Belastingadviseurs op zwarte lijst
De Belastingdienst heeft een zwarte lijst die nooit had mogen worden opgesteld. Omtrent deze lijst en de gevolgen wordt veel geschreven. Steeds vaker krijgen wij verzoeken om particulieren en ondernemers te helpen bij problemen die hierdoor ontstaan. Dat de Belastingdienst nooit persoonsgegevens had mogen verwerken in de Fraude Signalering Voorziening (FSV / zwarte lijst) staat wel vast. Ook worden de regels van de AVG door de Belastingdienst met voeten getreden. Naar nu blijkt staan er ook ruim 200 belastingadviseurs op de lijst (artikel 1 vandaag oktober 2021).
Als iemand op de FSV lijst staat mag de inspecteur gewoon een onderzoek instellen, dit is in meerdere uitspraken duidelijk geworden. Lees hier bijvoorbeeld een uitspraak van het Gerechtshof Amsterdam uit 2023. Aandachtspunt om te onderzoeken is dan wel dat de melding op de FSV lijst niet de aanleiding is geweest om een onderzoek in te stellen. Hiertoe kan een dossierinzage curciaal zijn. Als hieruit volgt dat er sprake is van een risicoselectie, een verwerking van persoonsgegevens in een databank of een gebruik van een databank waarin persoonsgegevens zijn opgeslagen, kunnen de kaarten anders liggen en kan sprake zin van schending van grondrechten.
CAF-onderzoek naar 200 belastingadviseurs
Binnen de Belastingdienst is een speciaal team bezig om boefjes in kaart te brengen, het zogenaamde Combinatieteam Aanpak Facilitators (CAF). Binnen dit team worden ondermeer accountants en belastingadviseurs die verdacht worden van fraude (terecht) stevig aangepakt. Dit ging veelal om belastingadviseurs die aangiften inkomstenbelasting verzorgden. Als er meer aftrekposten werden opgevoerd dan het gemiddelde, kon dit een aanleiding zijn om een belastingadviseur op deze lijst te plaatsen. Het CAF-team ging vervolgens in overleg met het Openbaar Ministerie en / of de FIOD. Een enkel 'vermoeden' was genoeg voor een nader onderzoek of een inval. Voor belastingadviseurs is er geen aparte regeling (voor gedupeerden in de toeslagen affaire wel).
Kamervragen over belastingadviseurs op zwarte lijst
Staatssecretaris Van Rij heeft antwoorden gegeven op Kamervragen over belastingadviseurs op deze zwarte lijst. Het gaat blijkbaar om 218 belastingadviseurs waarbij mogelijke fraude voor de inkomstenbelasting is onderzocht. Het hoofddoel van het CAF team, 'detecteren, analyseren, onderzoeken en stoppen van fraude', is een goede zaak. Hoe het CAF-team een belastingadviseur op de lijst heeft gezet is niet helemaal duidelijk. Om meer duidelijkheid te krijgen, heeft de staatssecretaris aangekondigd een extern onderzoek te laten instellen (lees Kamervragen 21 februari 2022).
Noot fiscaal jurist inzake zwarte lijst met belastingadviseurs
Dat er controle moet zijn op malafide belastingadviseurs is helder. Dat dit onderzoek zorgvuldig moet plaatsvinden ook. Kennelijk is er door het CAF-team gekeken naar aangiften waarop evenredig veel aftrekposten stonden. Vervolgens wordt gekeken naar de belastingadviseur die deze aangifte heeft ingediend. Als deze belastingadviseur meer aangiften met evenredig veel aftrekposten zou hebben ingediend, werd er een onderzoek opgestart. De Belastingdienst ging dan in overleg met het Openbaar Ministerie. Als er na een onderzoek werd geconcludeerd dat er sprake is van strafbare feiten (of een redelijk vermoeden tot een strafbaar feit), wordt besloten tot het aanpakken van de belastingadviseur. Vorenstaande - kennelijk - conform het protocol aanmelding en afdoening van fiscale delicten (AAFD). De centrale vraag is nu of dergelijke onderzoeken zorgvuldig zijn verricht en belastingadviseurs terecht zijn aangepakt. In diverse weekverslagen van het CAF wordt duidelijk dat de onderzoeken soms met een tunnelvisie worden uitgevoerd. Ook de FIOD zat strak op frauderende belastingadviseurs (bericht 2017). Dit werkte vrij eenvoudig, aangiften met bijvoorbeeld veel ziektekosten worden op grond van een algoritme uit het systeem gegooid en onderzocht. Vervolgens wordt gekeken naar een beconnummer (exclusief nummer van een belastingadviseur die de aangifte had ingediend) of het IP-adres van waaruit de aangifte inkomstenbelasting is verstuurd. Deze informatie wordt vervolgens uitgewisseld tussen verschillende overheidsorganen. Het probleem is dat een algoritme nog niks zegt over de juistheid van een ingediende aangifte, edoch door deze handelswijze werden belastingplichtigen en hun adviseurs wel in een verdachtenbankje gezet. De procedure bij de rechter wordt dan in gang gezet op grond van gemiddelden, schattingen, extrapolatie, vooroordelen en vage verklaringen, dit in combinatie met algoritmen en statistieken. Zo mag het fiscale recht niet werken, dit moet op grond van een grondig onderzoek, feiten en bewijzen. Wil vorenstaande zeggen dat alle belastingadviseurs deugen? Zeker niet, het is goed dat malafide belastingadviseurs worden aangepakt, maar dan wel op grond van degelijke onderzoeken en feiten. Bij de Belastingdienst moeten fiscalisten naar dossiers kijken en geen wiskundigen spelen.
