Fiscaal due diligence onderzoek en boekenonderzoek

Met enige regelmaat ben ik betrokken bij het opstellen van een fiscaal due diligence onderzoek (DDO). Een dergelijk rapport wordt opgesteld om bij een overname de fiscale risico's goed in beeld te hebben. De Belastingdienst heeft een gezonde interesse in dergelijke rapporten omdat het een grondslag kan zijn voor navorderingen / naheffingen bij belastingplichtige. De Belastingdienst kan deze informatie ook halen uit de koopovereenkomst, maar het DDO is de beste bron. Wat moet u doen als de Belastingdienst hierom vraagt?

Fiscaal DDO en geheimhouding Belastingdienst

U moet het rapport niet aan de Belastingdienst verstrekken, dit met een beroep op het (informele) verschoningsrecht van een fiscalist of accountant. Het is wellicht nog beter om het rapport in opdracht van een advocaat te laten opstellen zodat het wellicht valt onder het afgeleide verschoningsrecht van een advocaat. Een andere tip die ook werkt is om 2 rapporten op te stellen:

1. Rapport 1: de feiten en korte conclusies;
2. Rapport 2: met alle toelichtingen / bevindingen en een volledige weergave.

In voorkomende gevallen kunt u dan rapport 1 aan de Belastingdienst verstrekken. In eerste instantie is het dan het beste om de Belastingdienst te vragen een informatiebeschikking te verstrekken. Hiermee kunt u het verzoek om het fiscale DDO te verstrekken voorleggen aan de rechter.

Fiscale risico's in koopovereenkomst

De fiscale risico's kunt u het beste opnemen in algemene garanties of een bijlage. Als alle fiscale risico's namelijk in een koopovereenkomst staan omschreven, dan kan de Belastingdienst eenvoudig en gericht een onderzoek instellen.

Noot fiscaal jurist

Aan belastingadviseurs (en accountants) komt geen wettelijk verschoningsrecht toe. Ze kunnen zich wel beroepen op het informele verschoningsrecht, dus is dunner maar wel een goede insteek. De Belastingdienst mag geen adviezen van belastingadviseurs bij hun cliënten opvragen, vroeger stond dit in de invorderingswet (paragraaf 32.2 van de leidraad AWR). Dit artikel is ingetrokken toen ik nog studeerde (in 1993), dus erg lang geleden. Dit verschoningsrecht kan worden ingeroepen op grond van het fair play beginsel en / of het vertrouwensbeginsel. Of een DDO mag worden opgevraagd is aan de orde geweest in een cassatieprocedure bij de Hoge Raad op 23 september 2005 (BNB 2006/21). Volgens de Hoge Raad verzet het fair play beginsel zich er tegen dat een fiscaal DDO aan de Belastingdienst wordt verstrekt. Het document moet wellicht wel worden gesplitst tussen een deel waarbij er sprake is van het belichten van de fiscale positie en / of mogelijke advisering en overige onderdelen. De overige onderdelen kunnen dan eventueel wel worden verstrekt. Met een beroep op de algemene beginselen van behoorlijk bestuur kan een belastingadviseur derhalve het verstrekken van een dergelijk rapport weigeren. Vorenstaande moet ook gelden bij horizontaal toezicht maar hierbij wordt de lijn wel iets dunner. De Belastingdienst zou kunnen stellen dat de adviseur uitdrukkelijk afscheid neemt van het vertrouwensbeginsel door het tekenen van een convenant met de Belastingdienst.

Bron boekenonderzoek

Handboek controle belastingdienst

Controle aanpak belastingdienst

Fiscale bewaarplicht belastingdienst