Holding via aandelenfusie

U heeft het vast wel eens voorbij horen komen, de uitspraak: ‘één BV is géén BV’. Een goede structuur is van groot belang voor een optimale fiscale flexibiliteit en een beperking van de aansprakelijkheid. Wij adviseren onze klanten dan ook doorgaans een holdingstructuur. Echter, wij komen in de praktijk nog talloze gevallen tegen waarbij deze niet optimaal is ingericht. In deze gevallen is het evenwel mogelijk om alsnog (geruisloos) de gewenste structuur te creëren.

Uitgangspunt voor holdingstructuur

Het uitgangspunt in deze is een situatie waarin u enig aandeelhouder bent van één werkmaatschappij, terwijl een holdingstructuur gewenst wordt. Deze werkmaatschappij kan zijn ontstaan doordat u ooit direct uw onderneming vanuit de BV bent gestart, maar ook door inbreng van een voorheen in de inkomstenbelasting gedreven onderneming is een veel voorkomende situatie.

Kosten fusie deels niet aftrekbaar

Begin 2025 nam de kennisgroep van de belastingdienst een standpunt in over de kosten welke samenhagen met een juridische (moeder - dochter) fusie. Volgens de kennisgroep zijn niet alle kosten aftrekbaar. Kort en goed de feiten en het standpunt

Vraag inzake kosten fusie bij kennisgroep belastingdienst (KG:023:2025:1)

• Belastingplichtige bezit alle aandelen in Y, waarop de deelnemingsvrijstelling van toepassing is.
• Een juridische moeder-dochterfusie vindt plaats waarbij Y verdwijnt en de belastingplichtige de verkrijgende rechtspersoon is.
• Kosten gemaakt tijdens de fusie worden aan de belastingplichtige toegerekend.
• Is het aftrekverbod van artikel 13, lid 1, Wet Vpb 1969 van toepassing op de kosten van deze fusie?

Beantwoording en toelichting kosten fusie en fiscale aftrek

• Fiscale fictie: De belastingplichtige wordt geacht de aandelen in Y ten tijde van de fusie te hebben vervreemd.
• Toepassing aftrekverbod: Artikel 13, lid 1, Wet Vpb 1969 is van toepassing op kosten die rechtstreeks verband houden met de vervreemding van Y.
• Inspecteur moet beoordelen welk deel van de kosten verband houdt met de vervreemding en welk deel met de verkrijging van de vermogensbestanddelen van Y.
• In de praktijk zullen bij een moeder-dochterfusie meestal geen of slechts een zeer beperkt deel van de kosten worden toegerekend aan de vervreemding van de aandelen.
• Artikel 13, lid 1, Wet Vpb 1969: Kosten voor de verwerving of vervreemding van deelnemingen zijn niet aftrekbaar. Artikel 3.57, lid 1, Wet IB 2001: Bij fusies wordt een belastingplichtige geacht de aandelen van de verdwijnende rechtspersoon te hebben vervreemd.

Rechtspraak inzake fusiekosten niet aftrekbaar

• HR 7 december 2018 (ECLI:NL:HR:2018:2264):Kosten zijn alleen onderworpen aan het aftrekverbod als er een rechtstreeks oorzakelijk verband bestaat met de vervreemding.
• HR 22 december 2023 (ECLI:NL:HR:2023:1793): Kosten moeten objectief nuttig of nodig zijn voor de vervreemding om onder het aftrekverbod te vallen.

Fiscale tips inzake kosten fusie en aftrekbaarheid

1. Toerekening kosten: Zorg voor een gedetailleerde onderbouwing van de kostenverdeling tussen vervreemding van aandelen en verkrijging van vermogensbestanddelen. Verkoopkosten zijn veelal niet aftrekbaar (zie ook kamerstukken uit 2005/2006)
2. Documentatie: Leg zorgvuldig vast welke kosten specifiek verband houden met de fusie en waarvoor deze zijn gemaakt. Maak tevens een opstelling van voorbereidende kosten die samenhangen met interne zaken. Derhalve een duidelijke scheiding binnen de advisering en kosten toedeling
3. Overleg met inspecteur: Bespreek proactief met de inspecteur welk deel van de kosten al dan niet aftrekbaar is.
4. Rechtspraak hanteren: Baseer uw argumentatie op relevante arresten, zoals Hoge Raad 2018 en Hoge Raad 2023, om een duidelijk onderscheid te maken tussen kostenposten.
5. Activering van kosten: Overweeg de mogelijkheid om bepaalde kosten die verband houden met de verkrijging van vermogensbestanddelen te activeren op de balans.

