Emigratie DGA en heffing

Henk heeft in 1978 een verzekeringsbedrijf opgericht. In 1989 is Henk naar het Verenigd Koninkrijk verhuisd en een paar jaar later (in 2009) naar Zwitserland. In 2010 is de feitelijke leiding van zijn holding verplaatst naar Luxemburg. In 2012 komt Henk te overlijden en in dat jaar wordt ruim € 24 miljoen aan dividend uitgekeerd. Welk land mag heffen over de dividenduitkering?

Aanmerkelijk belang en emigratie

Henk hield op het moment van zijn emigratie in 1978 ruim 51% van de aandelen in zijn verzekeringsbedrijf, Y verzekeringen B.V. In 1985 heeft X een eigen holding opgericht, X Holding B.V., de aandelen in deze B.V. worden via een entiteit in Luxemburg en Jersey gehouden door Henk. De feitelijke leiding van X Holding B.V. is in 2010 verplaatst naar Luxemburg. In 2012 komt Henk te overlijden, in dat jaar doet X Holding B.V. als buitenlands belastingplichtige aangifte voor de vennootschapsbelasting in Nederland. De dividenduitkering van ruim € 24 miljoen wordt hierin niet opgenomen.

Kern van de discussie bij emigratie DGA  

Is de dividenduitkering (op grond van artikel 17, lid 3, aanhef en letter b, wet VPB) in Nederland belast of niet ?

Hiertoe moeten de volgende vragen worden beantwoord:

• Hield belanghebbende het aanmerkelijk belang in X Holding met als voornaamste doel of als één van de voornaamste doelen om de heffing van inkomstenbelasting of dividendbelasting bij de DGA te ontgaan; en
• Of dit aanmerkelijk belang niet behoorde tot het ondernemingsvermogen van X Holding B.V.

Juridische beoordeling emigratie DGA

Als Henk zijn belang rechtstreeks in Y verzekeringen B.V. zou houden, dan zou Nederland mogen heffen (dividendbelasting inhouden over de uitkering). Nu X holding B.V. (met nog een paar buitenlandse rechtspersonen) er tussen is geschoven, zou dit heffingsrecht normaal gesproken niet aan Nederland toekomen.

Omdat er verder geen economische activiteiten in X Holding B.V. plaatsvinden (geen kantoor, geen werknemers, enkel trust), ziet de Belastingdienst dit als een kunstmatige constructie. X Holding B.V. wordt gezien als een zuivere kasgeld B.V. zonder dat deze enige substance in Luxemburg heeft. De rechter denkt hier hetzelfde over. Dat deze structuur al lang bestond maakt voor de beoordeling niet uit. Er is geen strijd met de moeder-dochterrichtlijn of de vrijheid van vestiging (artikel 49 VWEU).

Trailing tax in Nederland

De laatste tijd wordt er veel gesproken over een extra fictie, de trailing tax. Een trailing tax is een extra verlengde belastingplicht die aan een emigrant wordt opgelegd om hem of haar nog enkele jaren na vertrek als binnenlands belastingplichtige aan te merken. Duitsland, Finland, Spanje, Portugal en Frankrijk kennen al een dergelijke belasting. Als Nederland een trailing tax wil toepassen moet er een wijziging worden aangebracht in het inwonersbegrip maar ook in belastingverdragen (Nederland heeft er ruim 100 gesloten met diverse landen) (artikel FD 4 december 2024, met inlog). Dit is niet eenvoudig, Finland heeft het in een paar belastingverdragen opgenomen maar kan deze ook regelmatig niet afdwingen (overeenkomen) met andere landen. Het effect zal de komende jaren dus beperkt zijn en tevens lang gaan duren. Het zou sneller kunnen als landen gezamenlijk een dergelijke belasting invoeren, dit dus in OESO verband. Op dit moment is nog niet bekend hoeveel mensen er daadwerkelijk vanuit fiscaal oogpunt naar aantrekkelijke landen emigreren, dit zal de komende jaren worden onderzocht, zie kamerbrief d.d. 4 december 2024 en beslisnota op 21 november 2024.

Dubbele verhuizing via drielanden constructie werkt niet

Een kleine 60 rijke Nederlanders hebben op creatieve wijze gebruik gemaakt van een zogenaamde drielandenpunt constructie. De rijken emigreerden naar Luxemburg of Zwitserland en hun bedrijf (BV) verplaatsen de zetel naar Malta (of Luxemburg). De Belastingdienst ging hier voorliggen via een projectmatige aanpak (sinds 2015) en kwam met diverse aanslagen (110 miljoen aan dividendbelasting). In deze stevige aanpak kreeg de Belastingdienst in veel zaken gelijk. Via deze route was de Vennootschapsbelasting beperkt en de dividendbelasting vrijwel nihil. Als de advisering zorgvuldig is uitgevoerd en ook wordt opgevolgd kan er veel belasting worden bespaard. De praktijk is echter anders, veel rijken laten de uitvoering rommelig verlopen (na enkele jaren). De (trust) directie heeft feitelijk weinig te vertellen en van een "echte" emigratie is ook niet altijd sprake. Gelukkig worden er zelden boetes opgelegd.

Sinds 2015 is de constructie niet meer echt interessant (door wetswijziging). Tot dat moment werden conserverende aanslagen na 10 jaar kwijtgescholden, sindsdien vervalt deze termijn en blijft de conserverende aanslag - zonder termijn - gewoon bestaan. De huidige exitheffing wordt vlak voor emigratie opgelegd en bij een emigratie binnen de EU nog niet direct geïnd (artikel 25 lid 8 invorderingswet). Inning zal plaatsvinden bij een dividenduitkering, overlijden, vervreemding of het liquideren van de vennootschap.  Nederland heeft zich met deze regeling permanent het heffingsrecht over het aanmerkelijk belang van de Nederlandse DGA toegeëigend, zelfs als deze op enig moment al vele jaren buiten Nederland woont.

Vorenstaande is de lezen in een artikel van het FD op 31 januari 2025 (inlog). Voorbeelden voor procedures zijn Gerechtshof Den Haag d.d. 24 juni 2020 EC:I:NL:GHDHA:2020:1044 (en later Hoge Raad d.d. 1 juli 2022 ECLI:NL:HR:2022:976), Gerechtshof 's Hertogenbosch d.d. 6 juni 2023 (ECLI:NL:GHSHE:2023:2393) en Gerechtshof Amsterdam d.d. 16 februari 2023 (ECLI:NL:GHAMS:2023:808).

Emigratie DGA en noot fiscaal jurist

Een onhandig en niet door een deskundige opgezette structuur die niet anders kon dan mislukken. Er ontbreekt een normale rol bij de holding en aan de substance in het buitenland kan worden getwijfeld. In dergelijke gevallen zal Nederland al snel dividendbelasting willen en kunnen heffen.

Een verkoop van de aandelen of een actieve rol van X Holding B.V. binnen het concern had eenvoudig de heffing kunnen voorkomen.

Bron emigratie en DGA

Hoge Raad 10 januari 2020 ECLI:NL:HR:2020:21