Betalingsonmacht en aansprakelijkheid

Betalingsonwil is geen betalingsonmacht

Nieuws betalingsregeling na 1 oktober 2021

Ondernemers die als gevolg van de coronapandemie een belastingschuld bij de Belastingdienst hebben opgebouwd krijgen ook na 30 september 2021 meer ruimte om die uitgestelde belastingen te betalen (bron belastingdienst). Het gaat om ruim 250.000 ondernemers met een totale schuld van 19 miljard euro. Als een ondernemer uitstel van betaling heeft aangevraagd moeten ze normaal gesproken vanaf 1 oktober 2021 weer aangifte doen en op tijd betalen. Tevens moet worden gestart met de aflossing van de oude schulden (in 5 jaar tijd). Als u bedrijf levensvatbaar is kan de Belastingdienst ook soepel omgaan met nieuwe schulden die na 1 oktober 2021 ontstaan. Er zullen wel strengere voorwaarden gaan gelden. Bent u het niet eens met de Belastingdienst dan kunnen wij u altijd helpen, stuur hiertoe gerust een e-mailaan ons.

Melding betalingsonmacht is niet in strijd met EU recht

De meldingsplicht voor betalingsonmacht die bij niet nakoming tot bestuurdersaansprakelijkheid kan leiden is niet strijdig met het EU recht (evenredigheidsbeginsel). Dit geldt alleen als de bestuurder alle omstandigheden mag aanvoeren om aannemelijk te maken (aan te tonen) dat de niet nakoming niet aan de bestuurder te wijten is. Dit heeft het Hof van Justitie van de EU in 2024 (ECLI:EU:C;2024:961) bepaald (op grond van vragen van de Hoge Raad). Of de bestuurder te goede trouw is geweest doet er verder niet toe. Al met al:

• Het Hof oordeelt dat de nationale regeling legitiem is, mits de bestuurder voldoende mogelijkheden heeft om tegenbewijs te leveren, ook onder omstandigheden buiten overmacht.
• De meldingsplicht wordt als een noodzakelijke en proportionele maatregel gezien om btw-inkomsten te waarborgen.
• Bestuurders mogen omstandigheden aanvoeren om aan te tonen dat het niet melden van betalingsonmacht niet aan hen te wijten is.

Melding betalingsonmacht is tijdig voor nieuwe schulden

In een zaak die liep bij het Gerechtshof Arnhem Leeuwarden (28 maart 2023) is een bestuurder voor ruim € 500.000 aansprakelijk gesteld voor niet betaalde loonheffingen en BTW. De centrale vraag was of er juist en tijdig betalingsonmacht is gemeld, dit lijkt een simpele vraag die eenvoudig is te toetsen op grond van data en termijnen. De inspecteur is van mening dat het formulier te laat is binnengekomen en dat het formulier onduidelijk was. Het Gerechtshof is van mening dat het formulier wel tijdig is ingediend. Het was te laat voor de oudere belastingschulden maar op tijd voor de nieuw opgekomen schulden waarvoor de DGA/ bestuurder in prive wordt aangesproken. Er hoeft in dat geval niet opnieuw betalingsonmacht te worden gemeld, aldus het gerechtshof. De eerste melding was immers een helder signaal dat de vlag er niet goed bij hing. Als de belastingdienst zou twijfelen over de informatie of melding dat had ze dit moeten laten weten. Omdat het verder niet aan de bestuurder is te wijten dat de BV failliet ging verdween de aansprakelijkstelling in de prullenbak.  

Bestuurdersaansprakelijkheid bij betalingsonmacht

Als uw B.V. de belasting niet kan betalen, moet u dat als bestuurder tijdig bij de Belastingdienst melden. Als u niet tijdig meldt, bent u in beginsel aansprakelijk voor de niet betaalde belasting.

Betalingsproblemen of niet?

Een B.V. heeft grote schulden voor de omzetbelasting en de loonbelasting, in elk geval zo’n € 1,5 miljoen. De schulden hebben betrekking op recente tijdvakken, maar ook op naheffingen over oude jaren. Daarnaast heeft de B.V. nog een grote schuld in rekening-courant (€ 2 miljoen) aan de aandeelhouder. Ook is er nog een aparte lening van de aandeelhouder van € 750.000 en wat overige crediteuren (€ 160.000). Tegen het einde van 2007 en begin 2008 meldt de bestuurder aan de Belastingdienst dat de omzetbelasting en de loonbelasting over de laatste tijdvakken niet meer kunnen worden betaald (de zogenoemde melding betalingsonmacht).

