Minimumbelasting voor extreem vermogenden
Op 28 maart 2024 heeft de demissionair staatssecretaris van Financiën de kabinetsreactie op het Global Tax Evasion Report 2024 aan de Tweede Kamer gestuurd. Een belangrijke bevinding uit het rapport is dat miljardairs wereldwijd profiteren van een lage effectieve belastingdruk. Het voorstel om een wereldwijde minimumvermogensbelasting voor miljardairs in te voeren, wordt gezien als een potentiële maatregel om de belastinginkomsten te verhogen en de belastingheffing evenwichtiger te maken.
Ontwikkelingen in Nederland
De discussie over de belastingdruk van de allerrijksten is niet nieuw in Nederland. In 2022 publiceerde het Centraal Planbureau (CPB) een rapport waaruit bleek dat de rijkste 10% van de Nederlanders, die 32% van het totale inkomen verdienen, de laagste effectieve belastingdruk ervaren. Dit komt doordat de belastingdruk op kapitaalvermogen en bedrijfswinsten lager is dan op inkomen uit arbeid.
Internationale context
Het Global Tax Evasion Report 2024, gepubliceerd op 22 oktober 2023, toont aan dat miljardairs wereldwijd een effectieve belastingdruk van slechts 0%-0,5% van hun vermogen ervaren. Dit komt voornamelijk door de mogelijkheden om via holdingstructuren de belastingheffing over inkomen uit vermogen te beperken of te voorkomen.
Oplossingsrichtingen
Het rapport bevat drie aanbevelingen:
- Internationale onderhandelingen: opzetten van internationale onderhandelingen over een wereldwijde minimumvermogensbelasting.
- Minimum effectief belastingtarief: bepalen van een minimum effectief belastingtarief dat wordt uitgedrukt in een percentage van het vermogen.
- Harmonisatie van waarderingsregels: het harmoniseren van regels omtrent het waarderen van een belang in een niet-beursgenoteerd bedrijf.
Politieke reacties en voorstellen
De discussie over de belastingheffing van miljardairs heeft geleid tot moties in de Tweede Kamer. SP en GroenLinks-PVDA hebben moties ingediend die de regering oproepen om zich in internationaal verband in te zetten voor een wereldwijde miljardairsbelasting. Beide moties zijn aangenomen met breed politiek draagvlak.
Conclusie
De invoering van een wereldwijde minimumvermogensbelasting voor miljardairs wordt gezien als een grote stap om belastingontwijking tegen te gaan en de belastingheffing eerlijker te maken. Hoewel de implementatie complex is en internationale samenwerking vereist, lijkt de politieke wil om deze kwestie aan te pakken zowel nationaal als internationaal te groeien.
Noot fiscaal jurist inzake belasting voor de rijken
Jaren geleden kwam Oxfam Novib met een notitie over een belasting voor super rijken. Vanuit de Tweede Kamer is dit onderwerp steeds vaker onderwerp van discussie. Het is daarom ook waarschijnlijk dat hierin de komende jaren een verandering plaats gaat vinden. De laatste jaren zijn al diverse regelingen ingevoerd om belastingontwijking en -ontduiking tegen te gaan. Voor ideeën hieromtrent is brede steun, zoals het invoeren van een exitbelasting, heffing extreem rijken en een minimumbelasting op vermogen, zie hiertoe ook dit artikel in het AD op 12 augustus 2024. In juni 2024 kwamen de ministers van de G20 (grootste economien van de wereld) op een uitje bijeen in Brazilie. Ook hier is gesproken over een belasting voor de extreem rijken (zie voorstel), met een opbrengst van 200 miljard ook een aantrekkelijke route. De insteek is dat er in november 2024 een concreet voorstel wordt behandeld. De VS en China hebben al aangegeven hier niks in te zien.
Ons inziens zou het wenselijk zijn dat men streeft naar internationale samenwerking. Hoogstwaarschijnlijk is er nog een lange weg te gaan.
Ethisch en maatschappelijk is een dergelijke belasting wel te begrijpen. Echter dit moet dan wel binnen Europa (of beter wereldwijd) gaan plaatsvinden. Landen concurreren met elkaar via belastingheffing. Dus als Nederland een straf heffing gaat invoeren en andere landen niet zal het vermogen zich nog gewoon gaan verplaatsen. In Spanje (Beckham regeling en Mbappe regeling) Portugal en Italië (super rijken regeling) worden speciale regelingen bedacht op de superrijken te lokken, Nederland is dan omgekeerd bezig om te kijken of deze superrijken extra kunnen worden belast. Zolang er speciale regimes zijn in landen (op rij afstand) om rijke particulieren te lokken heeft een dergelijke regeling in Nederland geen zin.
De regeling is complex en zal per saldo weinig opleveren. Feitelijk wordt er met een kanon op een rijke mug geschoten. Vanuit de vaak gevoerde symbool politiek is de maatregel wel te begrijpen en zullen dus weer vele uren in de 2e kamer hieraan (nutteloos) worden besteed. Het zou veel beter werken om speciale regimes in Spanje, Italie en Zwitserland op te heffen, dit voorkomt emigratie bewegingen.
