Grensoverschrijdende arbeid

In onze fiscale praktijk adviseren wij steeds vaker bedrijven op het gebied van grensoverschrijdende arbeid. In dit artikel een toelichting en nadere beschouwing. Als er vragen zijn, stuur ons gerust een e-mail of neem telefonisch contact op.

Grensoverschrijdende arbeid in belastingverdragen

In het modelverdrag (van de OESO) wordt arbeid opgenomen in artikel 15. De heffingsbevoegdheid wordt in dit artikel besproken en in vele landen is dit ook het uitgangspunt. Het blijft echter maatwerk omdat sommige belastingverdragen al jaren geleden zijn opgesteld. Wat betreft de toewijzingsregels is de hoofdregel binnen het internationale recht dat het heffingsrecht over de inkomsten uit dienstbetrekking wordt toegewezen aan de woonstaat, tenzij de dienstbetrekking fysiek in de werkstaat wordt uitgeoefend (inkomsten uit werkzaamheden door piloten of zeelieden worden anders behandeld).

Als er niks tussen het werkland en woonland zou zijn geregeld, loopt u het risico dat er in beide landen wordt geheven. Nederland heeft gelukkig meer dan 100 belastingverdragen gesloten, waardoor dit risico in Nederland zal meevallen.

De 183-dagenregeling in internationale situaties

Als aan de volgende 3 voorwaarden (cumulatief) is voldaan, heeft de woonstaat het exclusieve heffingsrecht:

1. als de werknemer binnen 12 maanden (aaneengesloten) minder dan 183 dagen in de werkstaat verblijft, en
2. de werknemer wordt betaald door een werkgever die niet in de werkstaat is gevestigd, en
3. het salaris niet ten laste komt van een vaste inrichting van de werkgever in de werkstaat.

Inlener en grensoverschrijdende arbeid

In internationale uitleensituaties wordt vaak niet voldaan aan de hiervoor als tweede genoemde voorwaarde. Dat is het geval als de Nederlandse inlener door de Nederlandse Belastingdienst als werkgever wordt gezien. Nederland mag dan als werkland belasting heffen. Als formele werkgever moet u dan vanaf de eerste werkdag in Nederland loonbelasting betalen. Wordt er door de buitenlandse werkgever geen loonheffing afgedragen, dan kan de Nederlandse inlener in voorkomende gevallen wel aansprakelijk worden gesteld.

De Nederlandse inlener wordt als werkgever gezien (de zogenoemde materiële werkgever) als aan de volgende 3 voorwaarden wordt voldaan:

• Er is sprake van een gezagsverhouding tussen de werknemer en de inlener.
• De werkzaamheden zijn voor rekening en risico van de inlener.
• Het loon komt ten laste van de inlener.

Dagencriterium bij grensoverschrijdende arbeid

Niet alleen de dagen dat u werkzaam bent in het buitenland tellen mee, maar ook de overige dagen welke u in het werkland hebt doorgebracht. Het gaat dus eigenlijk om vast te kunnen stellen waar het zwaartepunt van uw activiteiten is gelegen. In een arrest van de Hoge Raad uit 2017 (ECLI:NL:HR:2017:1326) kwam de vraag aan de orde welke dagen meetellen. De Hoge Raad stelt vast dat de reden waarom u in het werkland verblijft niet zo van belang is. Als de dagen welke u in het werkland aanwezig bent tellen uw werkdagen en ook de dagen welke hiermee "enig verband houden" mee. Hierbij kunt u denken aan ziektedagen of vrije dagen.

Binnen welke periode (12 maanden, kalenderjaar, belastingjaar, etc.) moet worden berekend zal afhangen van het land waar wordt gewerkt. In het handboek loonheffing van de Belastingdienst treft u een overzicht per land aan.

