Giftenaftrek in de inkomstenbelasting en vennootschapsbelasting

In dit artikel bespreken we de verschillende aspecten van de giftenaftrek binnen het Nederlandse belastingstelsel. We behandelen onder andere de giftenaftrek voor particulieren, giften via ondernemingen of BV's, en de specifieke regelgeving die hiermee samenhangt. Hierbij wordt er ook gekeken naar recente standpunten en publicaties van de Kennisgroepen van de Belastingdienst.

Giftenaftrek (definitie)

Volgens de Hoge Raad (HR 12 januari 1972, nr. 16.695) wordt een gift gedefinieerd als een waardeverschuiving uit het vermogen van de gever naar dat van de begiftigde, waardoor het vermogen van de begiftigde wordt vergroot. Het motief voor een gift dient vrijgevigheid (liberaliteit) te zijn. Wanneer aan een gift materiële of immateriële voordelen worden ontleend, staat dit de aftrekbaarheid in de weg. Zo zijn bijvoorbeeld contributies aan een plaatselijke rotaryclub niet als gift aftrekbaar (Hof Arnhem 1 juni 1964, nr. 658/63). Op grond van artikel 6.32 Wet IB 2001 zijn aftrekbare giften: periodieke giften en andere giften.

Periodieke Giften

Periodieke giften zijn vaste en regelmatige schenkingen die aan bepaalde voorwaarden voldoen, waardoor ze in hun geheel aftrekbaar zijn van de belasting. Periodieke giften zijn volledig aftrekbaar zonder dat er een drempelbedrag of een maximum van toepassing is, zoals dat wel geldt voor andere giften. De belangrijkste kenmerken en voorwaarden voor periodieke giften zijn:

Vastgelegd in een Overeenkomst: De gift moet vastgelegd zijn in een schriftelijke overeenkomst tussen de gever en de begunstigde instelling. Dit kan via een notariële akte of via een onderhandse schenkingsovereenkomst die door de Belastingdienst is goedgekeurd.
Regelmatige Uitkering:De gift moet jaarlijks of vaker worden uitgekeerd.
Looptijd van Minimaal 5 Jaar: De overeenkomst moet een periode van minimaal vijf jaar bestrijken. Er zijn uitzonderingen mogelijk als de gever overlijdt voordat de vijf jaar zijn verstreken.
ANBI of SBBI:De ontvanger van de gift moet een Algemeen Nut Beogende Instelling (ANBI) of een Sociaal Belang Behartigende Instelling (SBBI) zijn.

Een Algemeen Nut Beogende Instelling (ANBI) is een status die door de Belastingdienst wordt toegekend aan organisaties die zich voor minstens 90% inzetten voor het algemeen nut. Via deze site van de belastingdienst kunt u een ANBI opzoeken. Voor een toelichting over de periodieke gift lees dit besluit uit april 2023.

Naast de ANBI bestaat ook de Sociaal Belang Behartigende Instelling (SBBI). Deze instellingen kunnen naast een algemeen nut ook een particulier belang dienen, zoals dorpshuizen en amateur sportverenigingen. Sinds 1 januari 2012 zijn eenmalige giften aan steunstichtingen van SBBI's fiscaal aftrekbaar. Bijvoorbeeld, een steunstichting voor een sportclub kan dergelijke giften ontvangen. Rechtstreekse giften aan sportclubs zijn niet aftrekbaar, maar giften aan hun steunstichtingen in principe wel. Voor deze aftrekbaarheid is het noodzakelijk dat de SBBI die wordt ondersteund, lid is van een landelijke, representatieve sport- of muziekorganisatie. Daarnaast moet in de statuten van de steunstichting staan dat bij ontbinding het resterende vermogen aan een ANBI wordt uitgekeerd, zoals vastgelegd in art. 1f(1)(a)(6) Uitv. reg. AWR. Het ingezamelde geld mag uitsluitend worden gebruikt voor bijzondere investeringen of voor de viering van een jubileum, zoals bepaald in art. 1f(1)(a)(2), en niet voor de structurele ondersteuning van de SBBI.

