Afschaffing fiscale aftrek scholingsuitgaven in de inkomstenbelasting
Maakt u gebruik van de aftrekpost voor de scholingsuitgaven in de inkomstenbelasting? Let dan op het volgende.
Naar verwachting zal met ingang van 1 januari 2022 de fiscale aftrekpost voor scholingsuitgaven in de inkomstenbelasting worden afgeschaft. Ter vervanging van deze aftrekpost zal de subsidieregeling STAP-budget in werking treden. Dit wetsvoorstel maakt onderdeel uit van het bredere kabinetsbeleid inzake een Leven Lang Ontwikkelen (LLO). De nieuwe subsidieregeling zal ten opzichte van de fiscale aftrekpost in de inkomstenbelasting een aantal belangrijke voordelen moeten bieden voor mensen met een kwetsbare positie op de arbeidsmarkt.
Nieuws scholingskosten per 2022
De fiscale aftrek van scholingskosten in de aangifte inkomstenbelasting komt per 2022 te vervallen. De fiscale aftrek wordt vervangen door een nieuwe STAP regeling (subsidie). Voor iedereen vanaf 18 jaar komt er een budget. Het kan zijn dat dit formeel niet gaat lukken, de scholingskosten zulllen dan vanaf 2023 niet meer aftrekbaar zijn, dit wordt in 2021 duidelijk. De STAP regeling wordt uitgevoerd door het UWV en DUO. Voor meer informatie lees deze kamerbrief d.d. 4 juni 2021
De fiscale aftrek van scholingsuitgavenin de inkomstenbelasting
De fiscale aftrek van scholingsuitgaven is een persoonsgebonden aftrekpost op grond waarvan een belastingplichtige die geen recht heeft op studiefinanciering, de kosten voor een opleiding of studie in aftrek kan brengen op zijn inkomen. Het moet hierbij gaan om kosten die voor rekening komen van de belastingplichtige. Deze kosten moeten voorts gemaakt zijn voor een door hemzelf gevolgde opleiding of studie met het oog op het verwerven van inkomen uit werk en woning. Scholingsuitgaven die zien op louter hobbymatige cursussen komen dus niet voor de aftrek in aanmerking.
Scholingsuitgaven komen op dit moment voor aftrek in aanmerking, voor zover het gezamenlijke bedrag hoger is dan de drempel (€ 250 in 2021) en lager is dan de maximumaftrek (€ 15.000 in 2021). De voorwaarden en beperkingen met betrekking tot de aftrekbare scholingsuitgaven worden in een afzonderlijk artikel behandeld (Aftrekbare studiekosten).
Nadelen van de aftrek scholingsuitgaven in de inkomstenbelasting
Een nadeel van deze fiscale aftrekpost is dat de scholingsuitgaven eerst voorgefinancierd dienen te worden door de belastingplichtige. De aangifte inkomstenbelasting wordt namelijk achteraf ingediend. Dit betekent dat de belastingplichtige eerst zelf de kosten moet betalen en pas later (een deel) terugkrijgt. Voor mensen met een lager inkomen zal deze voorfinanciering niet altijd mogelijk zijn. Ook de hoge drempel (€ 250) wordt gezien als een nadeel.
Daarnaast geldt dat er onder het huidige systeem sprake is van een eigen bijdrage in de scholingsuitgaven. De hoogte van deze bijdrage is afhankelijk van uw inkomen, maar bedraagt altijd meer dan 50%. Ter verduidelijking een voorbeeld:
De totale scholingsuitgaven in 2021 bedragen voor Henk € 2.000. Na aftrek van de drempel blijft er € 1.750 over om in aanmerking te nemen als persoonsgebonden aftrek. De hoogte van het te behalen voordeel is vervolgens afhankelijk van het belastingtarief voor Henk in box 1.
Stel dat Henk valt onder het hoogste belastingtarief (49,5%). Zonder rekening te houden met allerlei andere elementen van de inkomstenbelasting, bedraagt zijn belastingvoordeel dan 1.750 * 49,5% = € 866,25. Henk betaalt in dit geval € 1.133,75 zelf.
Subsidieregeling STAP-budget
Ter vervanging van de fiscale aftrek van scholingsuitgaven zal de subsidieregeling STAP-budget (Stimulans van de Arbeidsmarkpositie) worden ingevoerd. Deze regeling is bedoeld voor natuurlijke personen met een band met de Nederlandse arbeidsmarkt. Wij gaan hierna in op de redenen om de nieuwe regeling in te voeren.
Uit een evaluatie van het Centraal Planbureau blijkt dat de aftrekpost van scholingsuitgaven door een beperkt aantal mensen wordt gebruikt. Voorts blijkt dat de gebruikers relatief hoogopgeleid zijn. Dit is voor het kabinet aanleiding geweest om de huidige fiscale aftrekpost te vervangen door de nieuwe subsidieregeling. De invoering van de subsidieregeling STAP-budget moet onder andere leiden tot het beter bereiken van mensen met een kwetsbare positie op de arbeidsmarkt door de laagdrempeligheid van deze regeling.
