Lucratief belang en partiele buitenlandse belastingplicht

In een artikel in het NRC d.d. 14 april 2024 (alleen te lezen met inlog) wordt ingegaan op het belastinvrij ontvangen van inkomen door expat managers van de Action. De laatste tijd is er steeds meer commotie over complexe fiscale structuren die door bijvoorbeeld mevrouw Heineken (dividendstructuur ter voorkoming 15% bronheffing / terugbetaling kapitaal) en de familie Swinkels (belastingvrij bedrijf overdragen via de bedrijfsopvolgingsregeling) worden opgezet. De staatssecretaris reageerde vlot op de structuur van mevrouw Heineken en de structuur bij de managers van de Action. Er komt een wetswijziging aan per 1 januari 2025.

In dit artikel een inkijkje in complexe fiscale structuren.

Belastingheffing voor vermogende mensen

Dat er een belastingheffing gaat komen voor zogenaamde "high net worth individuals" staat wel vast. Dit zal binnen de EU worden opgezet, de eerste verkenning is te lezen in het Global Tax Evasion Report 2024. Het zal gaan om een exit heffing op particulier vermogen bij een emigratie. In een brief van de staatssecretaris d.d. 28 maart 2024 wordt een eerste vooruitblik gegeven. Volgens een rapport van het CPB betalen de sterkte schouders relatief gezien de minste belasting (20% - 30%). In juni 2022 kwam het kabinet met een reactie op dit rapport. De onderzoeken worden verricht door niet fiscalisten. In de onderzoeken wordt gesteld dat er belasting wordt bespaard door geld in een holding te stalen (tarief 19% tot 25,8%), edoch als dit geldt wordt uitgekeerd is er box 1 (49,5%) of box 2 (nu 33%) verschuldigd. Dat een holdingstructuur schuurt met het doel van belastingheffing is dus niet juist. De oplossingsrichting die wordt genoemd is een vermogensbelasting voor rijke personen (een zogenaamde miljardairsheffing). Binnen het huidige kabinet lijkt er wel steun voor een hogere box 3 heffing en een exit heffing voor particulieren, hierbij worden particulieren nog 5 jaar na hun emigratie gezien als (fictief) binnenlands belastingplichtige. Als er een belastingverdrag met deze landen is gesloten kan de regeling niet eenzijdig worden ingevoerd, dit gaat dus nog wel even duren, dubbele belasting (in woonland en Nederland) moet immers worden voorkomen. We kunnen dus nog veel vuurwerk in Den Haag tegemoet zien, maar dit zal uiteindelijk nog jaren duren.

Buitenlandse managers met 30% regeling en aandelen belang

Het artikel in het NRC beschrijft hoe twee voormalige expat-managers van Action (opgericht in 1993, 2.500 vestigingen en een omzet van 11 miljard), een bedrijf dat eigendom is van het Britse private-equityfonds 3i, miljoenen euro’s aan aandeleninkomsten vrijwel belastingvrij konden innen. Dit werd mogelijk gemaakt door een zorgvuldig opgezette belasting structuur.

Twee oud-managers van Action, wisten hun miljoenenwinsten op aandelen belastingvrij te incasseren door gebruik te maken van de '30 procent-regeling' voor expats en het concept van ‘partieel buitenlandse belastingplicht’. Dit stelde hen in staat om inkomsten uit aandelen niet in Nederland te hoeven aangeven.

De Nederlandse Belastingdienst probeerde via navorderingen belasting te heffen over de ruim 50 miljoen euro aan inkomsten, maar de rechtbank Zeeland West Brabant (uitspraak 5 januari 2024) en de rechtbank Noord Holland (uitspraak 19 maart 2024) oordeelden grotendeels in het voordeel van de expat-managers. De rechters stelden dat de gebruikte constructie niet expliciet verboden is, waardoor de managers hun winsten mochten behouden. De belastingdienst zal hoger beroep aantekenen tegen deze uitspraken, dit met de insteek "fraus legis"

