Is contributie belast met btw?

De laatste tijd lezen we regelmatig dat de Belastingdienst contributies belast met btw. Naast de vraag of er een vrijstelling van toepassing is indien er sprake is van actieve sportbeoefening speelt ook de kwestie of er sprake is van een economische prestatie van de vereniging aan haar leden. In dit artikel een overzicht van de jurisprudentie en een recente uitspraak van de Rechtbank. Zijn er vragen over de BTW neem gerust contact op met onze specialisten.

Sportverenigingen, contributie en omzetbelasting

Tot 1 januari 2019 waren diensten die sportverenigingen verrichten aan hun leden op basis van art. 11, lid 1, onderdeel e Wet OB vrijgesteld. Deze vrijstelling was slechts van toepassing op verenigingen. Stichtingen, die naar hun aard geen leden hebben, die zich met sportbeoefening of -bevordering bezighouden, konden eventueel een beroep doen op de vrijstelling genoemd onder letter f van de Wet. Het Hof van Justitie had in het verleden al beslist dat geen onderscheid mag worden gemaakt tussen leden en niet-leden (HvJ 19 december 2013, zaak C-495/12 (Bridport). De Nederlandse vrijstelling was echter niet in overeenstemming met de Btw-richtlijn. 

Sinds 1 januari 2019 is de wettekst op dit punt aangepast en is de eis dat de prestaties aan leden moet worden verricht vervallen. Vrijstelling moeten strikt worden uitgelegd. Echter op het punt van de sportbeoefening heeft het Hof van Justitie beslist dat de vrijstellingsbepaling een ruimere uitleg verdiend.

De Staatssecretaris heeft in eerste instantie een bijzondere ruime uitleg gegeven aan het begrip ‘actieve sportbeoefening’ door aan te sluiten bij het spraakgebruik. Bridge en schaken zijn ook aan te merken als sport. Uit de toelichting op Tabel I (besluit van 22 december 2017, nr. 2017-16288) is sportbeoefening echter beperkt tot een actieve inspanning van lichaam en/of geest met het oogmerk om het lichamelijk en/of geestelijk welzijn te verbeteren, waarbij competitie- en/of spelelementen/spelregels een rol spelen. De vrijstelling geldt dus niet voor alle (sport)verenigingen!

Wat kwalificeert als sport? Is duivensport, het beoefenen van de schietsport of (sport)vissen een sport?

Economische prestatie, contributie en omzetbelasting

In 2022 heeft de Rechtbank Den Haag (ECLI:NL:RBDHA:2022:8101) een uitspraak gedaan over het belasten van contributie bij een vereniging van liefhebbers van motoren van het merk Birmingham Small Arms (BSA).  De vereniging had een verzoek gedaan voor toepassing van de kleine ondernemersregeling omdat zij van mening was dat de contributie vrijgesteld is en dat zij met haar overige (belaste) activiteiten onder de grens van € 20.000 per jaar bleef.

• De Belastingdienst stelde zich op het standpunt dat de vereniging één economische (belaste) prestatie verricht aan haar leden.
• Omzetbelasting wordt geheven van leveringen van goederen en diensten die in Nederland door een als zodanig handelende ondernemer (bedrijf) onder bezwarende titel worden verricht. Onder ‘bedrijf’ wordt verstaan elke economische activiteit. 
• Het begrip economische activiteit veronderstelt onder meer dat belastbare handelingen worden verricht, dat wil zeggen dat de uitoefening van de activiteit tot gevolg heeft dat een prestatie onder bezwarende titel plaatsvindt. Daarvan is sprake wanneer tussen de verrichter en ontvanger van een dienst een rechtsbetrekking bestaat waarbij over en weer prestaties worden uitgewisseld en de door de dienstverrichter ontvangen vergoeding de werkelijke tegenwaarde vormt voor de aan de ontvanger verleende dienst.

