De macht van de Belastingdienst
De Belastingdienst heeft als taak om belastingen te innen en particulieren en ondernemers te controleren conform onze Nederlandse fiscale wetgeving. Om dit te kunnen doen hebben ze informatie nodig, erg veel informatie zoals vaak in de praktijk blijkt. Waar haalt de Belastingdienst deze informatie vandaan? Welke informatie moet u verstrekken?
De Belastingdienst wordt steeds machtiger
Uit de Panama Papers blijkt dat particulieren en bedrijven soms hun vermogen in het buitenland verstoppen. De internationale gegevensuitwisseling loopt gelukkig steeds beter en hiertoe zijn er ook veel nieuwe verdragen door Nederland afgesloten. Naast de Europese spaarrichtlijn (2005) is er ook nog de Europese Bijstandsrichtlijn. Beide richtlijnen moeten bijdragen aan een betere en vlottere informatie-uitwisseling. Tegenwoordig wordt naast rente ook informatie uitgewisseld over:
- arbeidsinkomen;
- pensioen;
- eigendommen in het buitenland (zoals woningen);
- buitenlandse bankrekeningen.
Ook in Nederland zijn er steeds meer instanties betrokken bij een (automatische) informatie-uitwisseling met de Belastingdienst, hierbij kunt u denken aan:
- banken (bankrekeningen en effecten);
- verzekeraars (polissen en premies);
- gemeenten (adresinfo en WOZ-waarden van panden);
- RDW (auto's etc.);
- zorgkantoren;
- leasebedrijven (info auto's);
- Kamer van Koophandel;
- Kadaster;
- notarissen (akten);
- Nederlandse Spoorwegen;
- UWV (uitkeringen / inkomen).
Tevens kan de Belastingdienst informatie opvragen bij bedrijven en overige instanties, dit kan zelfs onder dwang. Hierbij kunt u denken aan bijvoorbeeld informatie over parkeerautomaten en informatie van de politie (omtrent snelheidsovertredingen en camera's boven de weg).
Sinds 2015 is er ook nog een extra afspraak (tussen ongeveer 100 landen), de zogenaamde Common Reporting Standard. Deze landen zullen vrijwel automatisch informatie aan elkaar gaan geven. Vanaf 2017 (of 2018) krijgt de Nederlandse Belastingdienst dus nog meer informatie over buitenlandse vermogens.
Machtsmisbruik door de Belastingdienst
Machtsmisbruik door de overheid is een oud verschijnsel. Overal waar technische (hulp-)middelen zijn, zullen deze worden gebruikt en ingezet. Iedereen weet dat informatie "macht" kan betekenen en steeds belangrijker gaat worden. De politiek zal hier toezicht op moeten houden, maar laat dit vaak lopen. Vorenstaande in combinatie met derdenonderzoeken (artikel 53 AWR) maakt de Belastingdienst tot een instantie die wel heel veel informatie verkrijgt of kan verkrijgen, zelfs met de sterke arm.
De Belastingdienst heeft veel informatie, krijgt veel informatie automatisch en kan veel informatie opvragen. Deze informatiestroom zal de komende jaren alleen nog maar toenemen. Dit brengt ook gevaren met zich mee, laten we zeggen risico's. De belangrijkste is de bescherming van privacy. Dit moet worden afgewogen tegen het risico van (fiscale) fraude en de informatiebehoefte van de Belastingdienst. Steeds vaker vinden rechters de privacy minder van belang, dit zal een zorg / probleem gaan worden. Logisch nadenken en een redelijke invulling zullen er bij de Belastingdienst (eigenlijk de wetgever) voor moeten zorgen dat de balans blijft.
Het college bescherming persoonsgegevens onderschrijft dat de Belastingdienst zich bescheiden / beperkt moet opstellen bij haar handelen. De grens tussen machtsmisbruik en gebruiken van controlemiddelen is een grijs gebied en de toekomst zal leren waar dit schip gaat stranden.