Beide heren zijn bij hun toetreden mede aandeelhouder geworden van het bedrijf. Bij hun vertrek moesten de aandelen worden ingeleverd en wordt een substantieel bedrag uitbetaald. De inkomsten kunnen worden aangegeven als inkomsten uit overige werkzaamheden (top tarief in box 1), ze kunnen echter ook kiezen voor het lagere tarief in box 2 (toen 25%). Omdat het hier ging om mensen die in het buitenland hebben gewoond en gebruik maakten van de 30% regeling (30% bruto inkomen mag netto worden uitbetaald) kan worden gekozen voor de zogenaamde partieel buitenlandse belastingplicht. Op grond van deze laatste regeling worden deze inkomsten niet in Nederland belast. Dat beide heren in Nederland werken voor een Nederlands bedrijf is hierbij niet relevant.

Politieke reactie op belasting structuur managers

Niemand zit te wachten op onrust, de private equity bedrijven ook niet. De Tweede Kamer debatteert momenteel over strengere belastingheffing voor private-equitymanagers (motie april 2024). Ondanks de juridische winst voor de expat-managers, staat de sector onder toenemende publieke en politieke druk om meer transparantie en eerlijkheid in belastingbetaling te realiseren.

Ook de staatssecretaris heeft op 30 mei 2024 gereageerd op bovenstaande situatie, hij komt met het volgende:

Staatssecretaris Van Rij heeft in antwoord op Kamervragen verklaard dat de doorstootverplichting van artikel 3.95b, vijfde lid Wet IB 2001 niet verenigbaar is met de optionele partiële buitenlandse belastingplicht van artikel 2.6 Wet IB 2001.
Optionele partiële buitenlandse belastingplicht: Dit houdt in dat het inkomen uit box 2 (aanmerkelijk belang) en box 3 (sparen en beleggen) alleen in de Nederlandse inkomstenbelasting wordt betrokken voor zover er Nederlands inkomen wordt genoten. Als een aanmerkelijk belang in een buitenlandse vennootschap wordt gehouden, worden de voordelen daaruit niet in Nederland belast.
Conflict met doorstootverplichting: De doorstootverplichting vereist dat ten minste 95% van de lucratiefbelang voordelen als inkomen uit aanmerkelijk belang wordt genoten. Dit is alleen mogelijk als iemand volledig belastingplichtig is voor het aanmerkelijk belang, wat niet het geval is bij gebruik van de partiële buitenlandse belastingplicht.
Standpunt staatssecretaris Van Rij: Van Rij stelt dat de toepassing van de doorstootregeling in combinatie met de partiële buitenlandse belastingplicht in strijd is met de bedoeling van de wetgever (fraus legis). De wetgever beoogde dat de heffing in box 1 zou terugtreden ten gunste van heffing in box 2, en niet dat er helemaal geen heffing zou plaatsvinden.
Hoger beroep Belastingdienst: De Belastingdienst heeft terecht hoger beroep aangetekend tegen de uitspraken van rechtbanken in Noord-Holland en Zeeland-West-Brabant, die in het voordeel van de belastingplichtigen hadden geoordeeld.
Afschaffing artikel 2.6 Wet IB 2001: Een aangenomen amendement bepaalt dat artikel 2.6 Wet IB 2001 per 1 januari 2025 komt te vervallen. Dit betekent de afschaffing van de keuzemogelijkheid voor partiële buitenlandse belastingplicht voor nieuwe werknemers die gebruikmaken van de 30%-regeling. Er geldt overgangsrecht voor twee jaar, waardoor er vanaf 2027 geen discussie meer zal zijn over deze constructie.

Fiscale advisering over bonussen

Bedrijven maken steeds meer gebruik van het belonen van werknemers via bonussen of aandelen. De hiervoor ingevoerde wetgeving (lucratief belang) is complex en kent ook ingewikkelde (en onduidelijke) bepalingen. Soms wordt hierdoor onterecht belasting geheven en soms zitten er lekken in deze regeling (zoals in deze casus). Dat er komende jaren weer nood maatregelen komen die het nog complexer en onduidelijker zullen maken staat wel vast. Er worden vele "vingers in de fiscale dijk" gestoken die de wetgeving er niet duidelijker op gaat maken. Wij adviseren u graag bij complexe structuren, stuur gerust een e-mail met uw vraag of een gesprek of offerte.