Wonen in Duitsland met AOW uitkering en hypotheekrenteaftrek

Ook bij minder dan 90% Nederlands inkomen soms toch recht op tegemoetkomingen. Belastingplichtige woont in Duitsland en geniet van zijn pensioen (en AOW). Belastingplichtige claimt hypotheekrenteaftrek in Nederland. Hoe werkt dit ? In dit artikel behandelen wij een tweetal uitspraken van het Gerechtshof 's Hertogenbosch over een gepensioneerde die in het buitenland woont en in Nederland aangifte doet voor zijn of haar hypotheekrente.

Hoe werkt kwalificerende buitenlandse belastingplichtig?

Als je in het buitenland (EU land of in Liechtenstein, Noorwegen, Ijsland en Zwitserland) woont kent Nederland de regeling, dat je bij een Nederlands inkomen van 90% of meer van je hele wereldinkomen, aangifte moet doen alsof je Nederlands binnenlands belastingplichtige bent. Met een mooi woord kwalificeer je dan. Dan heb je dus ook recht op hypotheekrenteaftrek en andere verminderingen. Als dan die 10% (bijvoorbeeld) in Duitsland belast wordt, dan krijg je hiervoor in de Nederlandse aangifte een voorkoming dubbele belasting, zodat je niet dubbel betaald. Duitsland kent overigens ook een dergelijke regeling.

Hoe werkt de 90% regeling voor de inkomstenbelasting

Er is al een paar keer geprocedeerd over de manier waarop je de 90% regeling moet berekenen. Dat speelt met name als het buitenland een voordeel belast voor € 5.000 en in Nederland zou dat voordeel op € 10.000 moeten worden gewaardeerd. Volgens de jurisprudentie is dan de 90% grens te berekenen door uit te gaan van deze € 5.000. Je komt dus sneller voor de 90% regeling in aanmerking. Er is nog niet geprocedeerd over de casus dat bijvoorbeeld Duitsland iets zou belasten wat in Nederland helemaal niet belast is. Te denken valt aan speculatiewinst op een pand wat in Nederland in Box III valt.

En als je nu minder dan 90% Nederlands inkomen hebt?

Soms voldoe je niet aan de 90%. Dan is het toch mogelijk om tegemoetkomingen te krijgen als blijkt dat het andere land waar de meer dan 10% wordt belast niet voldoende tegemoetkomingen geeft. Om te kijken of er toch recht bestaat op een tegemoetkoming zijn er 3 stappen te doorlopen.

Stappenplan bij belastingplicht Duitsland en bepalen kwalificerende buitenlandse belastingplicht

Deze stappen werden in een recente zaakduidelijk weergegeven. Op 5 april 2023 deed het Hof ’s Hertogenbosch uitspraak in een zaak die over deze 10% ging. De Pensioengenieter had Nederlands en Duits pensioen.

Stap 1 is om te kijken of hij voldeed aan het 90% criterium. Zijn (bruto) Duitse pensioen ging over de 10% heen. Dus zou je zeggen dat hij geen recht had op tegemoetkomingen.
Stap 2 is kijken of het woonland voldoende tegemoetkoming geeft. Het bleek echter dat het Duitse pensioen maar voor een deel in Duitsland belast werd en dat hij daardoor zijn Duitse belastingvrije som niet geheel kon gebruiken. Dat komt omdat Duitse pensioenen pas vanaf 2005 in de heffing worden betrokken. Elk jaar voor een stukje meer. In het jaar 2015 was van de €29.667 maar €7.151 in Duitsland belast. Dit was lager dan de belastingvrije som van €8.472 en dus concludeerde het Hof dat hierdoor een stukje tegemoetkomingen in Duitsland niet volledig waren genoten. Dan zou Nederland eventueel nog een stukje moeten tegemoetkomen.
Stap 3 Het Hof ging rekenen. Op basis van het aandeel van het Nederlands inkomen op het totale inkomen, zou er recht bestaan op een gedeeltelijke aftrek en bleef er in ons geval €1.059 aan te betalen belasting over.
Stap 4 is echter te berekenen hoeveel belasting de pensioengenieter zou betalen als hij in Nederland zou hebben gewoond. Dat bleek een bedrag van €8.672 te zijn. Als zijn Nederlandse heffing toch al minder is, dan is er geen reden voor en recht op een tegemoetkoming. Onze pensioengenieter kreeg geen tegemoetkoming.

Conclusie inzake kwalificerende buitenlandse belastingplicht en pensioen

Ook als er niet wordt voldaan aan de eisen voor de kwalificerende buitenlands belastingplichtige kan het zo zijn dat Nederland een extra tegemoetkoming moet geven. En ook als het sommetje 90/10 eenvoudig lijkt, is het handig om ook te kijken naar de manier waarop de bestanddelen zijn belast. Helaas is het ook dan nog niet zeker of er een tegemoetkoming wordt gegeven. We moeten dan nog gaan vergelijken met de situatie dat iemand zijn inkomen geheel uit Nederland zou hebben genoten.

Het blijft dus helaas complex in grensoverschrijdende situaties. Gelukkig heeft de rechter nu een duidelijk stappenplan voorgeschreven aan de hand waarvan getoetst kan worden of er toch recht bestaat op een tegemoetkoming. In geval van twijfel kan het dus geen kwaad om dit stappenplan uit te (laten) voeren. Overigens: als u dit zelf kunt uitvoeren, vergeet dan niet om bij ons te solliciteren. Wij gaan graag met u in gesprek, stuur gerust een email of neem contact op met onderstaande deskundige (n).