de HIR gebruiken voor een pensioen, dit kan niet. Door een extra pensioendotatie komt er echter wel een extra aftrekpost welke de vrijval van de HIR kan opvangen. De inspecteur was het niet eens met de extra pensioendotatie. Partijen gingen naar de Rechtbank. In deze casus ging het niet goed omdat:

• de B.V. in 2010 nog geen pensioentoezegging had gedaan aan haar directeur-grootaandeelhouder (dus goed vastleggen);
• de B.V. kon niet aannemelijk maken dat zij een stellig voornemen had om in de toekomst pensioen uit te keren (dus goed advies inwinnen).

De herinvesteringsreserve

Als een ondernemer of een B.V. boekwinst behaalt bij de verkoop / vervreemding van een bedrijfsmiddel, dan moet hij / zij over de boekwinst belasting betalen (inkomstenbelasting of vennootschapsbelasting). Men heeft - onder voorwaarden - de mogelijkheid om de winst belastingvrij onder te brengen in een herinvesteringsreserve, een zogenaamde HIR. Deze HIR wordt vervolgens gebruikt als er een nieuw bedrijfsmiddel wordt aangeschaft (of voortgebracht). De belastingheffing wordt dus door de HIR doorgeschoven naar de toekomst. De belangrijkste aandachtspunten zijn:

• Er moet een voornemen zijn om te herinvesteren.
• Er moet worden geïnvesteerd in een nieuw bedrijfsmiddel.
• Het voornemen tot herinvesteren moet kunnen worden aangetoond op balansdatum.
• De nieuwe aankoop moet in mindering worden gebracht op de HIR, over het lagere bedrag op de balans kan men dan wellicht nog afschrijven.
• De HIR ziet slechts op investeringen in een bedrijfsmiddel (machines, inventaris, onroerende zaken). De HIR geldt ook voor onlichamelijke zaken (bijvoorbeeld patenten, octrooirechten). 
• De HIR geldt niet voor vermogensrechten, zoals beleggingen.
• De boekwaarde-eis: de HIR mag niet in mindering worden gebracht op nieuwe bedrijfsmiddelen als de gezamenlijke boekwaarde ervan lager is dan de boekwaarde van het oude bedrijfsmiddel.
• De vervangingsvoorwaarde: er is een verschil in bedrijfsmiddelen, sommige schrijf je in 10 jaar of meer af (zoals een bedrijfspand) of in z'n geheel niet (zoals grond), dit is categorie 1. Sommige bedrijfsmiddelen schrijft men sneller af (zoals een auto), dit is categorie 2. Bij categorie 2 bedrijfsmiddelen mag men de HIR enkel gebruiken voor nieuwe bedrijfsmiddelen die dezelfde economische functie innemen, bij categorie 1 zaken geldt dit niet. Een HIR voor inventaris kunt u dus niet gebruiken voor een nieuw bedrijfspand, andersom kan wel.
• De volgorde-eis: de HIR moet worden gebruikt voor de eerstvolgende aankoop van een bedrijfsmiddel. Voor categorie 1 bedrijfsmiddelen geldt een uitzondering.
• Buitenlandse investeringen: een HIR kan ook worden gebruikt voor investeringen in het buitenland.

De vrijval van de herinvesteringsreserve

De herinvesteringsreserve valt in principe niet automatisch vrij. Een verplichte vrijval zal plaatsvinden indien:

• de onderneming of de B.V. wordt gestaakt;
• het voornemen om te vervangen er niet meer is;
• de HIR niet binnen 3 jaar - na het jaar van vervreemding - wordt gebruikt. Soms is een extra termijn voor herinvesteren mogelijk, stem dit af met een fiscaal jurist en neem tijdig actie.

Noot fiscaal jurist

De advisering omtrent een herinvesteringsreserve kan fiscaal voordelig zijn. Een aantal tips voor de praktijk zijn:

1. Inbrengen in de B.V.: als u in de toekomst uw bedrijfspand wellicht zou verkopen met veel winst, dan is het te overwegen om uw eenmanszaak, VOF of maatschap in te brengen in een B.V. Let op: u moet de onderneming in dezelfde vorm eerst enkele jaren voortzetten.
2. Moment investeren: u verkoopt een bedrijfspand met een winst van € 200.000. U wilt een nieuw bedrijfspand kopen. U koopt eerst een nieuwe machine van € 300.000. U mag de HIR hiervoor gebruiken, u bent dit niet verplicht. Een jaar later koopt u een bedrijfspand voor € 300.000. Waarop brengt u de HIR in mindering? U kunt de HIR beter gebruiken voor het bedrijfspand omdat de afschrijvingstermijn op een bedrijfspand veel langer is.
3. Investeringsaftrek: u heeft een HIR van € 250.000. U koopt een nieuw bedrijfspand voor € 350.000. Voor de aankoop van het nieuwe bedrijfspand krijgt u geen investeringsaftrek (boven maximum). U kunt er ook voor kiezen om de HIR in mindering te brengen op het bedrijfspand en over het restant (€ 100.000) investeringaftrek te claimen.

Voorbeelden herinvesteringsreserve

1. Ik verkoop een auto en koop inventaris: HIR is mogelijk.
2. Ik verkoop een bedrijfspand en koop inventaris: HIR is mogelijk.
3. Ik verkoop inventaris en koop een bedrijfspand: HIR niet mogelijk.

Bron herinvesteringsreserve (HIR)

Rechtbank in Haarlem op 21 maart 2013 (publicatie 26 maart 2013).

Hoge Raad 22 maart 2013 (HIR wordt agio).

Gerechtshof Amsterdam 20 december 2012 (geen vervangingsvoornemen).