Crypto's vergeten bij belastingaangifte?

Steeds meer Nederlanders bezitten cryptovaluta, zoals de Bitcoin. Wij staan in de praktijk vaak belastingplichtigen bij die de belastingheffing bij deze cryptovaluta over het hoofd hebben gezien. In dit artikel leggen wij de gevolgen uit. Daarvoor geven wij eerst op hoofdlijnen aan wat de spelregels zijn, daarna beschrijven wij de risico’s van het vergeten op te geven van cryptovaluta.

Nieuwe DAC8 wetgeving voor crypto in Nederland

Het Ministerie van Financiën heeft een wetsvoorstel ingediend om de Europese DAC8-richtlijn in de Nederlandse wet te implementeren, waarmee aanbieders van cryptodiensten vanaf 1 januari 2026 verplicht worden om gebruikersgegevens te verzamelen, controleren en delen met de Belastingdienst. Dit moet belastingontwijking en -ontduiking tegengaan. De gegevens worden jaarlijks gedeeld met andere EU-lidstaten en, door implementatie van het CARF, ook met niet-EU-landen die hieraan meedoen. Voor cryptobezitters verandert er niets; zij moeten al aangifte doen. De consultatie loopt tot 21 november, met indiening van het voorstel in het tweede kwartaal van 2025. Relevante documenten :

• Concept wettekst implementatie EU richtlijn gegevensuitwisseling crypto activa
• Concept memorie van toelichting DAC8 en gegevensuitwisseling crypto activa
• Beleidskompas formulier crypto

Cryptovaluta en belastingen: hoofdregels

Cryptovaluta vertegenwoordigen een waarde. Deze waarde varieert sterk. De waarde die voor uw heffing relevant is, is afhankelijk van de wijze waarop u de cryptovaluta aanhoudt. De volgende hoofdregels kunt u aanhouden.

Bezit van cryptovaluta als particulier: box 3

U bezit als particulier cryptovaluta. Deze bezitting valt in box 3. Daarbij is relevant wat de waarde op 1 januari van het jaar was waarover u aangifte doet. Onze ervaring leert dat het achteraf boven tafel krijgen van de koers op 1 januari niet bij ieder platform even eenvoudig is. Zorg daarom dat u dit tijdig doet.

Bezit van cryptovaluta als gevolg van particulier minen of handelen: mogelijk box 1

U bent een actieve particulier, want u verkrijgt de crypto door te minen of bovengemiddeld veel te handelen. Er kan dan sprake zijn van inkomen uit onderneming of een resultaat uit overige werkzaamheid. In dat geval dient u de bezitting niet in box 3 aan te geven, maar in box 1. Zowel voor de ondernemer als voor de resultaatgenieter kent de wet een aantal faciliteiten, bijvoorbeeld in de vorm van de aftrek van kosten. Let op! Hierbij is ook van belang of u überhaupt enige winst of vooruitzicht op winst heeft. Bent u eenvoudigweg altijd meer kosten kwijt aan het minen / handelen dan dat het u opbrengt, dan is geen sprake van ondernemerschap of een werkzaamheid. Deze regels kunnen in andere vorm gelden indien de activiteiten van de onderneming niet aansluiten bij de handel in valuta. Bij ondernemerschap en cryptovaluta is het daarom raadzaam altijd advies in te winnen van een deskundige.

Loon in crypto: box 1 en Wet op de Loonbelasting 1964

Uw werkgever betaalt u uit in cryptovaluta. De werkgever is de inhoudingsplichtige (via de Wet op de Loonbelasting 1964). De werkgever dient steeds de crypto om te rekenen naar euro’s voor de loonaangifte. Het is raadzaam in de gaten te houden of uw werkgever dit goed op orde heeft. Strikt genomen bent u niet aansprakelijk bij fouten van uw werkgever, maar de Belastingdienst kan u uiteindelijk wel in het dossier betrekken.

U bent ondernemer en wordt in cryptovaluta betaald

U bent ondernemer en laat u betalen in cryptovaluta. U dient de waarde steeds om te rekenen naar euro’s en in euro’s aan te geven. Dit wordt in de praktijk ervaren als een administratieve lastenverzwaring. Bedenk daarom vooraf goed of u hier de benodigde energie in wilt steken.

