Waardering AB claim bij echtscheiding tegen de nominale waarde

Wij zijn regelmatig betrokken bij echtscheidingen van ondernemers en DGA's. De discussie over de draagkracht (dividend en winst meenemen tegen welk bedrag) waarde van de aandelen in de BV en/of belastinglatentie speelt dan vrijwel altijd. In dit artikel behandelen wij een lang gevoerde discussie over de waarde van de AB claim bij een echtscheiding, dit op grond van een uitspraak van de Rechtbank Gelderland d.d. 24 mei 2024 (ECLI:NL:RBGEL:2024:3100). De rechtbank is van mening dat de AB claim gewaardeerd moet worden op de nominale waarde van (destijds) 26.9%, deze is nu 33% (en vanaf 2025 : 31%), dit echter met een opstaptarief (24,5%).

In een eerdere uitspraak van de Hoge Raad d.d. 22 april 2022 (ECLI:NL:HR:2022:583) is nog vastgesteld dat de waardering van de belastingclaim op vorderingen moet worden vastgesteld op beneden de nominale waarde.

De procedure over de AB claim bij een echtscheiding

Partijen zijn getrouwd in gemeenschap van goederen en gaan scheiden. Over de meeste waarderingen (zoals de woning, aandelen, etc.) zijn partijen het wel eens. De woning wordt aan de man toebedeeld en de vrouw verkrijgt ook diverse vermogensbestanddelen. De man draagt de advocaatkosten en de notariskosten worden gedeeld. Tot zover het goede nieuws. Partijen zijn met elkaar in discussie over de waarde van de belastinglatentie. Moet deze worden gesteld op de nominale waarde (toen 26.9%) of de contante waarde.

Waardedrukkende invloed box 2 heffing op AB aandelen

De vrouw beroept zich op de uitspraak van de Hoge Raad van 22 april 2022:ECLI:NL:HR:2022:583 en stelt dat de Hoge Raad daarin heeft beslist dat de waardedrukkende invloed van de belastingclaim op AB-aandelen gewaardeerd moet worden op de contante waarde van het geldende belastingtarief en niet op de nominale waarde. Zij stelt de AB claim of belastinglatentie op 8,22%. Dit is de contante waarde van die claim, gebaseerd op de volgende uitgangspunten: het nominale tarief 2022 in box 2 is 26,9%. Het gemiddelde netto rendementspercentage van het vermogen in de vennootschap is 6,44%, waarbij gerekend wordt met voortzetting van de onderneming door de man gedurende 19 jaar.

De man stelt zich op het standpunt dat de Hoge Raad zich in dat arrest niet heeft uitgesproken over de waardering van de latente AB-claim. Onder verwijzing naar meerdere artikelen stelt hij dat de latente belastingclaim gelijk is aan het bedrag van de AB-heffing die zou moeten worden betaald bij een verkoop van een BV of uitkering van het vermogen op de peildatum en dat is 26,9%.

De rechtbank gaat er eens goed voor zitten en komt met de volgende overwegingen:

De aandelen staan juridisch op naam van de man;
Door de wettelijke gemeenschap zijn beide partijen aanmerkelijk belanghouder voor 50%;
De waarde van de aandelen wordt door partijen geschat op € 4.000.000;
De vrouw verkoopt haar aandelen aan de man, normaal gesproken moet hierover 26.9% belasting worden betaald;
Door een bepaling in de wet inkomstenbelasting (artikel 4.17 voor de liefhebber) hoeft deze claim bij een echtscheiding niet direct te worden betaald, de belastingclaim wordt dus doorgeschoven naar de toekomst;
Zonder de faciliteit hadden partijen de claim gezamenlijk of individueel moeten betalen. Doordat deze niet hoeft te worden betaald kunnen de man en de vrouw beide rendement maken over de niet betaalde belastingen.
De rechtbank oordeelt dat bij deze vermogensafrekening – waarbij daadwerkelijk de helft van de waarde van de aandelen aan de vrouw wordt uitgekeerd - de waarde van de aandelen (net als de waarde van alle andere vermogenscomponenten) wordt vastgesteld op het bedrag dat zou zijn ontvangen bij verkoop daarvan op de peildatum. Dit uitgangspunt zal dan ook moeten worden gehanteerd bij de bepaling van de waarde van de AB-claim. De rechtbank oordeelt dan ook dat rekening moet worden gehouden met een verschuldigde dividendbelasting van 26,9%.
De kosten voor de levering van de aandelen komen voor beide partijen.

Noot fiscaal jurist inzake echtscheiding DGA

De rechtbank volgt de Hoge Raad niet in haar overwegingen, dit omdat er in dit geval geen sprake is van een "fictieve vordering of schuld" en niet van een echte vordering/schuld. In dit geval wordt de helft van de waarde overgedragen. De man kan dan rendement maken over de doorgeschoven inkomstenbelasting en de vrouw kan dat ook. Volgens de rechtbank wordt de vrouw dus niet benadeeld. De belastinglatentie moet worden vastgesteld op de nominale waarde, aldus de rechtbank.

Er zijn verschillende deskundigen en rechters die zich hebben gebogen over de waardering van aandelen en de omvang van de belastinglatentie. De doctrine is verdeeld (26,9% door onder meer Boringa en Lankester) en de contante waarde door onder meer Gubbels en Van Vijfeijken. In de uitleg van de advocaat-generaal - die de Hoge Raad heeft geadviseerd - worden deze stromingen keurig naast elkaar gezet. De eenvoudige conclusie op dit moment lijkt erop dat de contante waarde door rechters de meest aansprekende richting lijkt te zijn. Ligt u in echtscheiding vraag dan een fiscaal jurist van ons kantoor (zie onderstaande specialisten) om de advisering inzake de waardering, belastinglatentie, draagkracht (welk deel winst meenemen) en uw rekening-courant nader uit te werken.