Informatiebeschikking en belastingadviseur
De Belastingdienst stelt een boekenonderzoek in bij een accountancy- en belastingadvieskantoor. Het onderzoek komt eigenlijk niet eens echt van de grond wegens problemen in de informatievoorziening. De inspecteur is van mening dat de belastingplichtige onvoldoende medewerking verleent en legt een zogenaamde informatiebeschikking op. De belastingplichtige is het hiermee oneens.
Waarom een informatiebeschikking voor het accountancy- en belastingadvieskantoor?
De inspecteur start een boekenonderzoek bij een accountancy- en belastingadviespraktijk. De inspecteur verzoekt voor aanvang van het daadwerkelijke onderzoek om nog wat aangiften in te dienen en vragen te beantwoorden. Daarna zal de reikwijdte van het onderzoek worden bepaald.
De inspecteur bepaalt uiteindelijk de reikwijdte en doet een voorstel voor een startdatum. Hier is de belastingplichtige het niet mee eens. Hij vindt dat de reikwijdte ineens breder is en ruimte laat voor veel meer onderzoek. Dat zou niet op die manier zijn afgesproken. De belastingplichtige wil meer tijd om informatie te verzamelen. De inspecteur verleent dit uitstel niet, want de administratie moet binnen een redelijke termijn controleerbaar zijn.
Uiteindelijk komt het zover dat de belastingplichtige niet meewerkt. De informatiebeschikking volgt en de belastingplichtige bestrijdt deze. Tijdens de informatiebeschikkingsprocedure verstrekt de belastingplichtige niet de gevraagde inlichtingen.
De informatiebeschikking en de administratie
De inspecteur meent dat de belastingplichtige de administratie niet zodanig heeft ingericht, dat hij deze op redelijke termijn kan controleren. Dat is in strijd met de Algemene wet inzake rijksbelastingen. Om zijn stellingname formeel te bevestigen, geeft de inspecteur een informatiebeschikking af. Hij vindt dat de belastingplichtige onvoldoende meewerkt.
De belastingplichtige kan de informatiebeschikking aanvechten. Doet de belastingplichtige dat niet, dan staat in rechte vast dat hij onvoldoende heeft meegewerkt. Dit kan leiden tot toepassing van de bewijssanctie. De inspecteur mag dan een aanslag opleggen naar (redelijke) schatting en de belastingplichtige moet doen blijken (aantonen) dat de schattingen onjuist zijn en in hoeverre. Dit staat bekend als een bijna onneembare bewijshorde. Het aanvechten van een informatiebeschikking is daarom voor de praktijk van groot belang. Indien na de informatiebeschikkingsprocedure de rechter het mogelijk acht om alsnog aan de verplichtingen te voldoen, dan verleent hij een hersteltermijn. Deze hersteltermijn blijkt achtwege indien de belastingplichtige misbruik van procesrecht heeft gemaakt.
De hersteltermijn waar ik net op wees, ligt gecompliceerder bij de administratieverplichtingen. Dit zit als volgt. De rechter hoeft geen hersteltermijn te geven als de verplichting eigenlijk niet kan worden nagekomen. Dit is vaak zo bij administratieve gebreken, omdat een gebrekkige administratie achteraf eigenlijk niet hersteld kan worden.
De rechtbank oordeelt in dit geval dat de administratie niet binnen een redelijke termijn gecontroleerd kon worden. Daarom is aan het wettelijke vereiste niet voldaan en is de informatiebeschikking terecht afgegeven.
Hoe kijkt het accountancy- en belastingadvieskantoor hier tegenaan?
Er is een goede reden voor de te late verstrekking. Dat komt namelijk omdat:
- Het computerprogramma met oudere delen van de administratie niet meer beschikbaar is;
- Een deel van de bankstukken niet digitaal aanwezig is en dus opgevraagd moest worden;
- Het kantoor had een andere reikwijdte verwacht, dus moet daardoor andere stukken en dergelijke alsnog opvragen.
Hoe kijkt de inspecteur hier tegenaan?
De inspecteur beroept zich op de wet. De belastingplichtige moet meewerken en de administratie moet binnen redelijke termijn controleerbaar zijn. De inspecteur meent dat hij al coulant is geweest met diverse uitstelmogelijkheden.
Wat doet het gerechtshof met de informatiebeschikking?
De belastingplichtige heeft onvoldoende laten zien dat de onmogelijkheden zich echt hebben voorgedaan. Daarnaast had de belastingplichtige dit richting de inspecteur eerder moeten motiveren. De informatiebeschikking is terecht afgegeven. Het gerechtshof bevestigt de informatiebeschikking en buigt zich vervolgens over de hersteltermijn.
Het gerechtshof benoemt eerst de hoofdregel: er volgt een hersteltermijn indien het mogelijk is om aan de verplichtingen alsnog te voldoen. Hierop is één uitzondering. Indien de belastingplichtige misbruik van procesrecht maakt, dan wordt geen termijn verleend. Misbruik van procesrecht wordt niet snel aangenomen, maar in dit geval wel.
Het gerechtshof oordeelt eerst dat de belastingplichtige alsnog aan het verzoek kan voldoen. Er volgt dan een hersteltermijn, behalve bij misbruik van procesrecht. Het gerechtshof meent dat sprake is van misbruik van procesrecht. Dit is vrij uniek.
Het hof stelt dat de belastingplichtige alleen heeft gegriefd tegen de termijnen waarbinnen de informatie moest worden aangeleverd. De gevraagde informatie als zodanig is nimmer in geschil geweest. Het had dan op de weg van een meer constructieve belastingplichtige gelegen om bijvoorbeeld lopende de procedures wel informatie te blijven overleggen. Het gerechtshof ziet hierin een trainerende belastingplichtige: slechts procederen om te vertragen.
Gevolgen informatiebeschikking voor het accountancy- en belastingadvieskantoor
Na de uitspraak van het gerechtshof staat nog slechts cassatieberoep open. Indien de belastingplichtige het hierbij laat, dan wordt hij geconfronteerd met een onherroepelijke informatiebeschikking. Dat betekent dat in rechte vaststaat, dat niet aan de wettelijke verplichtingen is voldaan.
In een eventuele vervolgprocedure over de op te leggen aanslagen leidt dit in beginsel tot toepassing van de bewijssanctie. De belastingplichtige moet dan doen blijken (aantonen) dat de aanslagen onjuist zijn. Deze maatregel blijft alleen achterwege als de toepassing disproportioneel is. Dat komt in de praktijk weinig voor. Deze belastingplichtige gaat bewijstechnisch een lastige periode tegemoet.
Informatiebeschikking en advies
De informatiebeschikking heeft voor belastingplichtigen grote gevolgen en het is van cruciaal belang om bij een informatiebeschikking snel en adequaat te handelen. De eerste stap is vaak om te bespreken wat de mogelijkheden zijn en of er ruimte is om aan bepaalde verplichtingen nog te voldoen. Het kan uiteraard ook zo zijn dat de informatiebeschikking onterecht is gegeven. Dat is bijvoorbeeld zo indien de Belastingdienst onnodige of onnodig veel vragen stelt, maar ook zo als aan de informatiebeschikking formele gebreken.
Hebt u een informatiebeschikking afgegeven gekregen of bevindt u zich in een boekenonderzoek? Neem dan gerust eens contact op met de auteur van dit artikel.
Link naar uitspraak: ECLI:NL:GHDHA:2020:182, Gerechtshof Den Haag, BK-19/00404 (rechtspraak.nl)
