DGA = BTW-ondernemer?

Een terugblik

Een directeur-grootaandeelhouder (DGA) was tot 2002 geen ondernemer voor de BTW. In 2002 heeft de Hoge Raad bepaald dat dit wel zo zou zijn, hierop volgde in 2002 een tweetal besluiten. Het gevolg hiervan was:

1. diverse fiscale adviezen;
2. oprichting van stichtingen om aansprakelijkheden te voorkomen;
3. aansprakelijkheidsstellingen van DGA's voor BTW-schulden;
4. verzoeken om teruggave van BTW op eigen woningen.

In oktober 2007 heeft de Europse rechter (Hof van Justitie) een opmerkelijke uitspraak gedaan. De Hoge Raad had het in 2002 fout. Een DGA is geen BTW verschuldigd over het loon dat hij van zijn holding ontvangt. De DGA is dus eigenlijk (achteraf) geen BTW-ondernemer. We zijn dus terug bij af en veel adviezen, stichtingen en uren verder.

De centrale vraag die dan opkomt is: wat te doen met voordelen in de periode 2002 tot 2007? De Staatssecretaris heeft in december 2007 zijn eerste mening (Besluit) hierover gegeven: terugbetalen en wel snel (januari 2008). Over de periode 2002 - 2007 blijft de DGA gewoon BTW-ondernemer (geen terugwerkende kracht). De mening van de Staatssecretaris is - naar mijn mening -  te kort door de bocht en er zijn zeker nog wel mogelijkheden.

De conclusie van de Staatssecretaris

1. De DGA is geen BTW meer verschuldigd over zijn salaris.
2. Er is geen fiscale eenheid meer tussen de DGA en zijn B.V.('s).
3. Over investeringen / kosten (door de DGA) mag geen BTW meer worden verrekend.
4. Reeds teruggevraagde BTW (op investeringen) moet (deels) worden terugbetaald.
5. De BTW over het privégebruik van de auto van de zaak wordt aangepast.
6. Het gebruik van auto's met een grijs kenteken wordt duurder (hogere MRB en geen BPM-vrijstelling).

Als u BTW heeft teruggevraagd op de aankoop van een woning annex bedrijfspand, moet u volgens de Staatssecretaris deze BTW terugbetalen (rekening houden met moment ingebruikneming).

De mogelijkheden

De mogelijkheden vanaf 2008 zijn voer voor BTW specialisten. Ik voorzie een aantal gevolgen en aandachtspunten:

1. DGA blijft BTW-ondernemer door extra activiteiten in privé.
2. Aansprakelijkheid voor BTW (fiscale eenheid) komt te vervallen. Wat te doen met aansprakelijk gestelde DGA's?
3. BTW op aankoop woning die is terugontvangen hoeft wellicht niet (geheel) te worden terugbetaald.
4. DGA's met een auto op grijs kenteken moeten even hun adviseur bellen.

Er komen nog vragenbrieven van de Belastingdienst, stem deze af met uw adviseur. Als u geen brief krijgt, moet u zelf in de pen klimmen.

Wijziging 2011

Vanaf 2011 wordt de regeling weer aangepast, vanaf dat moment krijgt u enkel BTW terug voor werkzaamheden die betrekking hebben op het zakelijke gedeelte van de woning.

Een historische terugblik

Is DGA BTW-ondernemer

In 2002 heeft de Hoge Raad de directeur-grootaandeelhouder (DGA) als ondernemer voor de BTW-heffing aangemerkt. De Staatssecretaris heeft in navolging twee besluiten opgesteld waarin hij zijn visie heeft toegelicht. Hiervoor moest de DGA op de loonlijst van zijn B.V. staan en 50% of meer van zijn aandelen bezitten. Het Gerechtshof in Amsterdam heeft in 2006 vragen gesteld aan het Europese Hof over het ondernemerschap van de DGA. Er is nu een oordeel van de AG (Advocaat Generaal) van het Europese Hof die het niet met de Hoge Raad eens is. De DGA is volgens de AG niet zonder meer een ondernemer.

