Navordering buitenlands vermogen

Tegenslag voor fiscus bij zwart geld, verlengde termijn afschaffen?

Inleiding

De termijn voor navordering bedraagt in buitenlandsituaties 12 jaar, in binnenlandse 5 jaar. De Europese Commissie heeft - door een creatieve actie van NautaDutilh Advocaten - Nederland gewaarschuwd, je mag buitenlandsituaties niet anders behandelen dan een binnenlandse situatie. Zowel het Hof van Justitie en de Hoge Raad zijn sinds 2010 van mening dat Nederland 12 jaar mag navorderen.

Vorenstaande speelt onder meer bij de KB-Lux zaak, maar ook bij vele andere situaties waarbij de Belastingdienst vermogen in buitenland op de korrel heeft. De termijn is waarschijnlijk in strijd met Europees recht. De adviseur van de Hoge Raad (Advocaat Generaal, de heer Wattel) heeft dit in zijn advies aan ons hoogste rechtscollege aangegeven. De staatssecretaris is het nog niet eens, in navolging heeft het Hof van Justitie en de Hoge Raad (februari 2010) echter bepaald dat Nederland 12 jaar mag navorderen.

Ik moet eerlijk zeggen dat ik wel wat voel voor de reactie van de staatssecretaris en de Hoge Raad, het zoeken naar informatie in het buitenland duurt nu eenmaal langer dan binnen Nederland. In Nederland zijn allerlei bronnen en bestanden aan elkaar gekoppeld, met het buitenland is dit nog niet zo. Een kanttekening hierbij moet dan wel zijn dat dit enkel zou mogen gelden voor situaties van vóór 2005, vanaf dat moment geldt immers de spontane informatieuitwisseling.

KB-Lux zaak

In 1994 wordt een lijst met namen van spaarders in Luxemburg gestolen bij de KB-Lux Bank. Deze lijst wordt - tegen een ruime vergoeding - aangeboden aan de Belastingdienst, de lijst wordt niet verkocht. Via de Belgische overheid wordt uiteindelijk toch een overzicht aan de Nederlandse Belastingdienst verstrekt. Vervolgens worden duizenden belastingplichtigen aangeschreven met de vraag: "Heeft u geld in het buitenland?" In navolging hierop worden diverse procedures opgestart. Centraal hierbij is de vraag: Mag de Belastingdienst deze informatie gebruiken? Er worden vervolgens aanslagen opgelegd, veelal betreft dit een aanslag vermogensbelasting resp. box 3 heffing met 50% of 100% boete. De vraag die nu moet worden beantwooord is: Hoe lang mag de Belastingdienst terug, 5 jaar of 12 jaar?

Algemeen

Als u informatie niet aan de Belastingdienst geeft, kan de Belastingdienst hier binnen 5 jaar op terugkomen. In buitenlandsituaties is deze termijn 12 jaar. De vraag is of dit – binnen één Europa – wel mag. Het Gerechtshof Amsterdam vond in 2006 dat de verlengde navorderingstermijn niet in strijd is met het Europese recht. De advocaat generaal van de Hoge Raad (Peter Wattel) denkt hier nu anders over. Hij adviseert de Hoge Raad om dit vraagstuk voor te leggen aan het Europese Hof van Justitie. Een dergelijke bepaling lijkt in strijd met het vrije kapitaalverkeer.

Er wordt steeds vaker door de Belastingdienst in het buitenland gespeurd. De Belastingdienst maakt sinds een jaar of vijf actief jacht op buitenlandse woningen, bankrekeningen en beleggingen. De opbrengst bedraagt volgens de Belastingdienst zo'n € 400 miljoen. Voor binnenlands inkomen en vermogen moet de Belastingdienst binnen 5 jaar een navorderingsaanslag opleggen. Voor buitenlandse situaties heeft de Belastingdienst langer de tijd, namelijk 12 jaar. De reden is dat het achterhalen van info uit het buitenland gewoonweg langer zou duren. De termijn van 12 jaar hield verband met het strafrecht (belastingontduiking).

Toekomst

Het mag duidelijk zijn dat het onderscheid tussen 5 en 12 jaar een discriminatie vormt die belemmerend kan werken bij het kapitaalverkeer. Er is – mede gezien de informatieuitwisseling en het digitale tijdperk – ook geen reden voor. Vanaf 2005 geldt binnen de EU zelfs een regel dat info over buitenlandse bankrekeningen automatisch aan de andere staat wordt gestuurd, hoe makkelijk kan het zijn? Volgens redelijk constante jurisprudentie is elke belemmering verboden, aldus het Europese Hof. Dit kan anders zijn als er een goede rechtvaardiging bestaat voor de langere termijn. Al met al schat ik in dat het Europese Hof zal stellen dat er wellicht een rechtvaardigingsgrond is, deze is echter disproportioneel.

Conclusie

De navorderingstermijn van 12 jaar gaat het binnen Europa wel halen. Een creatieve oplossing zou zijn dat de Nederlandse regering de binnenlandse termijn ook op 12 jaar gaat vastleggen. Een dergelijke oplossing lijkt mij in strijd met de rechtszekerheid, edoch zeker een optie. Nu de Hoge Raad het gelijk aan de Belastingdienst heeft gegeven, staan er nog twee vragen open:

1. Hoe snel moet de Belastingdienst in actie komen als zij informatie hebben over buitenlandse bankrekeningen?
2. Werpen de nieuwe verdragen inzake uitwisseling van informatie een ander licht op deze kwestie?

De eerste vraag wordt door de Rechtbank in Breda beantwoord, waarschijnlijk eind 2010. De tweede vraag moet nog aan de rechter worden voorgelegd.

Enschede, 27 februari 2010.