De vrijwilligersregeling. Hoe werkt deze eigenlijk?

Vrijwilligers zijn in het maatschappelijk verkeer onmisbaar. Zij ondersteunen belangeloos vitale sectoren in onze samenleving, zoals de zorg en de sport. In de praktijk krijgen vrijwilligers vaak een vergoeding voor de kosten die zij maken. Om te voorkomen dat de vrijwilliger wordt geconfronteerd met belastingheffing over deze vergoeding en de organisatie met loonheffingen, is het van belang aan de (strenge) voorwaarden van de vrijwilligersregeling te voldoen. Deze regeling wordt door de Belastingdienst streng uitgelegd en kan financieel aanzienlijke gevolgen hebben voor vrijwilliger en organisatie.

De maximumbedragen van de vrijwilligersregeling worden jaarlijks geïndexeerd. Het maximaal onbelast te vergoeden bedrag voor de vrijwilligersregeling wordt in 2024 verhoogd tot € 2.100 per jaar en € 210 per maand.

Vergoeding voor vrijwilligers

Vrijwilligers doen nuttig werk en men mag de vrijwilliger hiervoor maximaal € 1.900 per jaar (€ 190 per maand) voor geven (cijfers 2023). De vergoeding is belastingvrij. Een hogere vergoeding is mogelijk, maar zal op de gebruikelijke manier moeten worden onderbouwd. Bij hogere bedragen kan er sprake zijn van een dienstbetrekking en loopt men het risico van heffing.

Afzien van een vrijwilligersvergoeding 2020 en 2021

Ziet u of uw vrijwillger af van een vergoeding voor zijn of haar werk als vrijwilliger voor een Algemeen Nut Beogende Instelling (ANBI)? Dan mag de vrijwilliger de normaal te ontvangen vergoeding aftrekken in zijn of haar aangifte inkomstenbelasting. Hiervoor moet een verklaring worden ingevuld en ondertekend. De verklaring kunt u hier downloaden.

Hoe werkt de vrijwilligersregeling?

De regeling werkt als volgt. Een vrijwilliger die een vergoeding ontvangt die beneden twee grenzen blijft, wordt niet aangemerkt als vrijwilliger. Een vrijwilliger die een hogere vergoeding ontvangt is niet per definitie een werknemer. In die situatie moet eerst nog worden beoordeeld of er sprake is van een dienstbetrekking of niet. Zo werd geoordeeld over een aantal conciërges dat zij onvoldoende onder gezag stonden om van een dienstbetrekking te kunnen spreken. De vergoeding voor hun werkzaamheden was weliswaar hoger dan de vrijwilligersnorm, toch was van een dienstbetrekking door het ontbreken van gezag geen sprake. Hierbij dient wel de kanttekening gemaakt te worden dat de Inspecteur altijd nog de gelegenheid heeft om zich te beroepen op de aanwezigheid van een zogenaamde fictieve dienstbetrekking. Dat was hier echter niet aan de orde.

Wanneer kan de vrijwilligersregeling worden toegepast?

Indien u wenst te beoordelen of u de vrijwilligersregeling toe mag passen, dan dient u eerst te kijken naar de werkzaamheden die de vrijwilliger verricht en het type organisatie dat u bent. De regeling staat uitsluitend open bij werkzaamheden die niet bij wijze van beroep worden verricht. Bij die beoordeling speelt de beloning een belangrijke rol. Zou u uw vrijwilliger een marktconforme beloning geven? Een element van vrijwilligerswerk is immers dat de vergoeding in geen verhouding staat tot de werkzaamheden. Daarnaast is het zo dat de regeling uitsluitend openstaat voor algemeen nut beogende instellingen (ANBI), sportorganisaties of een lichaam dat niet is onderworpen aan vennootschapsbelasting of daarvan is vrijgesteld. Onder meer woningcorporaties en overheidsondernemingen zijn daardoor de afgelopen 15 jaar met wijzigingen in de vrijwilligerssituatie geconfronteerd.

Financiële toetsen voor de vrijwilligersregeling

Voor de beloning wordt de organisatie geconfronteerd met twee financiële toetsen. Enerzijds wordt gekeken naar de jaarlijkse plafonds die zijn opgenomen in de wet. Deze zijn in 2023 verhoogd naar € 190per maand en € 1.900 per jaar.

De tweede toets is die van het uurloon. De vergoeding die u uw vrijwilliger toekent mag per uur het bedrag van € 5 voor personen ouder dan 22 jaar niet overschrijden. Beneden deze leeftijd geldt zelfs € 2,75. Deze grens wordt in de praktijk regelmatig over het hoofd gezien. U moet aan beide toetsen voldoen om aan de veilige kant van de bepaling te zitten.

De vrijwilligersregeling is een sympathieke regeling voor een sympathieke en vitale groep van onze samenleving. De toepassing luistert echter zeer nauw. Heeft u vragen over de vrijwilligersregeling, neem dan gerust contact op.

Gelden kostenvergoedingen mee bij grens vrijwilligersvergoeding

In een procedure in 2021 kwam het volgende aan de orde. Henk ontvangt € 1.495 aan vrijwilligersvergoeding en € 300 aan kostenvergoeding. Is hierop de vrijwilligersregeling van toepassing?  Volgens Henk is er minder dan € 1.500 (toen de grens) aan vrijwilligersvergoeding betaald en is deze dus vrijgesteld. De rechter denkt hier anders over. Het hof verwerpt de zienswijze van de vrijwilliger. Gezien de wet en de totstandkomingsgeschiedenis van de vrijwilligersregeling moet ervan worden uitgegaan dat de daarin opgenomen maand- en jaargrenzen zien op het totaal van de vergoedingen, inclusief kostenvergoedingen. Het in totaal door de vrijwilliger ontvangen bedrag van € 1.795 overschrijdt het maximumbedrag van € 1.500 (bedrag 2016) en overschrijdt die grens dus. De vrijwilliger kan de vrijwilligersregeling dus niet toepassen. Bron: Gerechtshof Den Haag d.d. 26 januari 2021 en in cassatie Hoge Raad d.d. 19 november 2021 (ECLI:NL:HR:2021:1726)