Emigratielek aanmerkelijkbelanghouder

Ondernemers (AB-houders) die emigreren vanaf 15 september 2015 moeten altijd over de waarde van hun bedrijf in Nederland afrekenen. Dit was voorheen niet zo.

Een schok door fiscaal Nederland die door weinig mensen is opgemerkt !

Als Nederlanders emigreren naar het buitenland, dan eindigt op veel onderdelen de Nederlandse belastingplicht. U moet immers belasting betalen in het land waar u woont. Hierop zijn diverse uitzonderingen en voor ondernemers (AB-houders) komt hier een erg belangrijke maatregel bij.

Conserverende aanslag voor AB-houders

Als u emigreert, dan krijgt u een aanslag mee van de Belastingdienst, de zogenaamde conserverende aanslag. De aanslag hoeft u niet te betalen, tenzij u alle winstreserves (in uw B.V.) zou uitkeren of de aandelen in de B.V. verkoopt (bijvoorbeeld aan een bank). Als u de B.V. voor 90% zou "leeghalen", is er eigenlijk niks aan de hand. De AB-heffing (box 2) voldoet u dan meestal in het buitenland tegen een lager tarief, waarbij Nederland beperkt bronheffing zal heffen (10-15%).

De conserverende aanslag wordt na 10 jaar kwijtgescholden. Deze kwijtschelding wordt in het belastingplan 2016 geschrapt. De AB-houder die emigreert moet nu evenveel belasting betalen als de niet geëmigreerde AB-houder.

De conserverende aanslag geldt dus niet meer voor 10 jaar, maar voor altijd. Daarnaast verdwijnt ook de regel dat er slechts hoeft te worden afgerekend bij een winstuitkering van 90% of meer. Vanaf nu moet er bij iedere winstuitkering (naar rato) belasting worden betaald.

De maatregel zorgt ervoor dat AB-houders niet meer "fiscaal vluchten" naar het buitenland om hier hun B.V. "leeg te halen", het geld aan hun kinderen te schenken en hierdoor Nederlandse belastingheffing (box 2, schenkbelasting en erfbelasting) ontgaan.

Vanaf wanneer geldt deze maatregel?

De maatregel geldt per direct ... vanaf 15 september 2015 om 15:15 uur. Dit is erg bijzonder in Nederland. Er wordt niet vaak anticipatiewetgeving op deze wijze ingevoerd. Feitelijk wordt met terugwerkende kracht een nieuwe wet ingevoerd. De vraag is of dit - binnen Europees verband - is toegestaan.

Trailing tax in Nederland

Een trailing tax is een extra verlengde belastingplicht die aan een emigrant wordt opgelegd om hem of haar nog enkele jaren na vertrek als binnenlands belastingplichtige aan te merken. Duitsland, Finland, Spanje, Portugal en Frankrijk kennen al een dergelijke belasting. Als Nederland een trailing tax wil toepassen moet er een wijziging worden aangebracht in het inwonersbegrip maar ook in belastingverdragen (Nederland heeft er ruim 100 gesloten met diverse landen) (artikel FD 4 december 2024, met inlog). Dit is niet eenvoudig, Finland heeft het in een paar belastingverdragen opgenomen maar kan deze ook regelmatig niet afdwingen (overeenkomen) met andere landen. Het effect zal de komende jaren dus beperkt zijn en tevens lang gaan duren. Het zou sneller kunnen als landen gezamenlijk een dergelijke belasting invoeren, dit dus in OESO verband. Op dit moment is nog niet bekend hoeveel mensen er daadwerkelijk vanuit fiscaal oogpunt naar aantrekkelijke landen emigreren, dit zal de komende jaren worden onderzocht, zie kamerbrief d.d. 4 december 2024 en beslisnota op 21 november 2024.

