Crypto trading en belastingheffing
Wekelijks krijgen wij vragen over de belastingheffing over cryptocurrency. Door de volatiliteit en de benodigde kennis zien we steeds meer belastingplichtigen die via daytrading proberen te profiteren van koersstijgingen of dalingen. In de praktijk zien wij veel mensen die dagelijks hun werk maken van de beleggingen in crypto en / of hierbij gebruik maken van een trading bot. Een trading bot zie je in allerlei soorten en maten en voor verschillende soorten vermogensbestanddelen. In de kern is een trading bot een softwareprogramma met een algoritme dat op basis van indicatoren gericht transacties kan verrichten (of transacties adviseert). Voor de liefhebber zijn er twee soorten trading bots, de zogenaamde STB (Swing Trading Bot) welke probeert te voorspellen wat er komende tijd met de koers gaat gebeuren en de ATB (Arbitrage Trading Bot), deze kijkt naar voordelen door te handelen op basis van prijsverschillen van een crypto op verschillende markten.
Nieuwe DAC8 wetgeving voor crypto in Nederland
Het Ministerie van Financiën heeft een wetsvoorstel ingediend om de Europese DAC8-richtlijn in de Nederlandse wet te implementeren, waarmee aanbieders van cryptodiensten vanaf 1 januari 2026 verplicht worden om gebruikersgegevens te verzamelen, controleren en delen met de Belastingdienst. Dit moet belastingontwijking en -ontduiking tegengaan. De gegevens worden jaarlijks gedeeld met andere EU-lidstaten en, door implementatie van het CARF, ook met niet-EU-landen die hieraan meedoen. Voor cryptobezitters verandert er niets; zij moeten al aangifte doen. De consultatie loopt tot 21 november, met indiening van het voorstel in het tweede kwartaal van 2025. Relevante documenten :
- Concept wettekst implementatie EU richtlijn gegevensuitwisseling crypto activa
- Concept memorie van toelichting DAC8 en gegevensuitwisseling crypto activa
- Beleidskompas formulier crypto
Is de handel in crypto meer dan normaal actief vermogensbeheer
De Belastingdienst is nu nog van mening dat de meeste cryptovaluta moeten worden opgenomen in box 3. Als er echter sprake is van een bron van inkomen, dan kan er sprake zijn van belaste inkomsten in box 1, winst uit onderneming of resultaat uit overige werkzaamheden. Hiervoor gelden gelukkig wel voorwaarden en spelregels. De belangrijkste:
- Voordeel is te verwachten: er moet sprake zijn van een objectieve voordeelverwachting. Hiervoor moet worden gekeken naar de feiten en omstandigheden van het specifieke belastingjaar, het verleden en de toekomst kan hierbij wel worden meegewogen. Het gaat hierbij dus om het objectief en redelijkerwijs te verwachten voordeel van de handel in crypto.
- Deelname aan het economische verkeer: hiervan is sprake als de belastingplichtige met zijn producten of diensten naar buiten treedt en deze bijvoorbeeld ook heeft aangeboden aan een derde. Het moet dan gaan om activiteiten die zich afspelen buiten de gebruikelijke hobbymatige sfeer. Veelal zullen de activiteiten bij crypto in besloten kring plaatsvinden, hierdoor ontbreekt veelal dit element.
- Beogen van een voordeel: als werkzaamheden worden verricht met als doel het behalen van een voordeel, is al snel sprake van een winstoogmerk. Het ontbreken van een winstoogmerk wil nog niet zeggen dat geen sprake is van een bron van inkomen.
Bij normaal vermogensbeheer of zelfs bij normaal actief vermogensbeheer worden crypto's opgenomen in box 3. Als er echter sprake is van meer dan normaal actief vermogensbeheer, komt box 1 in beeld. De werkzaamheden moeten dan naar hun aard en omvang onmiskenbaar zijn gericht op het behalen van - redelijkerwijs te verwachten - voordelen die ervoor zorgen dat je ook een meer dan normaal rendement hebt behaald (Hoge Raad 9 oktober 2009 ECLI:NL:HR:2009:BI0481 inzake uitponden). Dit is een grijs gebied (geen objectieve criteria) en in combinatie met crypto ontbreekt het ook nog aan richtinggevende jurisprudentie.