Uit het wetsvoorstel komt naar voren dat er bij de vervangende subsidieregeling STAP-budget geen sprake zal zijn van een drempel. De maximale vergoeding bedraagt € 1.000. Zijn de opleidingskosten lager, dan wordt het volledige bedrag van de opleiding vergoed. Daarbij dient wel sprake te zijn van een kwalificerende opleiding. De opleider kan hier inzage in verlenen.
Voordeel nieuwe regeling scholingsuitgaven
Het voordeel ten opzichte van de huidige aftrek voor scholingsuitgaven in de inkomstenbelasting is dat de kosten van de opleiding niet voorgefinancierd hoeven te worden door de deelnemer. Het STAP-budget kan namelijk eenvoudig digitaal worden aangevraagd en wordt na goedkeuring rechtstreeks uitbetaald aan de opleidingsinstantie. Voor meerjarige opleidingen geldt dat er jaarlijks een aanvraag kan worden ingediend voor het STAP-budget.
Het maximumbedrag van € 1.000
Het maximumbedrag van € 1.000 via het STAP-budget is lager dan het maximumbedrag van € 15.000 dat geldt bij de fiscale aftrek voor scholingsuitgaven in de inkomstenbelasting. Echter, gebleken is dat een zeer beperkte groep gebruik maakt van dit maximumbedrag van € 15.000. Op grond van een analyse geldt dat voor circa 80% van de gebruikers van de fiscale aftrekpost voor scholingsuitgaven, het STAP-budget voor hen financieel gunstiger zal zijn.
Datum afschaffing aftrek scholingsuitgaven in de inkomstenbelasting
De inwerkingtreding van de in het wetsvoorstel opgenomen wijzigingen vindt plaats op het moment waarop de subsidieregeling STAP-budget in werking treedt. Omdat deze datum nog niet bekend is, vindt de inwerkingtreding van de afschaffing fiscale aftrek scholingsuitgaven in de inkomstenbelasting plaats op een bij koninklijk besluit te bepalen tijdstip.
Uit het wetsvoorstel blijkt dat burgers in ieder geval nog in 2019, 2020 en 2021 van de fiscale aftrek van scholingsuitgaven gebruik kunnen maken. Naar verwachting zal de wetswijziging met ingang van 1 januari 2022 in werking treden. Het kan daarom verstandig zijn om betaling aan onderwijsinstellingen naar voren te halen. Dit is maatwerk en zal per persoon verschillen.
Het overgangsrecht
Het overgangsrecht is van toepassing op de situatie waarbij scholingsuitgaven niet voor aftrek in aanmerking kwamen, omdat recht bestond op een prestatiebeurs. Deze uitgaven kunnen vervolgens alsnog in aftrek worden gebracht ingeval de prestatiebeurs niet wordt omgezet in een gift. Dit overgangsrecht zal komen te vervallen met ingang van 1 januari 2031.
In het wetsvoorstel is geen overgangsrecht opgenomen voor scholingsuitgaven die gedaan worden in belastingjaren na de afschaffing van de fiscale aftrekpost. Het zou kunnen zijn dat voor deze uitgaven wellicht in eerdere jaren verplichtingen zijn aangegaan. Dit geldt eveneens voor meerjarige opleidingen waarvan de betalingen deels plaatsvinden voor de afschaffing en deels na de afschaffing van de fiscale aftrekpost.
Wel wordt voorgesteld om een overgangsrecht in te voeren voor de situatie waarbij iemand reeds scholingsuitgaven in aftrek heeft gebracht en na de afschaffing ter zake van deze uitgaven ten onrechte een bedrag terugontvangt. In een dergelijke situatie zal een bijtelling bij het inkomen plaatsvinden ter grootte van het terugontvangen bedrag. Wij houden u graag op de hoogte van de beslissing op dit voorstel.
De rol van de geïnformeerde burger
De leden van de VVD-fractie hebben hun zorgen uitgesproken over het ontbreken van het overgangsrecht en het informeren van de burgers.
Het kabinet is van mening dat nader overgangsrecht voor scholingsuitgaven die gedaan worden na de afschaffing van de fiscale aftrekpost in de inkomstenbelasting, niet nodig is. De wetgever merkt op dat het voornemen hiertoe allang bekend is en het wetsvoorstel in 2016 al is ingediend. Leden van de fractie van de VVD hebben hierover kritische vragen gesteld. Zij geven, naar onze mening terecht, aan dat de wetgever niet kan volstaan met deze argumentatie. Hoeveel belastingplichtigen zijn immers actief bezig met het bijhouden van wetswijzigingen?
Als (kleine) tegemoetkoming heeft het kabinet aangegeven dat het actief belastingplichtigen zal gaan informeren over de gevolgen en aanstaande afschaffing. Echter, tot nader overgangsrecht is het vooralsnog niet gekomen.
Vragen?
Heeft u naar aanleiding van het lezen van dit artikel vragen? Neem dan gerust contact op met één van onderstaande auteurs.
