Achterhouden informatie door de Belastingdienst

In bezwaar- en beroepszaken kan de belastingplichtige zijn / haar dossier inzien. Wij zien dat, los van de echte discussie (materiële belastingschuld), ook de formele aspecten steeds vaker voor een gelijk bij belastingplichtige kunnen zorgen. Steeds vaker worden niet alle stukken door de Belastingdienst verstrekt. De rechter kan de aanslag dan verwijzen naar de prullenbak (artikel 8:31 AWB).

Vernietiging aanslag doordat informatie wordt achtergehouden

Een belastingplichtige heeft een heleboel verplichtingen: het doen van de vereiste aangifte, het verstrekken van inlichtingen en het bewaren van de administratie, enzovoort. Ook de Belastingdienst heeft verplichtingen en dient zich aan wet- en regelgeving te houden. Doet zij dat niet, dan loopt de Belastingdienst het risico dat aanslagen worden verminderd of vernietigd. Onlangs is er een uitspraak gedaan waarin de Belastingdienst niet aan haar verplichting had voldaan de 'op de zaak betrekking hebbende stukken' te overleggen. Deze stukken dienen binnen vier weken na verzending van het beroepschrift door de Belastingdienst aan de rechter te worden toegezonden. Dit is niet gebeurd. De rechter is er wel klaar mee en vernietigt de navorderingsaanslag.

Op de zaak betrekking hebbende stukken

Achtergrond van de verplichting om alle op de zaak betrekking hebbende stukken aan een belastingplichtige te verstrekken is, dat de Belastingdienst niet in haar verdediging mag worden geschaad. Als hij / zij niet over alle relevante stukken beschikt, is hiervan sprake. Indien blijkt dat de Belastingdienst niet alle op de zaak betrekking hebbende stukken heeft ingediend bij de rechter, kan de rechter hierop een sanctie toepassen die haar geboden lijkt. In een aantal procedures heeft dit al geleid tot vernietiging van de aanslag.

Stukken strafdossier niet verstrekt door inspecteur

De FIOD heeft een strafrechtelijk onderzoek ingesteld bij de heer X (handel in sigaretten). De inspecteur legt naheffingsaanslagen op van ruim 100.000 euro. In geschil is of de naheffingsaanslagen terecht zijn opgelegd en/of de inspecteur in dat kader alle op de zaak betrekking hebbende stukken heeft ingebracht. De inspecteur stelt dat hieraan keurig is voldaan doordat hij een bewerkte versie van het overzichtsproces verbaal en een aantal bijlagen heeft verstrekt, dit terwijl het volledige FIOD dossier hem ter beschikking stond (aldus de bevestiging tijdens de zitting). De rechtbank Noord Holland d.d. 2 april 2024 (ECLI:NL:RBNHO:2024:3170) is het hier niet mee eens. De inspecteur is echter volgens de rechtbank verplicht om alle op de zaak betrekking hebbende stukken te overleggen. Dit zijn alle zaken die hem ter raadpleging ter beschikking staan of hebben gestaan en die voor de beslechting van het geschil relevant kunnen zijn. Het staat de inspecteur dan niet vrij om zelf een selectie te maken. Beroep op artikel 8:29 AWB slaag niet. Volgens de rechtbank heeft de inspecteur door zijn eigen selectie te maken artikel 8:42 eerste lid AWB geschonden. Hierdoor blijft onduidelijk of de heer X de sigaretten voorhanden heeft gehad. Voor een verdieping over dit onderwerp kunt u ook onderstaande arresten raadplegen:

Hoge Raad d.d. 3 april 2009 ECLI:NL:HR:2009:BH9184 (anonimisering op de zaak betrekking hebbende stukken)
Hoge Raad d.d. 23 mei 2014 ECLI:NL:HR:2014:1182 (selectie maken stukken door inspecteur)
Hoge Raad d.d 4 mei 2018 ECLI:NL:HR:2018:672 (uitleg op de zaak betrekking hebbende stukken)
Hoge Raad d.d. 25 juni 2021 ECLI:NL:HR:2021:995 (op de zaak betrekking hebbende stukken en strafdossier)

Vernietiging aanslag door niet verstrekken belastingdossier

BV X was de moedermaatschappij van een fiscale eenheid voor de vennootschapsbelasting met (onder andere) BV Y. BV Y en BV Z richtten BV B op, waarbij BV Y 17.999 van de 18.000 aandelen verkreeg. BV B investeerde via deelname in een CV in een scheepvaartproject en wilde in dat kader gebruik maken van willekeurige afschrijving. De inspecteur verklaarde zich met deze handelwijze akkoord.

