Auto in eenmanszaak, zakelijk of privé

Een auto mag alleen als zakelijk (op balans eenmanszaak) worden gezet als deze tenminste 10% zakelijk wordt gereden. Omdat er normaal gesproken geen ritten administratie wordt bijgehouden kan er een probleem ontstaan inzake de bewijsvoering bij een auto van de zaak. In dit artikel wordt een arrest van de Hoge Raad behandeld (Hoge Raad op 18 augustus 2023 (ECLI:NL:HR:2023:1096)

Welke bijtelling geldt voor auto in eenmanszaak?

Voor ondernemers met een eenmanszaak, vof of voor ZZP-ers werkt de bijtelling over de auto van de zaak net even anders.

De regelingen:

• Voor ondernemers is de bijtelling gemaximaliseerd op de gemaakte autokosten binnen de onderneming.
• Een auto bijtelling geldt niet voor auto's die qua aard en inrichting (nagenoeg) uitsluitend geschikt zijn voor goederenvervoer.
• Voor auto's van 15 jaar en ouder wordt de bijtelling niet berekend over de historische catalogusprijs maar over de huidige economische waarde. Dit kan fiscaal voordelig zijn.
• Rijdt de ondernemer beperkt privé in de auto van de zaak dan kan de bijtelling tot 0,00 worden beperkt via een gesloten kilometeradministratie.  
• Als binnen een vof of man-vrouw firma de auto van de zaak feitelijk door beide personen wordt gebruikt dan wordt de bijtelling (het forfait met maximaal de kosten) verdeeld over beide personen, zie hiertoe ondermeer Gerechtshof Den Bosch d.d. 12 januari 2004 ECLI:NL:GHSHE:2004:AO4912

Wanneer is een auto verplicht ondernemingsvermogen

Volgens de internetsite van de Belastingdienst is een auto verplicht ondernemingsvermogen indien:

• uw privégebruik op jaarbasis niet meer is dan 500 kilometer. Bij een hoger privégebruik behoort de auto tot het keuzevermogen. Dan mag u de auto dus tot het privévermogen rekenen.

Volgens de Hoge Raad op 18 augustus 2023 (ECLI:NL:HR:2023:1096)  is dit echter niet zo. Dit arrest is de cassatieprocedure over een kwestie die eerder is voorgelegd aan het Gerechtshof Arnhem Leeuwarden op 12 januari 2021 (ECLI:NLGHARL:2021:178). Deze procedure ging over de volgende casus:

• Henk drijft een eenmanszaak waarbij hij keukens monteert bij klanten, ook worden er service werkzaamheden verricht.
• Henk heeft hiervoor de beschikking over een bestelbus (Volkswagen Crafter) en een personenauto (Toyota Prius), beide auto's staan "op de zaak".
• In geschil is of Henk de personenauto als verplicht ondernemingsvermogen mag etiketteren.
• De rechtbank Noord Nederland is het op 9 juli 2019 met Henk eens. De rechtbank acht het geloofwaardig dat Henk de Toyota bij het uitvoeren van service werkzaamheden gebruikt om de laatste dingen bij de keuken te regelen en de kastjes recht te zetten. Volgens de rechtbank gaat het hierbij niet om de 90% grens maar moet alleen worden gekeken naar het aantal kilometers en geldt hiervoor een grens van 500 kilometer. Omdat Henk meer dan 500 zakelijke kilometers met de Toyota heeft gereden stelt de rechtbank (gelijk aan de internetsite van de Belastingdienst) dat de auto als ondernemingsvermogen mag worden gezien (geen verplicht privévermogen). De Toyota is keuzevermogen, aldus de rechtbank.
• Het Gerechtshof Arnhem Leeuwarden is dit in 2021 niet met de rechtbank eens. De hoofdregel is dat een vermogensbestanddeel verplicht privévermogen is als het voor minder dan 10% zakelijk wordt gebruikt (en dus voor 90% of meer privé). Met de auto wordt 22.000 gereden en dus moet Henk aantonen dat hij 2.200 kilometer zakelijk met de auto heeft gereden. Henk slaagt er niet in om dit aannemelijk te maken. De personenauto is dus verplicht privévermogen. De Hoge Raad volgt in 2023 het Gerechtshof.

Noot fiscaal jurist inzake keuzevermogen of ondernemingsvermogen bij een eenmanszaak of vof

U moet er rekening mee houden dat u bij de aanschaf de juiste keuze maakt, of een bedrijfsmiddel op de zaak (eenmanszaak of vof) zetten of in privé onderbrengen. Bij een eenmaal gemaakt keuze zit de ondernemer hier in principe aan vast, zolang hij de auto bezit. Hoofdregel is dat etiketteringswijzigingen niet mogelijk zijn. In de bezwaarfase of in overleg met de Belastingdienst kan echter wel op een gemaakte keuze worden teruggekomen. Eventueel kan dit worden geforceerd door een nieuwe of andere auto te kopen. Meestal is het fiscaal voordelig om na 3 - 4 jaar de auto naar privé over te hevelen, dit in verband met de afschrijving. Dit wordt echter geblokkeerd door de strikte regels van de vermogensetikettering. Voor een andere etikettering is namelijk een bijzondere omstandigheid gewenst.