Dubbele verhuizing via drielanden constructie werkt niet

Een kleine 60 rijke Nederlanders hebben op creatieve wijze gebruik gemaakt van een zogenaamde drielandenpunt constructie. De rijken emigreerden naar Luxemburg of Zwitserland en hun bedrijf (BV) verplaatsen de zetel naar Malta (of Luxemburg). De Belastingdienst ging hier voorliggen via een projectmatige aanpak (sinds 2015) en kwam met diverse aanslagen (110 miljoen aan dividendbelasting). In deze stevige aanpak kreeg de Belastingdienst in veel zaken gelijk. Via deze route was de Vennootschapsbelasting beperkt en de dividendbelasting vrijwel nihil. Als de advisering zorgvuldig is uitgevoerd en ook wordt opgevolgd kan er veel belasting worden bespaard. De praktijk is echter anders, veel rijken laten de uitvoering rommelig verlopen (na enkele jaren). De (trust) directie heeft feitelijk weinig te vertellen en van een "echte" emigratie is ook niet altijd sprake. Gelukkig worden er zelden boetes opgelegd.

Sinds 2015 is de constructie niet meer echt interessant (door wetswijziging). Tot dat moment werden conserverende aanslagen na 10 jaar kwijtgescholden, sindsdien vervalt deze termijn en blijft de conserverende aanslag - zonder termijn - gewoon bestaan. De huidige exitheffing wordt vlak voor emigratie opgelegd en bij een emigratie binnen de EU nog niet direct geïnd (artikel 25 lid 8 invorderingswet). Inning zal plaatsvinden bij een dividenduitkering, overlijden, vervreemding of het liquideren van de vennootschap.  Nederland heeft zich met deze regeling permanent het heffingsrecht over het aanmerkelijk belang van de Nederlandse DGA toegeëigend, zelfs als deze op enig moment al vele jaren buiten Nederland woont.

Vorenstaande is de lezen in een artikel van het FD op 31 januari 2025 (inlog). Voorbeelden voor procedures zijn Gerechtshof Den Haag d.d. 24 juni 2020 EC:I:NL:GHDHA:2020:1044 (en later Hoge Raad d.d. 1 juli 2022 ECLI:NL:HR:2022:976), Gerechtshof 's Hertogenbosch d.d. 6 juni 2023 (ECLI:NL:GHSHE:2023:2393) en Gerechtshof Amsterdam d.d. 16 februari 2023 (ECLI:NL:GHAMS:2023:808).

Noot van onze adviseur

Het lek per direct dichten is een logische keuze, immers ondernemers zijn ondernemers en vertrekken dan wellicht nog vóór de Kerstdagen. Het effect van deze nieuwe maatregel gaat wel ver. Als je 30 jaar uit Nederland weg bent, heb je nog steeds een belastingschuld in Nederland. Daarnaast is het nog maar de vraag of deze terugwerkende kracht is toegestaan, mede in Europees verband. We gaan eerst de wettelijke bepaling eens lezen om te kijken wat er nu precies wordt voorgesteld.

Emigreren wordt voor de DGA dus minder gunstig door deze maatregel.

Er zijn nog wel alternatieven:

1. Huidige B.V. onderbrengen in buitenlandse structuur: toekomstige waardestijgingen vallen dan niet onder deze regeling.
2. Bedrijfsopvolgingsfaciliteit: via deze regeling kunt u uw (actieve / materiële) onderneming tegen een zeer laag tarief overdragen aan uw kinderen (die in de onderneming werken) of de volgende generatie. Dit is geen afstel van belastingheffing, maar wel van heel lang uitstel.
3. Nieuwe activiteiten onderbrengen in een buitenlandse structuur.
4. Emigreren voordat de waardeaangroei gaat plaatsvinden.
5. De aandelen omzetten in andersoortige aandelen (dit lek zal vermoedelijk worden gedicht).

Tenslotte is het de vraag of deze maatregel onder alle door Nederland gesloten verdragen wel werkt en / of Nederland de aanslag kan innen als er een dividenduitkering na emigratie wordt gedaan, temeer als er geen zekerheden zijn verstrekt.