In datzelfde jaar ging de inspecteur akkoord met een verzoek tot voeging van BV B in de fiscale eenheid vennootschapsbelasting met BV X. BV X nam vervolgens in haar aangiften vennootschapsbelasting over de jaren 2011 tot en met 2014 de willekeurige afschrijving in aanmerking.

Bij een boekenonderzoek constateerde de inspecteur dat een fiscale eenheid vennootschapsbelasting van BV B met BV X niet mogelijk was. Er volgden (navorderings-)aanslagen, waarbij de willekeurige afschrijving en de aftrek van de exploitatieverliezen van BV B werd teruggenomen. BV X was het daar niet mee eens en ging in beroep. Zij stelde dat de inspecteur niet alle op de zaak betrekking hebbende stukken had overgelegd.

Rechtbank Noord-Nederland was het met BV X eens dat de inspecteur artikel 8:42 Awb had geschonden, omdat hij niet alle stukken van het derdenonderzoek bij BV Z had overgelegd. Deze stukken betroffen onder meer stukken over de scheepsinvestering, die van belang waren voor de vraag of de inspecteur beschikte over een navordering rechtvaardigend nieuw feit. Gevolg van deze constatering was dat de aanslag voor 2013 werd vernietigd, voor de overige jaren bleven de aanslagen wel in stand.

Noot fiscaal jurist inzake verstrekken informatie

Alle op de zaak betrekking hebbende stukken moeten aan belastingplichtige en de rechter worden verstrekt. In een arrest van de Hoge Raad wordt duidelijk ingegaan op welke informatie wel en niet moet worden verstrekt.

De achterliggende jaren worden de formele aspecten bij bezwaar- en beroepsprocedures steeds belangrijker. Of het nu bedoeld of onbedoeld is, de Belastingdienst lijkt soms winnen belangrijker te vinden dan een goede toepassing van het recht. Het achterhouden van stukken is dan ook een doodzonde. Het tijdig vragen om inzage in het dossier in de bezwaarfase kan al een goed beeld geven van welke documenten de Belastingdienst aan een aanslag ten grondslag ligt. Maak dan ook gebruik van deze dossierinzage (op basis van 5:49 Awb voor vergrijpboetes en 7:4 van het dossier in het kader van het bezwaar).

In welke omstandigheden op de Belastingdienst mag worden vertrouwd en wanneer dat vertrouwen kan worden opgezegd is aardig ontwikkeld in de uitspraken van de Hoge Raad. De rechter moet vervolgens zorgvuldig onderzoeken of alle op de zaak betrekking hebbende stukken aan belastingplichtige zijn verstrekt. Als de inspecteur niet alle op de zaak betrekking hebbende stukken aan belastingplichtige verstrekt, is het aan de rechter om daar consequenties aan te verbinden (artikel 8:31 AWB). Een mogelijke consequentie van het niet verstrekken van stukken kan zijn dat de aanslag wordt vernietigd. Ook kan de zaak worden terugverwezen en / of kan er een schadevergoeding worden toegekend.

In bezwaar- en beroepszaken kan de belastingplichtige zijn / haar dossier inzien. Wij zien dat, los van de echte discussie (materiële belastingschuld), ook de formele aspecten steeds vaker voor een gelijk bij belastingplichtige kunnen zorgen. Jongbloed Fiscaal Juristen is gespecialiseerd in fiscale bezwaar- en beroepszaken en heeft ruime ervaring met voeren van procedures tegen de Belastingdienst.

Laat u eens bijstaan door een fiscaal jurist in bezwaar- of beroepszaken (of bij een boekenonderzoek). Vrijblijvende afspraak of second opinion? Mail of bel ons gerust.