In de loop van 2007 is echter wel de rekening-courant aan de aandeelhouder afgelost voor een bedrag van zo’n € 2 miljoen (waarvan zo’n € 425.000 na de eerste melding betalingsonmacht). In 2008 is de lening van € 750.000 van de aandeelhouder goeddeels afgelost. Ook zijn vanaf december 2007 overige crediteuren betaald.

De Belastingdienst stelt dat niet tijdig de melding betalingsonmacht is gedaan en stelt de bestuurder aansprakelijk voor zo’n € 1,5 miljoen. De bestuurder komt in bezwaar en beroep. Het Gerechtshof vermindert de aansprakelijkstelling tot op € 750.000.

Bij de Hoge Raad blijkt dat het Gerechtshof wat steken heeft laten vallen.

• De bestuurder had namelijk gesteld dat er geen sprake was van betalingsonmacht, maar van betalingsonwil. Dus: de B.V. kon het wel betalen, maar wilde dat niet en gaf de voorkeur aan betaling van de aandeelhouder (tevens bestuurder) en wat andere crediteuren.
• Het Gerechtshof verzuimt vast te stellen (vanaf) wanneer er sprake was van betalingsonmacht. Daarmee kan niet worden bepaald of inderdaad te laat gemeld is.

Nu mag een ander Gerechtshof uitzoeken wanneer er sprake was van betalingsonmacht (en of daarvan wel tijdig melding is gedaan).

Opmerking fiscaal jurist over betalingsonmacht

De melding betalingsonmacht is een voor de Belastingdienst makkelijke methode om op de hoogte te raken van betalingsproblemen én een eenvoudige manier om bestuurders aansprakelijk te stellen en daarbij de bewijslast op de bestuurder te leggen. De Belastingdienst moet dan wel ‘binnen de lijntjes kleuren’ en vaststellen dat sprake is van betalingsonmacht en vanaf wanneer.

In de bovenstaande casus lijkt de Hoge Raad (met het Gerechtshof) uit te gaan van betalingsonmacht, maar onduidelijk is (vanaf) wanneer. Een ander Gerechtshof mag dat nu uitzoeken.

Komt onze bestuurder nu goed weg?

Uit de uitspraken blijkt dat na de eerste melding in november 2007 nog aanzienlijke bedragen zijn betaald op de rekening-courant van de aandeelhouder, de lening van de aandeelhouder en crediteuren. Dat suggereert dat er voldoende middelen waren om (het gros van) de belastingaanslagen te betalen. Er lijkt daarmee (nog) geen betalingsonmacht eind 2007 / begin 2008.

Van de andere kant is het dan wel de vraag waarom er wel (een aantal malen) betalingsonmacht is gemeld. Dat doe je immers niet uit plezier en roept een vragenformulier van de Belastingdienst op.

Afwachten dus wat er in het verdere traject gebeurt …

Conclusie inzake betalingsonmacht of onwil

Meld tijdig uw betalingsproblemen bij de Belastingdienst. Bent u te laat en aansprakelijk gesteld wegens te laat melden, bel uw adviseur en kijk met hem / haar of er echt betalingsonmacht was.

Waarschuwing:

Dit is geen vrijbrief om er ‘een potje van te maken’. U bent namelijk ook aansprakelijk als aannemelijk is dat het niet betalen van de belastingschuld het gevolg is van aan u te wijten kennelijk onbehoorlijk bestuur in de drie voorafgaande jaren. Dat wanbestuur moet de Belastingdienst dan wel bewijzen.

Bent u ook aansprakelijk gesteld door de Belastingdienst?

Neem dan direct contact op met uw fiscaal jurist. Deze kan o.a. beoordelen of:

• terecht en naar de wettelijke maatstaven aansprakelijk is gesteld;
• voor het juiste bedrag aansprakelijk is gesteld;
• er inderdaad een betalingsverzuim is;
• er redenen zijn om de aansprakelijkstelling ‘af te schudden’.

De aansprakelijkstelling dient aan strikte voorwaarden te voldoen. De Belastingdienst veronachtzaamt die nogal eens. Dat kunnen wij voor u beoordelen.

Uitspraken inzake betalingsonmacht

Hoge Raad 14 december 2018.

Gerechtshof 's-Hertogenbosch 13 juli 2017.

Voorbeeldformulier betalingsonmacht.