U onderneemt via een rechtspersoon en betaalt / handelt in crypto

Rechtspersonen die onder de vennootschapsbelasting vallen worden, uitzonderingen daargelaten, geacht met hun hele vermogen een onderneming te drijven. De cryptovaluta komen dan op in de ondernemingssfeer van de rechtspersoon.

Cryptovaluta vergeten in de aangifte: waar ontstaan problemen?

Cryptovaluta worden vaker dan andere vermogensbronnen ten onrechte niet opgenomen in de aangifte. Daarbij kan onderscheid worden gemaakt tussen twee type belastingplichtigen: degene die dit met opzet doen en degene die het eenvoudigweg vergeten. Op de sancties na, waar wij later op ingaan, geldt het navolgende voor beide groepen.

Cryptovaluta vergeten in de aangifte: hoe komt de Belastingdienst erachter?

Op dit moment komt de Belastingdienst vaak achter cryptovaluta door vermogensvergelijkingen te maken. Het aankopen van cryptovaluta is een transactie die vaak niet zichtbaar is, maar zodra u de crypto te gelde maakt, veelal met een mooie winst, is dit vermogen zichtbaar op uw bankrekening(en). Naar aanleiding van een onverklaarbare vermogensstijging zal de Belastingdienst u dan gerichte vragen gaan stellen over uw ingediende aangifte en uw voorgaande aangiften. Wij bespreken in de volgende paragraaf wat de gevolgen zijn van deze vraagtrajecten, indien daaruit volgt dat cryptovaluta eerder niet zijn opgenomen.

Cryptovaluta vergeten in de aangifte: wat mag de Belastingdienst doen?

De Belastingdienst kan de volgende maatregelen / sancties opleggen, indien u ten onrechte cryptovaluta buiten de aangifte hebt gelaten:

Navorderen

In de sfeer van de inkomstenbelasting zal de Belastingdienst overgaan tot navordering. Uw box 3 vermogen, dat wij hier als voorbeeld gebruiken, was namelijk hoger dan u hebt aangegeven. De Belastingdienst mag normaliter tot 5 jaar terug in de tijd. Echter, voor vermogen dat wordt aangehouden in het buitenland geldt dat er een verlengde termijn is opgenomen in de wet. Deze termijn bedraagt 12 jaar. Wij verwachten dat de Belastingdienst zich op het standpunt zal stellen dat de cryptovaluta kwalificeren als in het buitenland opgekomen / aangehouden vermogen. De Belastingdienst zal dan tot 12 jaar terug in de tijd willen navorderen. De Hoge Raad zal zich hier ongetwijfeld in de komende jaren over uitspreken, doch wij achten het standpunt van de Belastingdienst verdedigbaar.

Boeten

De Belastingdienst zal overgaan tot boeteoplegging. Daarbij zal al snel het standpunt worden ingenomen dat u met opzet hebt gehandeld. Normaliter bedraagt de maximale boete hier 100% van het bedrag van de aanslag. Voor box 3 vermogen geldt echter een verhoogde boete, namelijk van 300%. Bij beleid is aangegeven dat de Belastingdienst de boete in beginsel, dus behoudens uitzonderingen, op 150% zal stellen. Nog altijd een boel geld. In de praktijk ontstaat vaak discussie over de kwalificatie als opzet. Het voeren van deze discussie kunt u het best doen met bijstand van een deskundige.

Bewijslast

De Belastingdienst kan u vragen gaan stellen over de cryptovaluta. U kunt dit bijna zien als een soort belastingcontrole in het klein. Reeds daarom is het verstandig hierbij advies in te winnen. De vragen van de Belastingdienst bent u, voor zover deze relevant zijn voor uw belastingheffing, verplicht te beantwoorden. Doet u dit niet, dan kan de Belastingdienst een zogenaamde informatiebeschikking afgeven, waarmee u in het vervolgtraject (bezwaar / beroep) vrijwel altijd geconfronteerd zult worden met omkering en verzwaring van de bewijslast. Al uw stellingen dient u dan overtuigend aan te kunnen tonen, in tegenstelling tot het meer gebruikelijke aannemelijk maken.

