FIOD-dossier en geheimhouding

Als een dossier van de Belastingdienst en / of de FIOD niet volledig is, kan een partij in zijn procesbelang worden geschaad. Henk is een vermogende zakenman en hij koop contant een BMW. Dit heeft tot gevolg dat de verkoper (dealer) van de contante betaling een melding maakt (MOT-melding, nu Wwft). Het gevolg hiervan is een onderzoek door de Belastingdienst en een strafrechtelijk onderzoek door de FIOD. Henk verstrekt volgens de Belastingdienst onvoldoende informatie en er volgt een informatiebeschikking. Volgens de Belastingdienst behoort een proces-verbaal van het zogenaamde Afpakteam niet tot "op de zaak betrekking hebbende stukken" (of geldt hiervoor een geheimhouding). Henk is het hier niet mee eens. De zaak komt bij de rechter en die stelt: "de stukken moeten worden verstrekt." De reden:

• Stukken die aan Henk (of zijn advocaat) moeten worden verstrekt moeten breed worden uitgelegd. Dit zijn stukken die van enig belang zijn geweest voor de besluitvorming door de Belastingdient (inspecteur). Het kan ook gaan om stukken die voor de belastingrechter van belang kunnen zijn om een goed beeld van de feiten te krijgen zodat de belastingrechter tot een juist besluit kan komen (dit aldus de Hoge Raad mei 2018).

Wat moet de Belastingdienst of FIOD in dossier opnemen?

De Belastingdienst (inspecteur) en het Openbaar Ministerie (Officier van Justitie) hebben diverse stukken uitgewisseld. De informatie-uitwisseling is niet goed vastgelegd. Dit maakt controle hierop lastig of zelfs onmogelijk. Of er sprake is van onrechtmatig verkregen bewijs kan hierdoor niet worden vastgesteld, dit is niet juist (aldus het Gerechtshof).

Procedure over welke stukken in dossier

Henk - een succesvol zakenman -  raakt gewond bij een vliegtuigongeluk. Zijn advocaat dient een schadeclaim in en Henk ontvangt uiteindelijk ruim € 2.000.000. Dit schadebedrag wordt door Henk niet in zijn aangifte Inkomstenbelasting opgenomen. Als Henk contant een mooie auto koopt, volgt er een onderzoek van de Belastingdienst.

De geheimhoudingskamer van Hof 's-Hertogenbosch oordeelt dat het niet vastleggen van de gegevensuitwisseling tussen de inspecteur en het OM (Officier van Justitie) het onmogelijk maakt hierop controle uit te oefenen. Dit kan wellicht een rol spelen bij de vraag of de informatiebeschikkingen berusten op fiscaalrechtelijk onrechtmatig verkregen bewijs. Omdat Henk weigert informatie te verstrekken worden er door de Belastingdienst informatiebeschikkingen uitgereikt. De Rechtbank Zeeland - West Brabant is van mening dat deze informatiebeschikkingen de prullenbak in moeten. Bij een bezoek aan Henk is een ordner meegenomen op een manier die niet past bij een behoorlijk handelende overheid. Het gebruiken van deze informatie is volgens de Rechtbank ontoelaatbaar. De inspecteur heeft namelijk tijdens het bezoek gezegd dat hij op zoek was naar vermogen om de belastingaanslag veilig te stellen, dit was dus niet waar.

De inspecteur stapt naar het Gerechtshof 's-Hertogenbosch. De geheimhoudingskamer gaat eerst eens aan het werk. Deze kamer stelt vast dat het niet vastleggen van de informatie / gegevensuitwisseling tussen de inspecteur en de OvJ niet goed is verlopen. Het niet overleggen van een volledig proces-verbaal (door het Afpakteam / Financial Intelligence Unit FIU) is niet gerechtvaardigd. Uiteindelijk is de FIOD een onderzoek gestart en is de inspecteur (namens de Belastingdienst) vragen blijven stellen. De inspecteur stelt het deel van het proces-verbaal niet in zijn bezit te hebben, hij moet dit binnen 2 maanden alsnog verstrekken.

Noot fiscaal jurist over dossier Belastingplichtige

Bij een onderzoek of een bezwaar- of beroepsprocedure is er vaak discussie over het "dossier van de Belastingplichtige". Wat mag de inspecteur (OvJ) eruit halen en wat niet? Zowel de Algemene Wet Bestuursrecht (artikel 8:29 AW en 8:42 AWB ) als de Algemene Wet inzake Rijksbelastingen (artikel 52a AWR en 67 AWR) kennen strikte bepalingen over dit onderwerp. Bij een informatiebeschikking hoeft de inspecteur niet alle informatie die hij in zijn bezit heeft (bijvoorbeeld uit een derdenonderzoek) aan de Belastingplichtige te verstrekken. Het kan namelijk zo zijn dat de Belastingplichtige de door hem te verstrekken informatie afstemt op de informatie welke de inspecteur al in zijn bezit heeft. Als echter uit het dossier niet duidelijk volgt welke informatie er in het dossier heeft gezeten en / of welke informatie de inspecteur met derden (zoals het OM) heeft uitgewisseld, kan er een probleem ontstaan. De rechter moet namelijk wel kunnen vaststellen of informatie rechtsgeldig is verkregen (onrechtmatig verkregen bewijs). Al met al moeten de Belastingdienst en het OM steeds vaker informatie uit het dossier verstrekken. Vorenstaande volgt helder uit de wet en jurisprudentie, voor de liefhebber een overzicht:

• Artikel 8:42 lid 1 Algemene Wet Bestuursrecht (met nuance in artikel 8:29 AWB, de zogenaamde gewichtige redenen om iets niet te verstrekken);
• Arresten Hoge Raad d.d. 25 april 2008 (nummer 43448 en 43791) ECLI:NL:HR:2008:BA3823 en BB5868);
• Arrest Hoge Raad d.d. 15 november 2013 (ECLI:NL:HR:2013:1129);
• Arrest Hoge Raad d.d. 23 mei 2014 (ECLI:NL:HR:2014:1182);
• Uitspraak Gerechtshof 's-Hertogenbosch d.d. 9 oktober 2014 (ECLI:NL:GHSHE:2014:4205).

Bron FIOD en geheimhouding

Rechtbank Zeeland West Brabant d.d. 29 november 2016 (ECLI:NL:RBZWB:2016:7501)

Gerechtshof 's-Hertogenbosch d.d. 13 april 2018 (ECLI:NL:GHSHE:2018:1593)

Hoge Raad d.d. 4 mei 2018 (ECLI:NL:HR:2018:672)