Schenking en echtscheiding

Veel mensen zijn getrouwd in gemeenschap van goederen, bij een echtscheiding worden dan alle bezittingen en schulden gelijk verdeeld. Als één van de partners tijdens het huwelijk een erfenis of schenking heeft ontvangen, valt dit soms binnen en soms buiten de gemeenschap van goederen. Soms spelen ook bepalingen uit een testament. In dit artikel behandelen wij een arrest van de Hoge Raad uit 2019.

Schenking, uitsluitingsclause en echtscheiding

De Hoge Raad heeft bepaald dat een schenking met uitsluitingsclausule die een vrouw tijdens een huwelijk ontvangt tot haar privé vermogen blijft behoren, ook als de man en de vrouw in gemeenschap van goederen zijn getrouwd en als de schenkingen bewust samen zijn uitgegeven.

In deze procedure ontving de vrouw tijdens het huwelijk met de man in totaal € 30.000 aan schenkingen. Bij de echtscheiding heeft de schenker een zogenaamde uitsluitingsclausule opgenomen (schenking mag niet in enig vermogen vloeien van een ander dan de begiftigde). De schenking wordt overgeboekt naar een gemeenschappelijke rekening van de man en de vrouw. Het geld wordt door de man en de vrouw gezamenlijk uitgegeven aan diverse privé zaken. Na de echtscheiding kregen de man en vrouw ruzie over de behandeling van de schenkingen, de vrouw is achteraf van mening dat de schenkingen buiten de gemeenschap moeten blijven. Tevens waren de man en vrouw het er niet over eens waar het geld aan was opgegaan, de man stelt aan vakanties en vrouw aan verbouwingen van de eigen woning.

De Hoge Raad is er vlot klaar mee:

• Het maakt niet uit waar het geld aan is opgegaan / besteed.
• Het maakt niet uit dat het geld is overgemaakt naar de gemeenschappelijke rekening.
• Het maakt niet uit dat het geld in overleg en met medewerking van de vrouw is besteed aan gezamenlijke doelen.
• De schenkingen zijn en blijven privé vermogen van de vrouw.
• De schenkingen moeten als eigen vermogen van de vrouw worden gezien en aan haar worden toegedeeld.

Noot fiscaal jurist over schenkingen en echtscheiding

Schenkingen blijven meestal buiten het gezamenlijke vermogen. Bij een gemeenschap van goederen kan dit soms anders zijn. De Hoge Raad geeft hierbij een heldere visie op schenkingen bij een echtscheiding. Vorenstaande staat ook helder omschreven in artikel 1:94 lid 2 onder a van het BW:

• ... goederen ten aanzien waarvan bij uiterste wilsbeschikking van de erflater of bij gift is bepaald dat zij buiten de gemeenschap vallen.

Dit is in het verleden ook al bevestigd door de Hoge Raad (HR 21 november 1980 NJ 1981, 193). Het Gerechtshof was in een eerdere uitspraak in deze zaak van mening dat de vrouw geen vorderingsrecht toekomt. De overwegingen van het Gerechtshof:

• Het geld is niet besteed aan de eigen woning (zoals de vrouw stelt).
• De besteding is niet meer traceerbaar en is op de gemeenschappelijke rekening geboekt.
• Het geld is gezamenlijk geconsumeerd.
• Partijen waren het eens over de besteding van het geld (kosten van de gezamenlijke huishouding).

Is de man (degene die de schenking niet krijgt) dan volledig kansloos? Zeker niet.

• De man had feiten en omstandigheden moeten stellen om te bewijzen op grond waarvan het vergoedingsrecht van de vrouw niet geldend kan worden gemaakt. Dit kan bijvoorbeeld spelen indien er met het geld privé schulden van de vrouw zijn betaald of indien uitdrukkelijk (of stilzwijgend) is afgesproken dat de vrouw m.b.t. de uitgaven van de schenkingen geen aanspraak wilde maken op de schenkingen. Dit heeft de man niet aangetoond, dus heeft de vrouw recht op de schenkingen.

Bron echtscheiding en schenking of erfenis

Hoge Raad d.d. 5 april 2019 (ECLI:NL:HR:2019:504)

Gerechtshof d.d. 7 november 2017 (ECLI:NL:GHSHE:2017:4752)