Jurisprudentie inzake meer dan normaal vermogensbeheer bij crypto
Als iemand bijzondere kennis of deskundigheid heeft, is sneller sprake van box 1 inkomen. Denk hierbij aan een projectontwikkelaar, makelaar of architect die gaat handelen in onroerende zaken en hierbij zijn of haar kennis aanspreekt. De enkele omstandigheid dat een makelaar een voordeel heeft behaald bij de verkoop van een onroerende zaak, is hierbij veelal niet voldoende. De bijzondere kennis of deskundigheid moet wel worden gebruikt. Bij een effectenhandelaar kan bijvoorbeeld worden gedacht aan de handel in aandelen Shell waarbij hij / zij met voorinformatie of koersgevoelige informatie veel winst heeft behaald.
Daarnaast moet de arbeid zelf worden verricht. Deze arbeid moet erop zijn gericht om een meer dan normaal voordeel / rendement te behalen. Met deze arbeid moet er bovendien naar worden gestreefd dat er extra rendement wordt gehaald dat hoger is dan hetgeen een normale actieve belegger zou kunnen behalen.
Het aanhouden van crypto als belegging valt in box 3, dat is veelal wel duidelijk. Als de belastingplichtige de gehele dag bezig is met crypto, het internet de hele dag volgt, Youtube-films bekijkt, dagelijks instapt en uitstapt en / of handelt met een trading bot, kan dit anders zijn. De grens van actief vermogensbeheer wordt dan wellicht overschreden, waardoor een bron van inkomen is ontstaan. De belangrijkste overweging hierbij is of het voordeel objectief te verwachten is. Hierbij zouden we kunnen kijken naar oude jurisprudentie inzake optiehandel. Als er voordeel wordt behaald via een speculatie, dan is deze niet objectief te verwachten, het voordeel is immers niet voorzienbaar (maar geluk).
Speculatie winst op crypto is geen box 1 inkomen
Het behalen van winst / voordelen uit een speculatie is dus niet belast in box 1. Als het resultaat kan worden beïnvloed door de verrichte werkzaamheden van de belastingplichtige, schuift deze grens op. Kan de arbeid de uitslag (koersverloop) beïnvloeden? Een commissionair in effecten heeft ook in privé (en op naam van zijn partner) effectentransacties uitgevoerd en hiermee behoorlijke winsten behaald. De inspecteur wilde hierover in box 1 belasting gaan heffen, het Gerechtshof (en de Hoge Raad) waren echter van mening dat, ondanks de kennis, sprake is van speculatie. Ook bij een casus waarbij is gehandeld in termijntransacties leidde het prijsverloop van de markt ertoe dat het voordeel redelijkerwijs niet te verwachten was, aldus de Hoge Raad. Bij het hebben van voorkennis (die een ander niet heeft) kan wel sprake zijn van heffing in box 1. Veelal zal speculatie bij de handel in crypto een belangrijke rol spelen, dit speelt ook in de optiehandel. Een via de optiehandel behaald voordeel is normaal gesproken niet te voorzien, tenzij je extreem veel weet van de marktbewegingen. Zie hiertoe het arrest van de Hoge Raad uit 2011 en de mening van de Advocaat-Generaal. De laatstgenoemde mening van de A-G geeft een mooi historisch overzicht.
Als het voordeel bij de aankoop van crypto niet voorzienbaar is, wordt niet voldaan aan de objectieve voordeelverwachting. Simpelweg is sprake van voordeel door geluk of speculatie. Een voordeel kan echter wel worden verwacht als de kwaliteit en omvang van de arbeid die is ingezet het doen rechtvaardigen dat een voordeel wordt behaald, dit is een dunne en lastige grens. Uit de jurisprudentie inzake optiehandel volgt dat de omvang van de arbeid er eigenlijk niet direct toe doet. De vraag is of de combinatie tussen omvang van bijzondere kennis en deskundigheid een bepalende en beslissende rol hebben gespeeld bij het behaalde voordeel of resultaat. Dan blijft nog wel de vraag open of dit voordeel in redelijkheid ook te verwachten was.