Aandelenfusie om te komen tot holdingstructuur

In al deze gevallen is een zogeheten aandelenfusie een mogelijkheid om te komen tot een holdingstructuur. Een aandelenfusie is in feite een aandelenruil. Hierbij draagt u als natuurlijk persoon uw aandelen in een vennootschap over aan een andere vennootschap tegen uitreiking van aandelen in deze laatstgenoemde vennootschap. Juridisch gezien is er dan sprake van een levering van aandelen, gevolgd door een emissie (uitgifte) van aandelen.

Op het moment van levering van uw aandelen tegen uitreiking van nieuwe aandelen spreken we van een vervreemding. Hiermee wordt een vervreemdingsresultaat gerealiseerd waarover moet worden afgerekend met de Belastingdienst. De wet voorziet echter in een faciliteit om de belastingheffing uit te stellen. Om de belastingclaim te waarborgen, wordt de verkrijgingsprijs van de vervreemde aandelen dan doorgeschoven naar de ontvangen aandelen.

Toepassing aandelenfusiefaciliteit

Voor toepassing van de aandelenfusiefaciliteit moet aan de volgende voorwaarden zijn voldaan:

• Er moet sprake zijn van een kwalificerende aandelenfusie;
• Als de tegenprestatie van de verkrijgende vennootschap ook uit een gedeeltelijke bijbetaling bestaat, mag deze bijbetaling niet meer bedragen dan 10% van de nominale waarde van de uitgereikte aandelen (een kleine bijbetaling in contanten kan namelijk uitkomst bieden als de ruilverhouding niet mooi uitkomt);
• De aandelenfusie mag niet in overwegende mate zijn gericht op het ontgaan of uitstellen van belastingheffing. Hiervan is sprake als de aandelenfusie niet plaatsvindt op grond van zakelijke overwegingen, zoals herstructurering of rationalisering van de actieve werkzaamheden van de bij de aandelenfusie betrokken rechtspersonen.

Onzakelijke aandelenfusie

Bij een onzakelijke verlettering of onzakelijke aandelenfusie komt deze niet volgens de faciliteit tot stand. Een een rechtbank procedure in 2021kwam dit aan de orde. In deze procedure ging het om het volgende. X holding BV heeft al haar aandelen / deelnemingen verkocht. In X Holding BV is een eigen vermogen ondergebracht van ruim € 32.000.000. Belanghebbende doet een verzoek tot een aandelenfusie ex artikel 3.55 Wet IB. Het verzoek houdt kortgezegd in dat er een holdingstructuur wordt gecreerd. Er zal een nieuwe holding worden opgericht waarbij de aandelen worden volgestort door middel van een inbreng van de aandelen in X Holding BV. Na de fusie gaan de kinderen (via een eigen BV) van belanghebbende participeren in de nieuwe holding, maar blijft het vermogen bij belanghebbende (via letteraandelen). De inspecteur en de rechter zijn van mening dat er geen sprake is van voldoende mate aan zakelijke overwegingen.

Kwalificerende aandelenfusie

We spreken van een kwalificerende aandelenfusie als u aandelen inbrengt in een vennootschap die in Nederland is gevestigd tegen uitreiking van aandelen. De verkrijgende vennootschap moet na de aandelenfusie in ieder geval méér dan de helft van de stemrechten kunnen uitoefenen in de onderliggende vennootschap. Hierdoor is deze faciliteit niet toepasbaar om direct een structuur van twee of meerdere persoonlijke houdsters te smeden.

Omzetting IB-onderneming in BV-structuur

Bij omzetting van een IB-onderneming in een BV-structuur kan de aandelenfusie ook worden toegepast, in dergelijke gevallen geniet echter doorgaans het alternatief van de bedrijfsfusie de voorkeur. De bedrijfsfusie bespreken wij in dit artikel.

Noot van de adviseur

De bewijslast voor het aannemelijk maken dat sprake is van zakelijke overwegingen ligt bij de belastingplichtige. Het geniet dan ook de aanbeveling de zakelijkheid vooraf te laten toetsen door de Belastingdienst. Dit kan middels een schriftelijk verzoek en hier kunnen wij u desgewenst mee van dienst zijn. Neem daarvoor eventueel vrijblijvend contact op met één van onze onderstaande adviseurs.