Familie in dienstbetrekking
Werknemers zijn sociaal verzekerd en kunnen in geval van ziekte of werkloosheid een uitkering aanvragen. Ondernemers of DGA's zijn niet sociaal verzekerd en dienen zelf een potje te vormen voor dergelijke situaties.
Maar wat als een ondernemer nu familieleden in dienst neemt; zijn deze dan sociaal verzekerd?
Familie sociaal verzekerd of niet?
Om te bepalen of de arbeidsrelatie met een familielid leidt tot sociale verzekeringsplichten en rechten, dient beoordeeld te worden of sprake is van een privaatrechtelijke dienstbetrekking; hiervan is sprake als:
- er een verplichting bestaat tot het persoonlijk verrichten van arbeid; en
- er een verplichting bestaat tot het betalen van loon; en
- er sprake is van een gezagsverhouding.
Aan voorwaarde 1 en 2 wordt over het algemeen altijd wel voldaan; discussie ontstaat bij voorwaarde 3: is er wel sprake van een gezagsverhouding tussen beide familieleden. Kan de ondernemer enig gezag uitoefenen over zijn familielid waarbij opdrachten en instructies kunnen worden gegeven en controle kan worden uitgeoefend op de voortgang en resultaten van het werk?
In het verleden is vaak het standpunt ingenomen dat er, gezien de familieverhoudingen, geen sprake is van een gezagsverhouding.
De Centrale Raad van Beroep (het hoogste rechtscollege dat hierover beslist) is echter recentelijk tot een andere conclusie gekomen; zij heeft bepaald dat ook in familiesituaties sprake kan zijn van een arbeidsrelatie, waarbij aan de hand van de feiten zal moeten worden beoordeeld of sprake is van een gezagshouding.
In de betreffende zaak oordeelde de CRvB dat een zoon die met zijn moeder was overeengekomen om voor haar tegen beloning te zorgen, in dienstbetrekking bij zijn moeder was. In een overeeenkomst waren afspraken gemaakt omtrent loon en werktijden. Op basis hiervan en van hetgeen verder is aangevoerd komt de CRvB tot de conclusie dat sprake is van een gezagsverhouding en daarmee van een dienstbetrekking. De zoon is sociaal verzekerd en kan een beroep doen op een arbeidsongeschiktheidsverzekering.
Ook in een eerdere zaak is reeds geoordeeld dat een echtpaar dat werkzaamheden verricht in de B.V. van vader in dienstbetrekking stonden tot vader en derhalve aanspraak konden maken op een WW-uitkering.
Ja, familie kan sociaal verzekerd zijn
Conclusie: ondanks de familierelatie kan sprake zijn van een gezagsverhouding en van sociale verzekeringsplicht. Dit betekent enerzijds een recht op sociale uitkeringen in geval van ziekte of werkloosheid, maar anderzijds de plicht om sociale premies af te dragen.
