Scheiden en een eigen woning. Hoe zit dat?
Een echtscheiding is een ingrijpende gebeurtenis en brengt heel wat met zich mee. In een dergelijke situatie moet veel worden geregeld, waaronder alles omtrent de eigen woning. De huidige eigenwoningregeling is door de opeenstapeling van diverse maatregelen steeds complexer geworden. Bij diverse situaties - ook wel ‘life events’ genoemd - die doorgaans veelvuldig voorkomen, moet al een adviseur ingeschakeld worden. Deze life events zijn veelal verhuizing, een verblijf in het buitenland of de beëindiging van een relatie.
De scheidingsregeling
In situaties waarin mensen uit elkaar gaan, krijgen ze voor wat de eigen woning betreft te maken met de zogenoemde scheidingsregeling. Dit is geregeld in de Wet inkomstenbelasting 2001. In een situatie waarin één van de partners de woning verlaat, staat deze niet meer ter beschikking als hoofdverblijf. In beginsel zou in deze situatie de eigenwoningregeling geen toepassing meer kunnen vinden. Toch is een regeling opgenomen dat, in geval van scheiding waarin de eigen woning niet meer fungeert als hoofdverblijf en diens gewezen partner achterblijft in de woning, de belastingplichtige toch de eigenwoningregeling kan toepassen. De achterliggende gedachte is dat in een geval van scheiding vaak tijd nodig is voor de afwikkeling van de huwelijksgoederengemeenschap. De belastingplichtige zou zonder de scheidingsregeling de hypotheekrente niet meer in aftrek kunnen brengen, terwijl degene nog wel de (gedeeltelijke) eigendom van de woning heeft. De regeling mag ook worden toegepast in geval van ongehuwde samenwoners die hun relatie beëindigen.
De woning mag nog voor maximaal twee jaar worden aangemerkt als eigen woning van de belastingplichtige die de woning verlaten heeft. De voorwaarde is wel dat de woning de ex-partner van belastingplichtige anders dan tijdelijk als hoofdverblijf ter beschikking moet staan. De belastingplichtige mag voor maximaal twee jaar zijn deel van de hypotheekrente in aftrek brengen. Daar staat tegenover dat diegene ook het eigenwoningforfait moet aangeven voor het (onverdeelde) aandeel in de woning. Dit bedrag van het eigenwoningforfait kan de belastingplichtige als onderhoudsverplichting in aftrek brengen.
Bij degene die achterblijft in de woning dient voor het eigen (onderverdeelde) aandeel in de eigen woning het eigenwoningforfait aangegeven te worden. Diegene mag het eigen aandeel in de hypotheekrente in aftrek brengen. Het aandeel in het eigenwoningforfait van de ex-partner wordt als ontvangen verstrekking aangemerkt.
Procedure echtscheiding en eigen woning
Op 27 mei 2022 heeft de Hoge Raad een uitspraak gedaan in een zaak waarin een man en een vrouw buiten gemeenschap van goederen waren gehuwd en waarin de woning volledig eigendom was van de vrouw. Echter, de man betaalde de volledige hypotheekrente. De man verlaat de woning halverwege het jaar. In geschil was of de hypotheekrente in aftrek mocht worden gebracht over de tweede helft van het jaar waarin de woning niet meer ter beschikking stond aan de man als hoofdverblijf. Hierin oordeelde het Hof dat de scheidingsregeling uit de Wet inkomstenbelasting 2001 van toepassing is en dat het niet vereist is dat de man ook (mede-)eigenaar van de woning is. Volgens het Hof was het toegestaan om de volledige hypotheekrente in aftrek te brengen.
Eigen woning, scheiding en eigendom
Deze uitspraak is doorverwezen naar de Hoge Raad. Deze oordeelde echter anders. Volgens de Hoge Raad is een vorm van eigendom nodig om in aanmerking te komen voor de scheidingsregeling uit de Wet inkomstenbelasting 2001. Dit betekent voor de man dat hij de hypotheekrente voor de tweede helft van het jaar niet in aftrek mag brengen in zijn aangifte inkomstenbelasting.
Noot fiscaal jurist inzake eigenwoningsregeling bij echtscheiding
Toch is het mogelijk dat de man alsnog krijgt waar hij recht op heeft, de aftrek. Niet in de vorm van hypotheekrenteaftrek maar in de vorm van bijvoorbeeld alimentatie.
Mocht u vragen hebben over de (on-)mogelijkheden in een dergelijke situatie of heeft u hulp nodig bij uw belastingaangifte? Neem dan gerust eens vrijblijvend contact op met één van onderstaande adviseurs.
