Boekenonderzoek Schijnzelfstandigheid

De handhaving van schijnzelfstandigheid staat hoog op de agenda bij onderzoeken van de belastingdienst. De belastingdienst verstuurt het kader van de handhaving omtrent schijnzelfstandigheid verschillende brieven aan bedrijven en ondernemers. De eerste naheffingsaanslagen en correctieverplichtingen worden op dit moment al verzonden en wij begeleiden regelmatig klanten bij boekenonderzoeken van de Belastingdienst. Op dit moment worden de sectoren die als risico categorie worden gezien onderzocht.

Werkwijze belastingdienst bij bezoek van de Belastingdienst

Vanuit juridisch en fiscaal perspectief is het belangrijk dat de handhaving rondom schijnzelfstandigheid zorgvuldig gebeurt. De zogeheten "zachte landing" houdt in dat opdrachtgevers en zelfstandigen eerst worden gewaarschuwd voordat een boekenonderzoek wordt opgestart. Dit is een strategie die niet alleen juridische basis biedt, maar ook de mogelijkheid om eventuele fouten te corrigeren zonder directe financiële sancties.

Bij aanvang van een bedrijfsbezoek wordt altijd een afspraak gemaakt, die schriftelijk wordt bevestigd. De inspecteur bespreekt dan het doel van het bezoek. Het primaire doel is niet om uitspraken te doen over de aanvaardbaarheid van de aangiften, maar om risico’s op schijnzelfstandigheid in kaart te brengen. Er wordt daarbij een feitelijk verslag gemaakt van het bezoek, wat later aan het bedrijf wordt verzonden.

Voorbeeld brief bedrijfsbezoek

De werkwijze bij een boekenonderzoek van de Belastingdienst

Een boekenonderzoek is het andere spectrum. Dit is gericht op de aanvaardbaarheid van de aangiften en kan potentieel leiden tot naheffingsaanslagen en correctieberichten. Deze onderzoeken starten vaak als er concrete risicosignalen zijn of als er bij controle op andere belastingmiddelen schijnzelfstandigheid wordt geconstateerd.

Per 1 januari 2025 verscherpt de Belastingdienst zijn handhaving, waarbij direct correctieverplichtingen en naheffingsaanslagen kunnen worden opgelegd indien er sprake is van schijnzelfstandigheid. Dit geldt niet met terugwerkende vóór 1 januari 2025, tenzij er sprake is van kwaadwillendheid of eerdere niet-opgevolgde aanwijzingen.

Aankondigingsbrief boekenonderzoek belastingdienst inzake schijnzelfstandigheid

Voorbereiding op Bedrijfsbezoeken en Boekenonderzoeken

Belangrijk bij een onderzoek van de Belastingdienst is dat u zich laat adviseren door een specialist en niet zelfstandig aan tafel gaat zitten. Een bedrijfsbezoek is minder spannend omdat deze niet is gericht op het doen van uitspraken over de aanvaardbaarheid van de aangiften van het bedrijf. U krijgt een keurig verslag van dit bezoek. Een boekenonderzoek is wel gericht is op het doen van uitspraken over de aanvaardbaarheid van de aangiften van uw bedrijf. Na afronding van het boekenonderzoek wordt een rapportage / verslag gemaakt dat vaak in concept aan de belastingplichtige wordt gestuurd en ook mondeling wordt doorgenomen. Daarna wordt het definitieve verslag opgesteld en eventueel worden er naheffingsaanslagen en/of correctieberichten opgelegd. Belangrijk bij een onderzoek is het volgende:

Documentatie op orde: Zorg dat alle fiscale documentatie en contracten met zelfstandigen up-to-date en accuraat zijn. Naast de overeenkomst moet ook een KvK inschrijving en een kopie paspoort aanwezig zijn.
Verstrekken van informatie: Bereid u voor op het verstrekken van informatie tijdens een bedrijfsbezoek en wees open en transparant in uw communicatie met inspecteurs, zorg ervoor dat bij elke bespreking een fiscaal jurist of belastingadviseurs (met voldoende ervaring over deze materie) aanwezig is.
Risicoanalyse: Voer intern een risicoanalyse uit op mogelijke schijnzelfstandigheid en neem preventieve maatregelen waar nodig
Voorlichten: Zorg dat uw ZZPer's geïnformeerd zijn over de regels en verwachtingen omtrent schijnzelfstandigheid.
Waarschuwingen opvolgen: Mocht u een waarschuwing ontvangen, neem deze dan serieus. Een tweede bedrijfsbezoek of een boekenonderzoek kan volgen als de risico’s blijven bestaan.

Voorbeeld verslag bedrijfsbezoek schijnzelfstandigheid

Antwoorden op kamervragen over handhaving schijnzelfstandigheid

Noot fiscaal jurist inzake boekenonderzoek schijnzelfstandigheid

In 2024 heeft de Belastingdienst ruim 400 bedrijven bezocht en ruim 40 boekenonderzoeken uitgevoerd. Di aantal zal in 2025 ook zeker worden gehaald. Via steekproeven en branche risico's wordt door de belastingdienst bepaald of een bedrijf wordt bezocht of dat een boekenonderzoek wordt ingesteld. Dit gebeurt op grond van gegevens uit fiscale processen,

De handhaving van schijnzelfstandigheid blijft een complex en gevoelig onderwerp dat grote impact kan hebben op uw bedrijfsvoering. De "zachte landing"-strategie biedt een belangrijke buffer, maar het is van belang om uw administratie en naleving op orde te hebben. Door proactief te handelen en tijdig advies in te winnen, kunt u veel problemen en mogelijke sancties voorkomen.

Heeft u verdere vragen of behoefte aan professionele begeleiding bij boekenonderzoeken of bedrijfsbezoeken rondom schijnzelfstandigheid? Aarzel dan niet contact met ons op te nemen. Onze experts staan klaar om u met raad en daad bij te staan. Bel ons of stuur een e-mail voor een vrijblijvend adviesgesprek.