Ingebrekestelling van de Belastingdienst "de dwangsom regeling"
De dwangsomregeling, zoals vastgelegd in de Algemene wet bestuursrecht (Awb), is een belangrijk instrument om bestuursorganen te stimuleren tijdig te reageren op verzoeken en bezwaarschriften. Binnenkort kun je ook een dwangsom vragen als een dossierinzage wordt geweigerd. Het niet naleven van beslistermijnen kan leiden tot de verplichting voor het bestuursorgaan om een dwangsom te betalen. Hoewel dit mechanisme bedoeld is om de efficiëntie te verhogen, wordt het soms misbruikt door burgers die verzoeken indienen met de intentie om dwangsommen te incasseren. Dit artikel bespreekt de werking van de dwangsomregeling, relevante jurisprudentie en recente wetswijzigingen.
Dwangsom bij belastingdienst indienen (download)
De dwangsom kan via een speciaal formulier worden ingediend. Het formulier kunt u via de site van de belastingdienst downloaden. Hierbij stelt u de Belastingdienst in gebreke en verzoekt om een beslissing binnen 2 weken.
Werking van de Dwangsomregeling
- Ingebrekestelling: Een belastingplichtige kan rechtstreeks in beroep komen bij de rechtbank als de Belastingdienst na indiening van een bezwaarschrift niet binnen de in artikel 7:10 Awb gestelde termijn uitspraak doet en twee weken zijn verstreken na een ingebrekestelling (artikel 6:12 Awb).
- Dwangsom: Wordt ondanks de ingebrekestelling binnen twee weken geen uitspraak op bezwaar gedaan, dan is de inspecteur een dwangsom verschuldigd (artikel 4:17 Awb). De maximale dwangsom bedraagt €1.442.
- Rechtsgang: In afdeling 8.2.4A van de Awb (artikel 8:55b e.v.) is aangegeven hoe de rechtbank moet omgaan met een beroep dat gericht is tegen het niet tijdig nemen van een besluit.
Relevante Jurisprudentie inzake een ingebrekestelling en dwangsom
- Ontvangstdatum beslistermijn: Voor een ingebrekestelling mag de beslistermijn van het bestuursorgaan nog niet zijn verstreken. Bepalend is de datum van ontvangst door het bestuursorgaan (HR 26 mei 2023, ECLI:NL:HR:2023:785).
- Ingebrekestelling per E-mail: Ingebrekestelling kan ook per e-mail worden gedaan (Hof Arnhem 11 september 2012, ECLI:NL:GHARN:2012:BX7754).
- Samenhangende beschikkingen: Voor de toepassing van de dwangsomregeling kan slechts één dwangsom worden verbeurd met betrekking tot samenhangende beschikkingen op hetzelfde biljet (HR 25 maart 2016, ECLI:NL:HR:2016:485).
- Beslissende datum: De formele datum van de beschikking is beslissend voor de dwangsom, ongeacht eerdere communicatie (Rechtbank Zeeland-West-Brabant 04 maart 2016, ECLI:NL:RBZWB:2016:1439).
- Niet tijdig betalen dan rente vergoeden: als een dwangsom niet tijdig wordt betaald moet de belastingdienst - na 4 weken - ook rente vergoeden (HR 26 februari 2016 ECLI:NL:HR:2016:315)
- Eisen ingebrekestelling: Een ingebrekestelling moet duidelijk maken op welke aanvraag het betrekking heeft, dat het bestuursorgaan niet tijdig heeft beslist, en aandringen op een besluit (HR 14 oktober 2016, ECLI:NL:HR:2016:2300).
- Schriftelijke kennisgeving vermindering: een schriftelijke kennisgeving van de vermindering van een aanslag is geen uitspraak op bezwaar, ook niet als volledig aan het bezwaar tegemoet wordt gekomen (HR 11 oktober 2019 ECLI:NL:HR:2019:1574)
- Ambtshalve vermindering is ook beschikking: een beslissing op verzoek om een ambtshalve vermindering van een belastingaanslag moet ook worden aangemerkt als een beschikking waarop de dwangsomregeling kan worden toegepast (HR 3 februari 2023 ECLI:NL:HR:2023:134)
- Weigeren dossierinzage: als de belastingdienst weigert om dossiers te verstrekken kan ook een dwangsom worden opgelegd die fors hoger is (Rechtbank Gelderland 6 oktober 2021 ECLI:NL:RBGEL:2021:5341)
- Een ingebrekestelling inzake het uitblijven van een dwangsombesluit levert geen recht op een extra dwangsom op (HR 21 juni 2024 ECLI:NL:HR:2024:906)
Noot fiscaaljurist inzake ingebrekestelling en dwangsom
De dwangsomregeling is een krachtig middel om de overheid aan te sporen tijdig te reageren op verzoeken en bezwaarschriften. De wetgeving is in 2009 ingevoerd om de overheid te kunnen dwingen om een beslissing te nemen. De regeling is tussendoor ook aangepast (lees hier). Als een dossierinzage wordt geweigerd kan op dit moment alleen nog de civiele route worden bewandeld (voorlopige voorziening of normale rechtbank procedure) Er is een wetsvoorstel van Pieter Omtzigt in de maak dat ook meer druk moet zetten op dit soort trajecten.
Echter, de mogelijkheid tot misbruik door speculatieve indieners vraagt om een zorgvuldige afweging en mogelijk verdere aanscherping van de regels. Door het volgen van de relevante jurisprudentie en wetswijzigingen kunnen zowel bestuursorganen als belastingplichtigen zich beter voorbereiden op de implicaties van deze regeling.
Voor meer informatie en juridische ondersteuning, kunt u ons een e-mail sturen.
