Afkoop alimentatie via lijfrente of banksparen
Een gevolg van vele echtscheidingen is dat er alimentatie moet worden betaald. In steeds meer situaties wordt er besloten om de alimentatie in één keer te betalen (afkopen). De afkoopsom is meestal ineens aftrekbaar en bij de ontvanger belast. De ontvanger kan er ook voor kiezen om de afkoopsom voor de partneralimentatie onder te brengen in een lijfrente. Sinds 2019 is het ook mogelijk om de afkoopsom voor de partneralimentatie onder te brengen in bij een bank, dit via banksparen.
Afkoop alimentatie
De afkoopsom wordt vaak ineens betaald. Omdat dit soms een groot bedrag betreft, is de kans aanwezig dat de afkoopsom niet volledig in box 1 kan worden afgetrokken. Het restant kan dan eerst in box 3 en box 2 verrekend worden, dit voordat het wordt doorgeschoven naar een volgend belastingjaar. Het is mede daarom vaak verstandiger om de afkoop in termijnen vorm te geven, hierdoor kan deze tegen het maximale tarief worden afgetrokken.
Afkoop niet aftrekbaar
Als de afkoop van alimentatie samenhangt met bijvoorbeeld een overbedeling, dan is de alimentatie niet aftrekbaar.
Afkoop alimentatie via lijfrente
Het is voor degene die de alimentatie moet betalen ook mogelijk om dit bedrag niet over te maken naar de ex-partner, maar aan een verzekeraar, dit als storting op een lijfrentepolis. Deze lijfrentepolis zal dan in termijnen het bedrag uitkeren aan de ex-partner (rechthebbende op partneralimentatie). Hieraan zijn wel voorwaarden verbonden, de belangrijkste zijn:
- De alimentatieplichtige maakt het bedrag over aan de verzekeraar.
- De verzekeraar rekent de verplichting tot haar binnenlandse ondernemingsvermogen.
- De uitkeringen (termijnen) komen toe aan de ex-partner.
- De uitkeringen worden direct uitbetaald.
- De uitkeringen eindigen bij het overlijden van de ex-partner.
Het komt voor dat de lijfrentepremie aan de verzekeraar wordt betaald vóórdat de echtscheiding formeel tot stand is gekomen. De betaling van de lijfrentepremie voordat de echtscheiding formeel tot stand is gekomen, verhindert de aftrek niet. Hierbij gelden de volgende voorwaarden.
- Het moet vaststaan dat de lijfrentetermijnen die voortvloeien uit de betaalde koopsom zullen toekomen aan de gewezen echtgenoot.
- Op het tijdstip van indiening van de aangifte van de betalende (ex-)echtgenoot moet de echtscheiding daadwerkelijk tot stand zijn gekomen.
Afkoop alimentatie bij jonge mensen (en onzekerheidsvereiste)
Als een lijfrente een korte periode loopt of als het gaat om een jonge alimentatiegerechtigde, bestaat de kans dat niet in alle gevallen wordt voldaan aan de onzekerheidseis (de 1% sterftekans). De Staatssecretaris is van mening dat het maatschappelijk ongewenst is dat in dergelijke situaties voor de afkoopsom geen recht zou bestaan op persoonsgebonden aftrek (artikel 6.5 Wet IB 2001). U moet dan wel even langs de Belastingdienst en een beroep doen op de hardheidsclausule ex artikel 63 AWR (en onderstaande besluit).
Afkoop alimentatie via banksparen
Deze optie is nieuw sinds 2019. U moet hierbij wel even opletten omdat dit een goedkeuring van de Staatssecretaris betreft en dit nog niet in de wet is vastgelegd. Er komt een wetswijziging aan, maar als deze niet wordt ingevoerd komt deze regeling weer te vervallen. Vooroverleg met de Belastingdienst is derhalve van belang.
Een afkoopsom voor een alimentatieverplichting aan de ex-partner kan worden vormgegeven via banksparen (of lijfrente of lijfrente beleggingsrekening). Het bedrag wordt dan ondergebracht bij een bank of beleggingsinstelling. De voorwaarden zijn:
- Het gaat hierbij om een lijfrenterekening of een lijfrentebeleggingsrecht in de zin van artikel 3.126a, eerste lid, Wet IB 2001 afgesloten bij een bank, een beleggingsonderneming, een beheerder van een beleggingsinstelling of een instelling voor collectieve belegging in effecten als bedoeld in artikel 3.126a, tweede lid Wet IB 2001.
- Bij overlijden van de gewezen echtgenoot gaat het recht op de nog niet gedane uitkeringen over op de erfgenamen van de gewezen echtgenoot (analoog aan het bepaalde in artikel 3.126a, zesde lid, Wet IB 2001).
- De gewezen echtgenoot is belastingplichtige en (rekening-)houder van de lijfrenterekening of van het lijfrentebeleggingsrecht.
Noot fiscaal jurist inzake afkoop alimentatie
De nieuwe optie om via banksparen een afkoopalimentatie vorm te geven kan fiscaal interessant zijn. De alimentatiebetaler / -plichtige heeft een grote aftrekpost en de ex-partner (alimentatiegerechtigde) hoeft niet direct over de ontvangst belasting te betalen. Voor de alimentatieplichtige kan het interessant zijn om de betaling in 2 of meer termijnen (meerdere belastingjaren) te laten plaatsvinden (maximaal fiscaal voordeel). Tevens kan de alimentatieplichtige een verzoek inzake middeling van inkomen indienen, dit om de fiscale positie te optimaliseren.
Bron afkoop alimentatie en lijfrente of banksparen.
Besluit Staatssecretaris van Financien d.d. 16 mei 2019, nr. 2019-115021.