BTW-ondernemer

Iemand is voor de BTW sneller ondernemer dan voor de inkomstenbelasting. Het ondernemerschap is niet afhankelijk van de vestigingsplaats of de rechtsvorm. Of iemand winst beoogt maakt voor de BTW niet uit.

Aandachtspunten

In de meeste gevallen is op basis van het arrest in 2002 een fiscale eenheid voor de BTW tussen DGA en B.V. de beste en eenvoudigste oplossing. Aandachtspunten zijn:

• Vraag een fiscale eenheid aan bij de Belastingdienst.
• Als er een risico voor BTW-schulden binnen het bedrijf aanwezig is (export, verschillende BTW-tarieven, verleggingsregelingen, etc.), is het voorkomen van een fiscale eenheid wenselijk (certificering aandelen middels stichting of in dienstbetrekking bij de werkmaatschappij).
• Vergeet niet in privé betaalde BTW voor de B.V. te verrekenen (auto, woning, etc.).

Gevolgen sinds 2002

Sinds deze procedure worden DGA’s in privé door de Belastingdienst aansprakelijk gesteld bij een faillissement of nijpende situatie. De Belastingdienst wil dan de BTW van de B.V. (onderneming) op het privévermogen van de DGA verhalen, dit lukt veelal ook. Daarnaast kunnen DGA’s met een woon- / werkwoning of -pand een deel van de BTW op de aankoop, onderhoud en overige kosten verrekenen.

Procedure 2007

Het Europese Hof heeft gesteld dat een DGA die arbeid verricht voor zijn B.V. en hierin ook aandelen heeft, niet kwalificeert als ondernemer voor de BTW. De uitspraak van de Hoge Raad uit 2002 wordt hiermee opzij gezet. De uitspraak heeft tot gevolg dat het BTW-ondernemerschap voor de DGA vervalt, en dat ook bestaande fiscale eenheden worden verbroken.

Gevolgen

In 2002 heeft de Hoge Raad gezegd dat een DGA-ondernemer is voor de BTW. De Staatssecretaris kwam in aansluiting hierop met diverse besluiten. Door het arrest van het EG Hof zullen de besluiten worden ingetrokken. Zolang de DGA slechts activiteiten verricht binnen de arbeidsovereenkomst met zijn holding (zijn B.V.), is er geen sprake van ondernemerschap voor de BTW. De gevolgen hiervan zijn:

1. Geen BTW over het salaris van de DGA.
2. Aansprakelijkheid DGA: als een DGA aansprakelijk is gesteld voor BTW schulden, moet een adviseur worden ingeschakeld. Er is immers nimmer een fiscale eenheid voor de BTW geweest.
3. Woning voor de BTW niet meer zakelijk. Wij gaan ervan uit dat de DGA zich tot oktober 2007 (uitspraak EG Hof) kan beroepen op de besluiten van de Staatssecretaris. De Belastingdienst zal de verrekende BTW in één keer terug willen hebben omdat er geen sprake meer kan zijn van zakelijk gebruik van de woning voor de BTW. Gevolg: verrekende BTW grotendeels terugbetalen. Als dit gaat gebeuren, moet de ondernemer proberen om de BTW in 10 jaar terug te betalen.

Oplossing woning

Het is te overwegen om een deel van de eigen woning (zelfstandig deel / werkkamer) met BTW aan de B.V. te verhuren. Hiervoor moet u een adviseur inschakelen, er moet een overeenkomst worden opgesteld en er moet geopteerd worden voor belaste verhuur. Bij een DGA met huwelijkse voorwaarden is extra aandacht nodig, evenzo de aansprakelijkheid voor de BTW.

Gevolgen procedure

Als de DGA geen ondernemer voor de BTW is, heeft dit een aantal – vrij ingrijpende - gevolgen:

• Aan de DGA in rekening gebrachte BTW kan niet meer in aftrek worden gebracht.
• Verrekende BTW moet worden herzien (op auto en woning).
• Fiscale eenheid en aansprakelijkheidstelling zijn niet meer mogelijk, terugwerkende kracht voor bestaande situaties lijkt lastig.

Bron: EG-Hof van Justitie, 18-10-2007, nr. C-355/06.