De koning en belastingen

De koning is anders dan ik ben, hoewel hij natuurlijk ook van vlees en bloed is en gewoon naar het toilet gaat. Maar ... op grond van artikel 40 van de grondwet heeft hij een bijzondere positie. De koning krijgt een netto uitkering en hoeft geen inkomstenbelasting en erfbelasting te betalen. De onroerendzaakbelasting, BTW en hondenbelasting moeten gewoon worden betaald. Tot zover ... niks nieuws lijkt me. Dat de koning niet op mij lijkt is logisch, maar hoe leg je dit binnen fiscaaljuridische kaders uit? Is de situatie van een "normaal mens" rechtens en feitelijk vergelijkbaar met die van onze koning?

Discriminatie omdat de koning geen belasting hoeft te betalen

Henk (lid van de Provinciale Staten en "belastingadviseur") stapt naar de rechter omdat hij van mening is dat hij op de koning lijkt. Op grond van het gelijkheidsbeginsel wil Henk geen box 1 en box 2 heffing betalen. Henk moet wel inkomstenbelasting en premies betalen en is van mening dat hij hiermee gediscrimineerd wordt t.o.v. de koning (of leden van het koninklijk huis).

Henk redeneert als volgt: de Grondwet geeft aan bepaalde leden van het Koninklijk Huis een vrijstelling van persoonlijke belastingen voor bepaalde soorten inkomen en vermogen. Omdat Henk in fiscaal opzicht gelijk is aan deze koninklijke hoogheden, heeft ook hij recht op vrijstelling van persoonlijke belastingen, tenminste dat is de stelling van Henk.

De Rechtbank en het Gerechtshof waren het niet met Henk eens. De wet schept een onderscheid en hiermee zijn mensen niet gelijk, aldus de rechter. De adviseur van de Hoge Raad (de Advocaat Generaal) is het ook niet met Henk eens. Wat zijn de overwegingen?

• Door de functie van de koning is zijn persoonlijke leven en zakelijke leven (en inkomsten en uitgaven) nauwelijk van elkaar te scheiden. "Check," dit heb ik ook als ondernemer.
•  De uitkering die de koning krijgt op grond van de Wet financieel statuut van het Koninklijk Huis (WFSKH) laat zich niet inpassen in het systeem waarop de inkomstenbelasting is gebaseerd. "Check," maar dan is de wet niet juist of discriminerend.
• Vrijstelling van inkomstenbelasting (inkomen en vermogen) geldt alleen voor inkomen / vermogen dat gekoppeld is aan het koningschap. Check "over de delen die betrekking hebben op ondernemerschap moet ik nu juist wel belasting betalen"
• Henk heeft recht om hetzelfde te worden behandeld als de koning maar hij verkeert niet in dezelfde situatie. "Check," dit klopt maar is dit relevant? Eigenlijk wel, maar de uitleg spreekt niet aan.

Noot over de koning

De wet kent niet direct een vrijstelling voor de volksverzekeringen (wel in de grondwet). Deze vrijstelling zou moeten komen te vervallen of moeten worden opgenomen in de relevante wetgeving voor de premies volksverzekeringen. De Wet op de Inkomstenbelasting (artikel 1.1 en 2.1) kent ook niet een directe vrijstelling voor de koning (of leden van het koninklijk huis). Een dergelijke subjectvrijstelling is dan ook aan te bevelen. De lex specialis (grondwet) gaat dus voor op de lex generalis (wet inkomstenbelasting).

Bron koning en belastingen

Koning en belastingen conclusie AG 18 december 2015 (ECLI NL PHR 2015 2420).

Gerechtshof 's Hertogenbosch d.d. 7 mei 2015 (ECLI NL GHSHE 2015 1663).

Rechtbank Zeeland West Brabant d.d. 31 januari 2014 (ECLI NL RBZWB 2014 746).