Andere giften

Andere giften, ook wel eenmalige giften genoemd, zijn schenkingen die niet aan de bovenstaande voorwaarden voldoen. Dit kunnen zowel contante giften (tot 2021) als giften in natura zijn. Voor deze giften gelden specifieke regels voor de aftrekbaarheid:

Drempel en Maximum: Het op 15 mei 2024 gepresenteerde Hoofdlijnenakkoord van BBB, NSC, PVV en VVD voorziet in een beperking van de giftenaftrek. Momenteel geldt dat giften aftrekbaar zijn voor zover zij samen zowel €60 als 1% van het verzamelinkomen vóór toepassing van de persoonsgebonden aftrek te boven gaan, en aftrekbaar tot ten hoogste 10% van het verzamelinkomen vóór toepassing van de persoonsgebonden aftrek. Voor periodieke giften geldt geen drempel en geen maximum.
ANBI of SBBI: Net als bij periodieke giften moet de ontvanger een ANBI of SBBI zijn.
Multiplieer voor Culturele Giften: Voor giften aan culturele instellingen wordt een multiplier van 1,25 toegepast, tot een maximum van €5.000 per persoon (art. 6.39a IB). Dit kan resulteren in een verhoging van maximaal €1.250 per persoon, of €2.500 voor partners.

Algemene aandachtspunten bij giften

Contante giften: zijn niet meer aftrekbaar (artikel 6.37 sub a IB).
Een ANBI moet bij de Belastingdienst geregistreerd staan.
Voor ondernemers of een DGA is het vaak voordeliger om de gift via zijn bedrijf te laten lopen.
Sommige buitenlandse instellingen kunnen ook in aanmerking komen voor de giftenaftrek, mits binnen de EU en als Nederland een belastingverdrag met dit land heeft gesloten. Maar dit gaat niet altijd goed, zie deze uitspraak van het Gerechtshof Amsterdam d.d. 28 maart 2024

Recente uitspraak en standpunt religieuze giften

Giften aan als ANBI geregistreerde kerkelijke, levensbeschouwelijke, charitatieve, culturele, wetenschappelijke of algemeen nut beogende instellingen zijn aftrekbaar volgens art. 6.32 IB e.v. Een gift moet uit vrijgevigheid (liberaliteit) voortkomen en mag geen materiële of immateriële voordelen opleveren voor de gever, om in aanmerking te komen voor aftrek (HR 12 januari 1972, nr. 16.695).

Volgens een recent standpunt van de Kennisgroep van de Belastingdienst over inkomsten van religieuze instellingen en giftenaftrek, mogen alleen giften aan ANBI's en geen betalingen aan natuurlijke personen die zich met goede doelen bezighouden, worden afgetrokken .

Giften via Onderneming of BV

DGA's kunnen giften via hun BV laten lopen, wat fiscaal gunstig kan zijn. BV's mogen tot 50% van de belaste winst aan giften aftrekken met een maximum van €100.000 (art. 16(2) VPB). Voor giften aan culturele instellingen mag tot €5.000 worden vermenigvuldigd met 1,5 (art. 16(3) VPB). Contante giften zijn sinds 2021 niet meer aftrekbaar. Voor giften in natura van meer dan €10.000 is vanaf 1-1-2024 een taxatierapport vereist, zoals bepaald in de Fiscale Verzamelwet 2024.

Een recent geactualiseerd standpunt naar aanleiding van de wijziging van het giftenbesluit stelt dat giften door een BV, ingegeven door de charitatieve behoefte van de aandeelhouder, aftrekbaar zijn zolang deze voldoen aan de door art. 16 VPB gestelde vereisten. Dit geldt ook als de BV een vereniging als enige aandeelhouder heeft .

Funding Eigen ANBI

Een ander standpunt van de Kennisgroep over giftenaftrek vanuit de eigen onderneming, specifiek gericht op het financieren van een eigen ANBI (maatschappelijk verantwoord ondernemen, MVO), geeft aan dat giften aan een eigen ANBI aftrekbaar zijn, mits aan alle voorwaarden wordt voldaan.

Combineren van Giften in meerdere Jaren

Voordelen: Het combineren van giften voor meerdere jaren in één jaar kan voordelig zijn om de drempel te overschrijden en zo meer belastingvoordeel te verkrijgen.
Praktisch Voorbeeld: Stel, een alleenstaande met een verzamelinkomen van €40.000 doet jaarlijks een gift van €2.000. Door giften voor twee jaar te combineren in één jaar, kan een aanzienlijke belastingbesparing worden gerealiseerd.
Maximumaftrek: Let op de maximumaftrek van 10% van het verzamelinkomen vóór persoonsgebonden aftrek. Bij een verzamelinkomen van €40.000 en giften van in totaal €4.500 is op grond van de drempel van 1% €4.100 aftrekbaar, maar na toepassing van de 10%-grens slechts €4.000.

Noot fiscaal jurist giftenaftrek

De giftenaftrek is de laatste jaren regelmatig aangepast. De komende jaren verwachten wij ook nog wijzigingen. Heeft u hulp nodig bij het opstellen van uw belastingaangifte of zijn er vragen (naar aanleiding van bovenstaande)? Neem gerust vrijblijvend contact op met onderstaande fiscalisten.