Gebruik software bij handel in crypto en belastingheffing
Bij het gebruik van software (bijvoorbeeld een STB) maak je de handel wellicht overzichtelijker. Het koersverloop is wellicht beter te voorspellen, maar van een redelijke verwachting omtrent het behalen van winst is dan nog niks gezegd. Een STB kijkt met name naar het verleden en het verleden geeft geen garantie voor de toekomst.
Goede dossiervorming bij handel in crypto en bepalen belastingheffing
Het vormen van een goed en overzichtelijk dossier met een tijdlijn is essentieel. Hiermee kan namelijk tijdens de activiteiten en ook daarna informatie worden vastgelegd die de fiscale denkrichting kunnen onderbouwen. Denk hierbij aan een urenadministratie en gebruikte informatie waaruit blijkt of een belastingplichtige niet teveel uren heeft besteed aan de werkzaamheden. Dit maakt een heffing in box 3 als normaal vermogensbeheer eerder haalbaar. Leg ook goed vast wat de bedoeling was in het begin en hoe zich dit in de tijd heeft ontwikkeld, dit kan ervoor zorgen dat tot een bepaald moment sprake is geweest van box 3 beleggingen en wellicht daarna box 1 beleggingen.
Boete Belastingdienst bij crypto in aangifte
De gemiddeld cryptobelegger of handelaar zal zijn vermogen in box 3 aangeven en niet in box 1. Als er vervolgens een discussie volgt met de Belastingdienst, moet de cryptobelegger met bewijs komen. Individuele transacties en verwachtingen op dat moment zijn dan van belang voor de bewijspositie.
De vraag is of de cryptobelegger een boete kan krijgen als de Belastingdienst van mening is dat de crypto in box 1 thuis hoort. De belastingplichtige zal dan de stelling innemen dat hij / zij bij het indienen van de aangifte in redelijkheid van mening was dat sprake is van een box 3 belegging en dat hiermee de juiste aangifte (bewust) is ingediend. In een arrest van de Hoge Raad uit 2004 kwam een belastingplichtige bij de Belastingdienst in beeld omdat in één jaar zijn vermogen met € 1.200.000 was gestegen. Deze vermogenssprong was voor de inspecteur aanleiding om maar eens vragen te gaan stellen. Na een telefoongesprek met de belastingadviseur was de inspecteur van mening dat de aangifte juist is ingediend. Nadien kreeg de inspecteur extra informatie over de wijze waarop het voordeel tot stand was gekomen, er wordt een navorderingsaanslag met boete opgelegd. De Hoge Raad was van mening dat geen sprake was van opzet omdat in de aangifte geen gegevens zijn verzwegen, tevens is door de Belastingadviseur (telefonisch) geen onjuiste informatie verstrekt. Dat de juridische of fiscale kwalificatie achteraf niet juist was kan de belastingplichtige, mede gezien de complexiteit, niet worden tegengeworpen. Er is niet lichtvaardig of slordig gehandeld en van grove schuld of opzet was dan ook geen sprake. Het opleggen van een boete zal dus voor de inspecteur een uitdaging worden. Het is wel van belang om nog even de uitspraak van het Gerechtshof te lezen, dit hof dacht er anders over.
Fiscale procedure en discussie met de Belastingdienst over crypto
Er zullen de komende jaren diverse procedures worden gevoerd over de vermogenswinsten welke zijn behaald bij de handel in crypto. De jurisprudentie inzake opties, handel in onroerende zaken en de termijnenhandel geven voldoende houvast voor dergelijke procedures. De weging van de feiten en het zorgvuldig uitpluizen van de inzet, tijd, kennis, intensiteit etc. zijn dan van cruciaal belang. Dit moet dan worden afgespiegeld tegen "was het voordeel in redelijkheid te verwachten op dat moment".
Dat er veel elementen inzake een bron van inkomen aanwezig zullen zijn (arbeid, kennis, deskundigheid, etc.), hoeft er immers nog niet voor te zorgen dat sprake is van heffing van in box 1. Het uit de termijnen- en optiehandel naar voren gekomen "speculatie"-element zal immers zorgen voor heffing in box 3. Het voordeel uit de beleggingen in crypto moet immers naar objectieve maatstaven te verwachten zijn.
Lang verhaal kort, kom u in een discussie met de Belastingdienst over box 1 inkomen bij de verdienste uit crypto? Schakel een deskundige in!
