Belastingheffing extreem rijken bij emigratie

De aanleiding voor dit artikel is een kamerbrief d.d 4 december 2024 inzake de opvolging van moties over extra belasting voor super rijken. In dit artikel geven wij een toelichting op de stand van zaken, te beginnen bij een terugblik

Het ontstaan van een internationale heffing voor super rijken

Binnen europa is er overleg over de emigratie van (extreem) rijken waardoor er minder belasting wordt betaald. In een eerder artikel (augustus 2024) zijn we reeds ingegaan over de verkenningen die hierover in Nederland plaatsvinden. Oxfam Novib heeft deze belastingheffing al meermaals aan de orde gesteld en daarna is vanuit de Tweede kamer (april 2024) een eerste notitie verschenen. Ook de G20 (juni 2024) is een dergelijke heffing aan het verkennen. Ook bij de laatste G20 top in Brazilie (november 2024) kwam dit onderwerp weer aan de orde. Uit onderzoek van het Witte Huis (in 2021) volgt dat de 400 rijkste mensen in de VS gemiddeld 8,2% belasting betalen. Tax the Rich (belast de rijken) is al jaren een gespreksonderwerp binnen de (linkse beweging) van de G20. Voorstellen voor een extra heffing (vanuit Brazilie, Frankrijk, Zuid Afrika, Spanje en Afrika) worden thans nog tegengehouden door de VS en Duitsland. In juli 2024 stemden de G20-ministers van Financiën echter voor het eerst in met een gezamenlijke inspanning om ervoor te zorgen dat personen met een ultrahoog vermogen effectief worden belast. Deze beslissing werd in november 2024 door G20-leiders bevestigd in een verklaring met dezelfde bewoordingen.

Kans van slagen extreem rijken heffing niet zo groot

De kans dat deze heffing er komt achten wij klein. Ruim 80% van de rijkste mensen wonen in de VS en met de komst van Donald Trump en op zijn bagagedrager Elon Musk (met een onduidelijke maar naar verwachting prominente rol) lijkt de kans op verdere voortuitgang op korte termijn niet zo groot, wereldwijd tenminste.

Hoe kijkt Nederland naar een belastingheffing voor super rijken?

In Nederland wordt steeds meer aandacht besteed aan de belastingheffing van extreem vermogende personen. Tijdens het dertigledendebat van 4 april jongstleden zijn diverse moties besproken, die pleiten voor extra belastingen voor de superrijken en het vormen van internationale samenwerkingsverbanden. Hieronder geven we een samenvatting van de belangrijkste punten en aandachtspunten.

Internationale ontwikkelingen: de strijd tegen belastingontwijking

De belastingheffing van extreem rijken staat internationaal hoog op de agenda, vooral binnen de G20 en de OESO. Belangrijke punten:

• Nederland steunt het idee van een wereldwijde minimumbelasting voor extreem vermogende personen.
• Internationale afspraken zijn cruciaal om belastingontwijking en grondslagerosie tegen te gaan.
• Het uitwisselen van informatie over vastgoed, banksaldi en aandelenbezit kan helpen om vermogenden effectief te belasten.

Exitbelasting: belasting bij emigratie

Nederland kent al diverse exitheffingen, bijvoorbeeld voor inkomsten uit ondernemingen (box 1), aanmerkelijk belang (box 2), pensioenen en lijfrenten, en box 3-vermogen. Het idee is dat vermogen opgebouwd in Nederland niet onbelast blijft bij emigratie. Actuele voorstellen:

• Het invoeren van een EU-exitbelasting.
• Onderzoek naar het uitbreiden van bestaande exitregelingen, inclusief een zogenoemde trailing tax.

Wat is een trailing tax?

Een belasting die emigranten verplicht om enkele jaren na vertrek belasting te betalen (over inkomen en vermogen) alsof ze nog in Nederland wonen. Dit voorkomt dat belastingplichtigen emigreren naar landen met lage belastingdruk. Een trailing tax betreft dus een verlengde belastingplicht, waarbij door het land van emigratie ook belasting wordt geheven over inkomen en/of vermogensaanwas dat na de emigratie in een ander land wordt opgebouwd of wordt verdiend. Een trailing tax gaat verder dan de normale regelingen met betrekking tot de fiscale woonplaats en behandelt de emigrant nog enkele jaren na zijn vertrek als binnenlandse belastingplichtige.

Vergelijking met andere landen

Andere landen hanteren al vormen van exit- of trailing taxes:

• Finland: Belast emigranten nog drie jaar, tenzij zij bewijzen geen banden meer te hebben met het land.
• Duitsland: Hanteert een tienjarige belastingplicht bij emigratie naar lage-belastinglanden.
• Spanje en Portugal: Toepassing van trailing taxes op emigranten naar niet-coöperatieve jurisdicties.
• Frankrijk: Belast Franse staatsburgers die naar Monaco emigreren alsof ze nog in Frankrijk wonen.

Aandachtspunt: De uitvoerbaarheid van dergelijke heffingen verschilt sterk per land. Nederland zal deze lessen meenemen bij eventuele implementatie.

Impact op de belastingdienst en rechtvaardigheid

Hoewel Nederland al enkele vormen van exitheffingen heeft, moet een uitbreiding hiervan zorgvuldig worden overwogen. Belangrijke vragen:

• Is de belasting uitvoerbaar zonder de belastingdienst te overbelasten?
• Hoe wordt dubbele belasting voorkomen?
• Hoe proportioneel is de maatregel voor belastingplichtigen?

Conclusie en toekomstperspectief

Nederland streeft naar rechtvaardige belastingheffing en kijkt daarbij naar internationale samenwerking en nationale maatregelen zoals exit- en trailing taxes. Hoewel de invoering van nieuwe maatregelen tijd en draagvlak vereist, kunnen ze bijdragen aan een eerlijkere verdeling van belastingdruk. Bent u ondernemer of vermogend particulier met plannen om te emigreren? Laat u goed informeren over de fiscale gevolgen. Ons kantoor biedt uitgebreide ondersteuning bij fiscale emigratieplanning en helpt u optimaal te navigeren door de complexe regelgeving.

Neem contact met ons op voor een vrijblijvend adviesgesprek!