Bepalen waar belasting te betalen in grensoverschrijdende gevallen

Bij grensoverschrijdende arbeid moet de werkgever voordien bepalen waar er belasting moet worden betaald. Hiervoor spelen de volgende feiten:

1. Woont de werknemer in Nederland?
2. Is er een belastingverdrag gesloten?
3. Lees het belastingverdrag en kijk wat er is opgenomen in het werknemersartikel (kan per verdrag verschillen).
4. Bepaal of de werknemer meer dan 183 dagen in het buitenland verblijft. Zo ja, dan belasting betalen in het buitenland.
5. Is de werkgever in het buitenland gevestigd en / of worden de kosten doorbelast, dan is ook in het buitenland belasting verschuldigd.

Directeur bij grensoverschrijdende arbeid

De regels voor een bestuurder, directeur of commissaris zijn net weer iets anders als bij een werknemer. Dit kan echter ook weer per belastingverdrag verschillen. Voor het begrip (wie / wat is een bestuurder?) moeten we kijken naar de formele regels, aldus de Hoge Raad in 2004, ECLI:NL:HR:2004:AI0746, ook recentelijk is dit nog eens toegelicht in een arrest van de Hoge Raad in 2020 (ECLI:NL:HR:2020:1317). Er wordt dus door rechters veelal gekeken naar de formele kant. Om het complex te maken, in belastingverdragen (zoals met Zwitserland en België) wordt gekeken naar de materiële kant (dus de feiten).

De heffing bij een directeur / bestuurder komt veelal toe aan het werkland (dus de vestigingsplaats van de onderneming). Waar de bestuurder daadwerkelijk zijn werkzaamheden heeft uitgevoerd doet er minder toe. Een splitsing in de vergoeding aanbrengen is dus van belang. Als een directeur / bestuurder in Nederland woont, dan kan hij / zij in Nederland voorkoming vragen voor de vergoeding uit het buitenland. In de notitie verdragsbeleid 2020 (geen wet) is opgenomen dat de (veelal gunstige) vrijstellingsmethode niet meer van toepassing is. De reden hiervoor is dat bestuurders soms in het buitenland vrijwel geen belasting betalen en Nederland dan niet kan "bij heffen".

In de meeste Nederlandse belastingverdragen is een verrekeningsmethode opgenomen voor de inkomsten van bestuurders en directeuren. Als er geen sprake is van het ontgaan van belastingen en er is geen sprake van een begunstigend fiscaal regime in het buitenland, kan via het besluit voorkoming dubbele belasting wellicht een beroep worden gedaan op de vrijstellingsmethode. Het lijkt erop dat onze staatssecretaris via zijn hiervoor genoemde notitie de werking van dit besluit wil beperken of intrekken. In de antwoorden van onze staatssecretaris komt hij hierop nog terug.

Conclusie fiscaal jurist inzake grensoverschrijdende arbeid

De fiscale merites bij internationale situaties zijn vaak complex en altijd dynamisch. Soms kunnen er - bijvoorbeeld via een salary split - ook voordelen worden behaald bij het werken in het buitenland. Het lijkt er soms op dat bestuurders en directeuren fiscaal minder gunstig worden behandeld dan reguliere werknemers. In voorkomende gevallen is het dus verstandig dat u geen bestuurder gaat worden in het buitenland. Wanneer de vrijstellingsmethode wordt ingetrokken is nog niet duidelijk. In sommige verdragen is de vrijstellingsmethode opgenomen (bijvoorbeeld Luxemburg), of het besluit dan wel of niet wordt ingetrokken is niet van belang.

In het verdrag met andere landen (bijvoorbeeld Duitsland) is de verrekeningsmethode opgenomen, ook dat is dan duidelijk. De verrekeningsmethode wil zeggen dat u de daadwerkelijk in het buitenland betaalde belasting mag verrekenen met de in Nederland betaalde belastingen. Als de in het buitenland betaalde belasting lager is dan in Nederland (is meestal zo), dan is dit nadelig. Nederland zal dan namelijk - na Nederlandse maatstaven - bij heffen. Vergeleken met de gunstige vrijstellingsmethode is dit "balen". Bij de vrijstellingsmethode wordt het buitenlandse inkomen niet in de Nederlandse heffing betrokken.

Neem gerust contact met ons op als er vragen zijn.