Vermogensvergelijking en aangifte inkomstenbelasting

Heeft u de vereiste belastingaangifte gedaan? Vergelijk hem met andere jaren!

Een van de meest gebruikte controletechnieken tijdens een belastingcontrole en/of controle van uw aangifte inkomstenbelasting is de vermogensvergelijking. Hierbij kijkt de inspecteur of controleur van de belastingdienst naar alle bezittingen, schulden, inkomsten en bestedingen van een persoon (of ondernemer/DGA). Deze cijfers kan de inspecteur vervolgens gebruiken om de netto prive bestedingen te berekenen. Als een persoon aan het begin van het jaar € 500.000 bezit en aan het einde van het jaar € 750.000 en hij zou € 250.000 verdienen, zonder rendement op zijn vermogen (of schenkingen of andere vermogensmutaties), zal de inspecteur vragen gaan stellen. Immers waar heeft de persoon dan van geleefd?

Niet de vereiste aangifte inkomstenbelasting ingediend

Meneer Van Gaha [1] beschikt over verhuurde panden met een waarde van zo’n € 1, 3 miljoen, waarop schulden zitten van zo’n € 850.000. De huur van circa € 160.000 komt binnen in box 3. In zijn aangifte over 2014 geeft hij de panden aan in box 3 en een bescheiden inkomen in box 1. De Inspecteur legt een aanslag op overeenkomstig de aangifte. Achteraf blijkt dat er vermogensbestanddelen niet in de aangifte staan. Er volgt een navorderingsaanslag met een (box 1) inkomen van ruim € 550.000 (en € 50.000 belastingrente).

Boekenonderzoek n.a.v. aangifte inkomstenbelasting

Jaren later stelt de Inspecteur een boekenonderzoek in naar de aangifte van 2013  t/m 2017. Daarin legt hij de aangiften 2014 en 2015 naast elkaar en ziet een vermogenssprong die hij niet uit de aangiften kan verklaren. Na een vragenbrief blijkt o.a. dat meneer in 2014 een aannemer ruim € 700.000 heeft betaald voor de ontwikkeling van een appartementencomplex, dat de schulden zijn toegenomen en er een bouwdepot staat bij de bank.

Na wat plussen en minnen komt de rechtbank tot de conclusie dat, op basis van de aangiften en de wel bekende uitgaven, meneer in 2014 rond heeft moeten komen van aan karige € 7.898, dit nog afgezien van  de betaling aan de aannemer.

Onverklaarde inkomsten in aangifte inkomstenbelasting

Ook voor de rechter kan meneer Van Gaha niet uitleggen hoe hij aan de € 700.000 komt die aan de aannemer is betaald. De rechtbank meent, dat hij inkomen heeft verworven dat hij niet heeft aangegeven (letterlijk: 'ogenschijnlijk uit het ‘niets’ heeft verkregen en betaald”).

Omkering bewijslast bij onjuiste aangifte inkomstenbelasting

Vervolgens slaat het systeem van de wet genadeloos toe. Omdat een aanzienlijk bedrag niet is verantwoord, is niet de vereiste aangifte gedaan. Als niet de vereiste aangifte is gedaan, moet de belastingplichtige, meneer Van Gaha, bewijzen dat de door de Inspecteur opgelegde (navorderings-)aanslag niet juist is. Dat is een onmogelijke taak. De enige grens daarbij is, dat de Inspecteur wel een redelijke schatting moet maken van het inkomen.

In dit geval acht de rechter de schatting redelijk. Na wat plussen en minnen komt de vermogenstoename door de investeringen (lees: de betalingen aan de aannemer). De verder niet toegelichte of onderbouwde stellingen van meneer Van Gaha ter verklaring van de vermogenstoename worden terzijde geschoven.

Opmerking fiscaal jurist inzake onjuiste aangifte

Hoewel ieder jaar op zich staat, kan er wel een lijn ontdekt worden als je meer jaren met elkaar vergelijkt. Grote verschillen kunnen voor de Inspecteur aanleiding zijn om nader onderzoek te doen en vragen te stellen. De rechtbank oordeelt in dit geval dat Van Gaha ruim € 700.000 'uit het niets' heeft verkregen, zonder dat hier een verhaal bij is (of verklaring). Voor 2014 is de vereiste aangifte niet gedaan en wordt de bewijslast omgekeerd en verzwaard. De schatting van de Inspecteur komt de rechter niet onredelijk over.

De Inspecteur komt vrij laat (vlak voor de zitting) met een controlerapport en een brief met uitleg. Deze stukken worden (terecht) tardief verklaard omdat deze veel eerder hadden moeten worden verstrekt.

Voordat u de aangifte indient, kan het lonen te kijken naar het beeld over de afgelopen jaren en kunt u de mogelijke verschillen verklaren. Een beetje fiscalist maakt een vermogensvergelijking van complexere aangiften inkomstenbelasting.  Veel adviseurs maken bij een aangifte als extra informatie (voor alleen de klant) een overzicht van zogenoemd ‘netto privé’, dit doen fiscalisten via een vermogensvergelijking. Via een vermogensvergelijking kun je zien hoeveel er is besteed in een belastingjaar. Als dat vraagtekens oproept, kunnen die voor het indienen van de aangifte worden beantwoord. Hiermee worden mogelijke problemen voorkomen.

Meneer Van Gaha was daartoe niet in staat, ook niet toen het al te laat was.

Wij zullen altijd uw positie integraal beoordelen. Dat betekent ook kritische vragen. Dreigt u tegen dergelijke problemen op te lopen, neem dan contact met ons op. Berouw komt na de zonde, maar wellicht is inkeer nog mogelijk en kan de ‘dodelijke’ omkering van de bewijslast worden vermeden.

Dus: bel gerust als we uw probleem moeten oplossen. Of nog beter: voorkomen.

Bron inzake onjuiste aangifte inkomstenbelasting

Rechtbank Zeeland - West-Brabant 31 augustus 2022, ECLI:NL:RBZWB:2022:5048