Foto KLPD en kilometerregistratie

Wij zijn regelmatig - namens belastingplichtigen - betrokken bij discussies met de Belastingdienst (veel in Doetinchem) over de bijtelling over een auto van de zaak resp. de betrouwbaarheid van een opgestelde kilometeradministratie. De Belastingdienst controleert de kilometerregistratie op grond van externe gegevens, de belangrijkste zijn:

foto's politie;
foto's Belastingdienst (in weekend bij het meubelplein, etc.);
facturen van uw garage;
boetes (snelheidsovertredingen);
informatie parkeren (via app);
foto's grensovergangen;
foto's KLPD.

De informatie van de Belastingdienst wordt vervolgens vergeleken met de kilometeradministratie die door de belastingplichtige is bijgehouden. Als hierin fouten zitten (dus wel een foto en geen rit in de administratie), zal de Belastingdienst de kilometeradministratie verwerpen en een naheffingsaanslag opleggen.

Mag de Belastingdienst de informatie gebruiken?

Volgens het Gerechtshof 's Hertogenbosch d.d. 27 maart 2015 mag de Belastingdienst de beelden van de KLPD gebruiken voor haar eigen onderzoek. Volgens de Advocaat Generaal (adviseur Hoge Raad, d.d. 16 augustus 2016) klopt deze uitspraak niet. De Hoge Raad heeft dit bevestigd op 24 februari 2017.

De Belastingdienst controleerde de kilometeradministratie van een werknemer (zijn agenda) door hier foto's van de KLPD te gebruiken. Deze camerabeelden gaven andere ritten met de auto weer. De werknemer is van mening dat de beelden niet gebruikt mogen worden (in strijd met zijn privacy). De rechter was dit met de werknemer eens, edoch de rechter vond de ongeoorloofde inbreuk gerechtvaardigd. De AG en de Hoge Raad denken hier nu anders over.

Conclusie Gerechtshof inzake automatische signalering kentekens

Via de ANPR (Automatic Number Plate Recognition) krijgt de Belastingdienst veel informatie van auto's die in Nederland over de wegen rijden. Het Gerechtshof komt tot de volgende belangrijke conclusies:

