Volgen aangifte inkomstenbelasting en navordering

Een advieskantoor dient een aangifte inkomstenbelasting in. Er wordt een aftrekpost (hypotheekrente) opgevoerd die niet juist is. Het advieskantoor staat als 'boefje' bekend. De Belastingdienst volgt de aangifte inkomstenbelasting al jaren, maar komt er op enig moment achter dat de hypotheekrente niet aftrekbaar is. Er wordt een navorderingsaanslag opgelegd. Mag dit?

Aangifte inkomstenbelasting wordt gevolgd, kun je dan navorderen?

Henk en Truus zijn eigenaar van twee eigen woningen. In 2012 verlaten ze de woning in Amsterdam en schrijven zich in in Den Haag (fictieve namen en plaatsen). De woning in Amsterdam wordt door een vriend bewoond, deze vriend staat hier ook ingeschreven. In de aangifte inkomstenbelasting over 2014 wordt de hypotheekrente van beide woningen in aftrek genomen. De aangifte wordt gevolgd en er wordt een definitieve aanslag opgelegd. In geschil is of de Belastingdienst over 2014 een navorderingsaanslag mag opleggen (in 2017).

Rechtbank: het volgen van de aangifte inkomstenbelasting door de Belastingdienst is een ambtelijk verzuim. Het advieskantoor stond slecht bekend en was onder verscherpt toezicht gezet. Dan had de Belastingdienst maar beter moeten opletten, aldus de Rechtbank.
Gerechtshof: het advieskantoor voerde met name (onterecht) zorgkosten op. De inspecteur had mede hierdoor een getrapte werkwijze. Niet elke aangifte van het kantoor was onjuist. Bovendien stonden er in de aangifte van Henk en Truus geen zorgkosten, dus geen ambtelijk verzuim. Navordering is terecht, aldus het Gerechtshof.
Hoge Raad: beroep in cassatie van Henk en Truus is ongegrond (artikel 81 lid 1 Wet RO), aldus de Hoge Raad in 2022.

Noot fiscaal jurist inzake navorderingsaanslag bij volgen aangifte inkomstenbelasting

Of er sprake is van een ambtelijk verzuim of niet is vaker discussie bij de rechter. Navordering is mogelijk (artikel 16 lid 1 AWR) als er te weinig belasting is geheven. Er kan niet worden nagevorderd als de inspecteur redelijkerwijs bekend had moeten zijn met de fout de in de aangifte (en er geen sprake is van kwade trouw). De Belastingdienst mag hierbij altijd uitgaan van de juistheid van de ingediende aangifte inkomstenbelasting.

Van een ambtelijk verzuim is sprake indien de inspecteur, na met een normale zorgvuldigheid kennis te hebben genomen van de inhoud van de aangifte en, mede gelet op de overige in aanmerking komende omstandigheden van het geval, aan de juistheid van enig daarin opgenomen gegeven in redelijkheid behoorde te twijfelen (vgl. HR 31 mei 2013,ECLI:NL:HR:2013:BX7184, HR 22 maart 2010, ECLI:NL:HR:2010:BL7165 en HR 16 april 2010, ECLI:NL:HR:2010:BJ9082).

Het advieskantoor stond onder verscherpt toezicht, dus moest de Belastingdienst scherper zijn op deze aangiften. Het kantoor sjoemelde echter met zorgkosten (en soms giften) en niet met hypotheekrenteaftrek. Deze aangifte was niet zodanig ongebruikelijk dat de inspecteur een nader onderzoek zou moeten instellen, aldus de rechter. Dit is natuurlijk een subjectieve waarneming.

Het lijkt logisch dat de inspecteur de fout had moeten zien, waarom?

Er stond iemand ingeschreven op dit adres.
De Belastingdienst heeft aan 170 klanten van het kantoor een brief gestuurd met verzoek om nadere informatie, hierdoor zijn vele navorderingsaanslagen opgelegd.
Henk en Truus hadden projectcode 1043 gekregen (gegevens in fiscale fraudesignalering systeem FSV).
Het betrof een aangifte inkomstenbelasting van een als onbetrouwbaar bekend staand kantoor.
Er staan 2 woningen in de aangifte inkomstenbelasting, één kan er maar worden bewoond.
De Belastingdienst krijgt een renseignement van de hypotheekverstrekkers.

Al met al had de Belastingdienst ook deze aangifte scherper moeten controleren.

In deze zaak speelde ook nog dat de belastingplichtige de stukken van het onderzoek naar het advieskantoor wilde inzien. Volgens de rechter zijn dit geen 'op de zaak betrekking hebbende stukken ex artikel 8:42 AWB'. Deze stukken zijn namelijk niet gebruikt bij het opleggen van de navorderingsaanslag, aldus de Rechtbank. Ik kan me goed voorstellen dat deze stukken wel meer zicht geven op het onderzoek van de Belastingdienst (en waarop wordt gezocht), dit kan wel degelijk relevant zijn voor belastingplichtige. Heeft de Belastingdienst voldoende opgelet of niet? Aan de andere kant ... liegen mag niet en hiermee is de navorderingsaanslag wel te billijken (maar dit is een menselijke mening en geen fiscale).