Duurzaam gescheiden leven en fiscaal partnerschap
Henk en Truus zijn elkaars fiscale partner omdat ze zijn gehuwd. Het feit dat ze duurzaam gescheiden leven maakt dit niet anders, aldus de Rechtbank Zeeland Westbrabant op 10 februari 2025 (ECLI:NL:RBZWB:2025:692). Welke woning als eigen woning wordt aangemerkt kan dan wel ter discussie staan. De keuze voor de eigen woning wordt bepaald door de volgorde van de ingediende aangiften van beide echtgenoten. De helft van de inkomsten en aftrekposten met betrekking tot deze eigen woning worden bij Henk in aanmerking genomen. In dit artikel geven wij u een beschouwing van deze uitspraak.
Wonen op tweede adressen en toch fiscaal partner
Henk is al jaren getrouwd met Truus. In 2019 zijn beide eigenaar van twee eigen woningen met verschillende WOZ waarden. Henk de woning waar hij woonde aan als zijn eigenwoning (woning Enschede) en Truus deed hetzelfde (woning Hengelo). De rechtbank oordeelde dat Henk, ondanks duurzaam gescheiden leven, op grond van artikel 5a van de AWR als fiscaal partner wordt aangemerkt. Dit partnerschap beïnvloedt direct de behandeling van de eigen woning. Volgens artikel 3.111, lid 8 van de Wet IB 2001 moeten partners kiezen welke woning als eigen woning wordt aangemerkt. Deze keuze is bindend en de aangifte die als eerste wordt ingediend, is doorslaggevend. In dit geval koos belanghebbende als eerste voor de woning in , waardoor deze woning als eigen woning werd aangewezen. De rechtbank constateerde dat beide echtgenoten 100% van de inkomsten en aftrekposten van hun gekozen woning hadden opgevoerd. Omdat geen onderlinge verdeling was overeengekomen, werd op basis van artikel 2.17, lid 3 van de Wet IB 2001 bepaald dat de inkomsten en aftrekposten gelijk (50/50) moesten worden verdeeld. Henk voerde aan dat door eerdere acceptatie van zijn aangiften bij hem het vertrouwen was gewekt dat hij niet als fiscaal partner werd beschouwd. De rechtbank verwierp dit beroep, omdat er geen expliciet standpunt van de inspecteur was ingenomen over het partnerschap.
Noot fiscaal jurist inzake fiscaal partnerschap
De definitie van fiscaal partner is opgenomen in artikel 5a AWR. Volgens artikel 5a AWR is slechts sprake van partnerschap indien belastingplichtigen gehuwd zijn of meerderjarige belastingplichtigen een notarieel samenlevingscontract zijn aangegaan en staan ingeschreven op hetzelfde woonadres in de basisregistratie personen. Zolang een huwelijk nog niet is ontbonden geldt het fiscale partnerschap (kamerstukken). Artikel 1.2 Wet Inkomstenbelasting bevat aanvullende regels voor de wet op de inkomstenbelasting.
Mensen die het gehele jaar gehuwd zijn zijn automatisch elkaars fiscale partner. Als gehuwden tijdens het jaar gaan scheiden zijn ze alleen voor de gehuwde periode elkaar fiscale partner. Op verzoek mag echter het gehele jaar gebruik worden gemaakt van het fiscale partnerschap. Het fiscale partnerschap eindigt veelal op het moment dat zij niet meer op hetzelfde woonadres staan inschreven en een verzoek tot echtscheiding (of scheiding van tafel en bed) hebben ingediend. Bij ongehuwden gelden extra regels. Zij moeten een (notarieel) samenlevingscontract aangaan en zich inschrijven op hetzelfde adres. Ook familieleden kunnen fiscaal partner van elkaar zijn. Je kunt nooit meer dan 1 fiscaal partner hebben.
In de kennisgroep wordt ingegaan op de situatie waarbij 3 personen samenwonen (zonder gehuwd te zijn op dat moment).