Rechtsoverweging 4.6: Het Hof stelt vast dat het inherent is aan het door belanghebbende indienen van de verklaring geen privégebruik, zoals hiervoor omschreven in 4.3, dat de persoonlijke levenssfeer van belanghebbende wordt geraakt. Door het indienen van de verklaring dient belanghebbende immers een administratie bij te houden van de met de auto voor privédoeleinden verreden kilometers. De wetgever heeft dit vormgegeven in de in het voormelde artikel 13bis, vijftiende lid, Wet LB, geformuleerde (zware) bewijslast. Desgevraagd door de Inspecteur dient belanghebbende te doen blijken dat hij met de auto minder dan 500 kilometer voor privédoeleinden heeft gereden. Elk tegenbewijs van de Inspecteur voor de door hem gestelde onjuistheid van de overgelegde administratie raakt per definitie de privésfeer van belanghebbende. Het Hof stelt vast dat belanghebbende zelf heeft gekozen voor de fiscale faciliteit door indiening van de verklaring geen privégebruik en daarmee controle over het privédomein toelaat. Hij had, zeker gelet op het nadien gereden aantal kilometers met de auto voor privédoeleinden, ook kunnen kiezen voor het niet aanvragen van de verklaring geen privégebruik. Dit alles laat onverlet dat het uitoefenen van controle in voormelde zin een inbreuk vormt op het recht van belanghebbende zich met de auto vrijelijk te bewegen waarheen hij wenst. Het vormt daarmee een inmenging van het openbaar gezag in privé leven van belanghebbende.
Rechtsoverweging 4.7: Kort gezegd komt de werkwijze van de Belastingdienst in deze neer op het volgende. De Belastingdienst maakt mede gebruik van ANPR-camera’s van de politie; deze staan opgesteld op een aantal doorgaande wegen. Naar de Inspecteur ter zitting mededeelde, werden de foto’s vanaf 2010 tot 1 september 2014, zonder enige bewerking door de politie, per week doorgezonden. Vanaf 1 september 2014 zijn de foto’s zonder enige tussenkomst van de politie “real-time” doorgezonden naar de Belastingdienst. Deze samenwerking met de politie is neergelegd in het tot de stukken behorende “CONVENANT BELASTINGDIENST-POLITIE INZAKE MEDEGEBRUIK VAN DE ANPR-CAMERA’S VAN DE POLITIE”. De Belastingdienst, aldus de Inspecteur, filtert de gegevens en vernietigt de “no-hits” direct. Van de ontvangen gegevens wordt ongeveer 60% vernietigd en 40% wordt gebruikt voor controledoeleinden, zoals onder meer het bepalen of er terecht geen bijtelling met betrekking tot het privégebruik van de auto plaatsvindt. De voor controledoeleinden geselecteerde gegevens worden door de Belastingdienst gedurende 7 jaren bewaard. Er is overleg met het College. De werkwijze van het verzamelen en gebruik van ANPR-informatie is in 2010 gemeld aan het College, conform de Beleidsregel CBP richtsnoeren ANPR van 14 juli 2009, aldus de Inspecteur. Het gebruik van de ANPR-gegevens is gebonden aan strikte regels en de gegevens zijn niet beschikbaar voor derden.
Rechtsoverweging 4.14: Allereerst merkt het Hof op dat de Belastingdienst de met ANPR-technologie gegenereerde gegevens, direct na binnenkomst, selecteert op basis van een aantal fiscale controledoelen; 60% wordt direct vernietigd en 40% wordt bewaard voor controledoeleinden. Hiermee wordt voldaan aan het op basis van objectieve criteria selecteren van de informatie voor het doel waarvoor deze is bestemd, namelijk het controleren van onder meer het privégebruik van de zakelijk ter beschikking gestelde auto. In voornoemd arrest van het HvJEU worden met betrekking tot het bewaren van gegevens nadere voorwaarden gesteld. De gegevens worden in het onderhavige geval gedurende 7 jaren bewaard. Het Hof sluit niet uit dat de in punt 62 en 63 van het arrest gegeven overwegingen ten aanzien van deze bewaartermijn mogelijk kunnen leiden tot reactie van de wetgever indien een nieuwe richtlijn op dit punt wordt aangescherpt. Onder verwijzing naar hetgeen het Hof hiervoor heeft overwogen in 4.9, kan de lengte van de bewaartermijn van 7 jaren naar ’s-Hofs oordeel evenwel niet tot de conclusie leiden dat de Inspecteur met het bewaren van de met ANPR-technologie gegenereerde gegevens jegens belanghebbende handelt in strijd met artikel 8 EVRM.

Conclusie Hoge Raad inzake automatische signalering kentekens

De Hoge Raad (en de Advocaat Generaal, in deze de heer G. Niessen) is het niet eens met de conclusies van het Gerechtshof. Het plaatsen van ANPR-camera's (Automatic Number Plate Recognition ) op de weg door de Belastingdienst is niet in overeenstemming met de privacy waar een burger recht op heeft (artikel 8 EVRM). Het betreft volgens de Hoge Raad en de AG een verboden (systematische) vastlegging van gegevensverwerking, dit omdat alle informatie van passerende auto's (weggebruikers) wordt vastgelegd.

Het vastleggen via een monitor van de openbare ruimte zou niet direct leiden tot een inbreuk op de privacy van de autogebruiker indien de waarnemer (de Belastingdienst) deze informatie ook zou hebben verkregen als hij op de plek aanwezig zou zijn geweest (by being on the spot in person). In deze wordt echter systematisch en permanent informatie vastgelegd.