De Belastingdienst kan deze omkering en verzwaring van de bewijslast ook bereiken door het standpunt in te nemen dat u de vereiste aangifte niet heeft gedaan. De Hoge Raad heeft bepaald dat de Belastingdienst daarvoor drie elementen aannemelijk dient te maken:

• De volgens de aangifte verschuldigde belasting is verhoudingsgewijs aanzienlijk lager dan de werkelijk verschuldigd belasting;
• Het verschil is in absolute zin aanzienlijk;
• De belastingplichtige was zich ten tijde van het doen van de aangifte ervan bewust dat een aanzienlijk bedrag aan verschuldigde belasting niet zou worden geheven.

Cryptovaluta vergeten in de aangifte: kan ik dit nog herstellen?

Ja, dat kan. U kunt te allen tijde uit uzelf verbeteringen aanbrengen. Let hier echter goed bij op. Wij gaven eerder al aan dat de verwachting is dat cryptovaluta als buitenlands vermogen gelden. Dat betekent dat vrijwillige verbetering weliswaar mogelijk is, maar bij de Belastingdienst met bovengemiddelde aandacht wordt behandeld. Voor deze situaties is de inkeerregeling relevant. Wij bespreken de inkeerregeling in de volgende paragraaf. Een uitgebreider artikel over de inkeerregeling treft u via de link onderaan deze pagina.

Cryptovaluta vergeten in de aangifte: vrijwillige verbetering

Inkeren wordt ook wel aangeduid als vrijwillig verbeteren. De wet kent een tegemoetkoming voor vrijwillige verbeteraars. De hoofdregel daarbij is dat, indien u binnen twee jaar verbetert, het opleggen van een vergrijpboete achterwege blijft. Let op! Hierop zijn in het kader van cryptovaluta relevante uitzonderingen. Het zit namelijk zo. Het inkeren voor vermogen dat in box 2 of box 3 thuishoort leidt nooit tot afwezigheid van een boete op grond van de wet. Wel is het een strafverminderende omstandigheid. Hierdoor is het zo dat de vrijwillige verbeteraar minder pijn voelt dan iemand die niet vrijwillig verbetert.

Bevinden uw cryptovaluta zich niet in box 2 of box 3, dan kan het zo zijn dat boeteoplegging bij inkeer volledig achterwege blijft, maar dat is afhankelijk van alle feiten en omstandigheden. Wij merken nog wel het volgende op. Vrijwillig verbeteren is gebonden aan een belangrijke termijn. Zodra u weet of moet weten dat de Belastingdienst uw bezit op het spoor is, kunt u niet meer vrijwillig verbeteren. De gedachte is dan namelijk dat er van vrijwilligheid geen sprake is. Daarnaast is het inzenden van nieuwe aangiften niet per se vrijwillig verbeteren. Dat vereist een meer expliciete handeling, meestal in de vorm van een brief aan de Belastingdienst met deugdelijke onderbouwing. Zowel van uw cryptopositie als fiscaalrechtelijk.

Cryptovaluta vergeten in de aangifte: de toekomst

Momenteel is het voor de Belastingdienst nog lastig om cryptovaluta te ontdekken, behalve als u overgaat tot uitbetaling of een flinke investering. Naar de toekomst toe gaat dit veranderen. Onder de DAC-regels zal vermoedelijk binnen enkele jaren internationale gegevensuitwisseling met betrekking tot cryptovaluta tot stand komen. Daarop gaan wij in een afzonderlijk artikel in. Houd er rekening mee dat de Belastingdienst dan vermoedelijk tot 12 jaar geleden terug mag om na te vorderen. Navorderen gaat vaak gepaard met boeten en renten.

Cryptovaluta vergeten in de aangifte: advies

Wij hebben in de loop der jaren veel inkeertrajecten begeleid. Dat waren eerst vooral zaken met betrekking tot buitenlandse bankrekeningen, maar steeds vaker gaat het om (aanzienlijke) cryptoportefeuilles. De belastingplichtige die vrijwillig wil verbeteren en alsnog juiste aangiften uit zichzelf doet kan er vaak met een goede deal vanaf komen. Wij helpen u graag om die deal te bereiken. Neem gerust eens contact op met één van de auteurs van dit artikel. Een eerste gesprek is altijd vrijblijvend.