De Rechtbanken nadien ook het Gerechtshof Den Haag (ECLI:NL:GHDHA:2023:1603) zijn het met elkaar eens.  De advertentieruimte in het clubblad en het aanbieden van producten via de website van de vereniging  kwalificeert als een economische activiteit. 

De Belastingdienst diende aan te tonen dat tegenover het betalen van de contributie een tegenprestatie staat in de vorm van deelname aan evenementen, het clubblad en overige diensten aan de leden. Dit is niet gelukt! Het is maar de vraag hoe vaak er een evenement wordt georganiseerd en het clubblad verschijnt. De leden kunnen niets afdwingen. De uit de contributie betaalde activiteiten worden niet verricht met enig economisch belang. Voor deze activiteiten is er géén sprake van een economische activiteit en handelt de vereniging ook niet als ondernemer.

Met andere woorden de kleine ondernemersregeling kon voor haar overige activiteiten worden toegepast.

De Rechtbank Noord Holland heeft in haar uitspraak van 9 maart 2023 eenzelfde standpunt ingenomen (ECLI:NL:RBNHO:2023:1483).

Deze vereniging heeft als statutair doel het in stand houden van auto’s van een bepaald merk. Dit doet zij door eigenaren, berijders en liefhebbers van dit merk te verenigen via het organiseren van beurzen en evenementen. De vereniging vraagt van haar leden een jaarlijkse contributie van € 65. Door de contributie te betalen kunnen de leden deelnemen aan de georganiseerde evenementen. Ook ontvangen zij het clubblad en krijgen zij toegang tot het ledendeel van de website. Volgens de Belastingdienst is de vereniging ondernemer en moet zij btw over de contributie berekenen.

Ook hier constateert de rechtbank dat de vereniging prestaties onder bezwarende titel verricht. Maar dat is onvoldoende om de contributies belast te maken. De rechtbank stelt dat de contributies pas belast zijn met btw als er een rechtstreeks verband bestaat tussen de betaling van de contributie en de activiteiten van de vereniging. De Belastingdienst maakte dit niet aannemelijk. Integendeel, de vereniging stelt dat bij de activiteiten die zij voor leden organiseert vaak ook niet-leden welkom zijn. Partners van leden kunnen onbeperkt aan alle regionale en landelijke activiteiten deelnemen zonder dat zij contributie moeten betalen. Potentieel nieuwe leden kunnen in beperkte mate onder dezelfde voorwaarden deelnemen aan de activiteiten van de vereniging. Bovendien betalen alle leden dezelfde contributie, ongeacht aan hoeveel activiteiten zij deelnemen. De rechtbank oordeelt daarom dat de vereniging geen btw hoeft af te dragen over de contributie. Zij moet wel btw afdragen over entreegelden die leden hebben betaald voor een beursbezoek.

Fonds wervende activiteiten en omzetbelasting

Sportverenigingen zijn vrijgesteld voor de diensten aan personen die aan sport doen en het ter beschikking stellen van een sportaccommodatie. Echter geldt deze vrijstelling alleen als de vereniging géén winstoogmerk heeft.

Om de kosten van een sportvereniging te bekostigen en extra inkomsten te genereren wordt er vaak een kantine geëxploiteerd of (sport)evenementen georganiseerd.

Deze extra omzet is ook vrijgesteld van btw indien deze inkomsten onder een bepaald maximum blijven:

• goederenleveringen € 68.067 per jaar;
• diensten € 22.689 per jaar;
• diensten door sportclubs € 50.000 per jaar.

De vrijstelling geldt per categorie. Worden deze maximum bedragen overschreden, dan is het gehele bedrag belast met btw.

Noot fiscaal jurist inzake omzetbelasting en contributies

Het is voor het dagelijks bestuur van (sport)verenigingen lastig om de belastingplicht ten aanzien van de btw met betrekking tot de contributie en haar andere activiteiten te bepalen.  Wij kunnen u hierbij uiteraard ondersteunen en begeleiden indien er vragen zijn vanuit de belastingdienst.