Bitcoin forks en belastingen

In dit artikel kijken wij naar het beleid van de Belastingdienst omtrent crypto, forks, NFT, etc. Ook zullen we ingaan op het melden (inkeren) van bitcoins die nog niet bij de Belastingdienst bekend zijn. Dit artikel is geschreven omdat wij inzage hebben gekregen in het beleid van de Belastingdienst aangaande crypto (bij een crypto fork). Wij adviseren op dit moment wekelijks belastingplichtigen met crypto, NFT's en andere digitale waarde-objecten. Dit komt met name doordat er binnenkort nieuwe wetgeving aankomt welke crypto platformen / brokers verplicht om (automatisch) informatie aan de Belastingdienst te verstrekken (DAC 8 wetgeving).

Nieuwe DAC8 wetgeving voor crypto in Nederland

Het Ministerie van Financiën heeft een wetsvoorstel ingediend om de Europese DAC8-richtlijn in de Nederlandse wet te implementeren, waarmee aanbieders van cryptodiensten vanaf 1 januari 2026 verplicht worden om gebruikersgegevens te verzamelen, controleren en delen met de Belastingdienst. Dit moet belastingontwijking en -ontduiking tegengaan. De gegevens worden jaarlijks gedeeld met andere EU-lidstaten en, door implementatie van het CARF, ook met niet-EU-landen die hieraan meedoen. Voor cryptobezitters verandert er niets; zij moeten al aangifte doen. De consultatie loopt tot 21 november, met indiening van het voorstel in het tweede kwartaal van 2025. Relevante documenten :

• Concept wettekst implementatie EU richtlijn gegevensuitwisseling crypto activa
• Concept memorie van toelichting DAC8 en gegevensuitwisseling crypto activa
• Beleidskompas formulier crypto

Standpunt kennisgroep inzake forks

In deze casus (kennisgroep belastingdienst) bezit een belastingplichtige bitcoins en heeft door een hard fork in de blockchain gratis nieuwe cryptomunten gekregen. De belastingplichtige stelt dat deze nieuwe cryptomunten niet tot het box 3-vermogen behoren, omdat hij niet van plan is ze te claimen uit angst zijn originele bitcoins te verliezen.

• De vraag is of cryptomunten verkregen uit een hard fork een bezit in box 3 vormen, ook als ze niet geclaimd zijn. Het antwoord is tweemaal "ja." De cryptomunten zijn verbonden aan de private key van de belastingplichtige en worden beschouwd als bezitting, ook als deze niet geclaimd worden. De mogelijkheid om ze later te claimen met de private key is voldoende om ze als bezit te kwalificeren.

Technisch gezien wordt bij een hard fork de blockchain gesplitst, wat resulteert in een nieuwe cryptomunt. Beide munten kunnen onafhankelijk van elkaar worden verhandeld. De waarde van de nieuwe cryptomunten moet worden aangegeven in box 3 tegen de koers op de peildatum, ongeacht of de belastingplichtige deze daadwerkelijk heeft geclaimd of niet.

• Samengevat: cryptomunten verkregen door een hard fork vormen een bezitting in box 3, zelfs als ze niet geclaimd zijn, omdat de belastingplichtige met zijn private key altijd toegang heeft tot deze munten.

De bitcoin fork

Een bitcoin fork zal mijn vader niks zeggen. Als een blokchain groot is, is het eigenlijk bijna onmogelijk om nog iets aan het protocol aan te passen. Denk hierbij bijvoorbeeld aan een bitcoin. Als een blokchain wordt gesplitst (differentiatie van het protocol) ontstaat iets anders. Het bekendste voorbeeld is de bitcoin cash. Een fork is een (nieuwe) afsplitsing van een bestaande blokchain van een cryptomunt. Er ontstaan dan van dezelfde blockchain twee (of meer) versies met andere regels. Voor de liefhebber, er zijn twee versies: de soft fork en de hard fork, dit laat ik maar even. Wat vindt de Belastingdienst van een fork?

Belastingdienst en cryptovaluta of NFT

De waarde van een NFT en / of crypto behoort thuis in box 3 (artikel 5.3 tweede lid wet IB 2001). Dit is anders als u er druk mee bent, dan zou het ook in box 1 kunnen behoren (werkzaamheid / onderneming). De technische ontwikkeling in deze wereld gaat veel sneller dan de ontwikkeling van de fiscale wetgeving. Na de opkomst van crypto (bekendste is bitcoin) ontstonden er digitale kunstwerken en andere NFT's. Een NFT is een digitaal bezit (via certificaat) en kan exclusief zijn. De waarde is meestal onduidelijk. De fiscale behandeling van een NFT lijkt gelijk aan die van een cryptomunt. Mits de afgesplitste fork waarde heeft, kan deze afzonderlijk worden behandeld. Maar moet je aan een fork dan ook direct een waarde toekennen? Volgens de Belastingdienst wel. In één van de eerste Kamerstukken inzake crypto (uit 2018) staat opgenomen hoe moet worden omgegaan met crypto.

Belastingdienst en bitcoin fork in aangifte inkomstenbelasting

Via een WOB-verzoek (Wet openbaarheid van bestuur) is het beleid van de Belastingdienst bekend geworden omtrent de bitcoin fork. Het bekendste voorbeeld is de bitcoin cash. Als een protocol van een cryptomunt wordt aangepast (om er meerdere van te maken of om technische aanpassingen door te voeren), moeten alle deelnemers (nodes en miners) dit ook accepteren. Het is dus niet eenvoudig. De meeste cryptobezitters hebben een eigen private key, maar beleggen via een app in crypto bij een online handelsplatform. Als ze al een sleutel hebben tot hun cryptobezit, dan wordt deze beheerd door het platform. Als deze dienstverlener (platform) de cryptomunt die is ontstaan uit de splitsing (fork) niet zou ondersteunen, komt er geen waarde toe aan de ontstane crypto. Dit erkent de Belastingdienst in onderstaand intern stuk ook. De basis voor de waardering blijft echter - volgens de Belastingdienst - wel dat er aan een fork waarde moet worden toegekend. De sleutel in de wallet van een cryptomunt geeft met een paar stappen toegang tot cryptomunt A en cryptomunt B.

Melden crypto in aangifte inkomstenbelasting

De kans dat de Belastingdienst crypto op het spoor komt is op dit moment klein. Wat wel zou kunnen is dat mensen met crypto deze omzetten in harde euro's en vervolgens een exclusieve auto of boot kopen. Ook is het denkbaar dat een (vakantie-)woning wordt gekocht. Deze besteding kan de Belastingdienst opmaken uit uw aangifte (via een zogenaamde vermogensvergelijking).

Er is nieuwe Europese wetgeving (DAC 8). Deze wetgeving zal er vanaf 2026 voor zorgen dat er een administratieve en financiële gegevensuitwisseling gaat plaatsvinden vanuit online wallets en exchanges binnen de EU met de Belastingdienst. De wetgeving gaat in het tweede kwartaal van 2025 naar de tweede kamer, de internetconsultatie is gestart. Of er ook terugwerkende kracht hieraan wordt gegeven is onduidelijk. Ook is niet bekend of exchanges buiten de EU informatie moeten uitwisselen, dit lijkt vooralsnog niet mogelijk. Wij adviseren cryptobezitters wel om deze nieuwe wetgeving voor te zijn en het cryptobezit bij de Nederlandse Belastingdienst te melden. De inkeerregeling is er feitelijk niet meer, maar als men zelf het bezit heeft gemeld, zal dit wel een strafverminderende omstandigheid opleveren. Door de nieuwe wetgeving wordt het steeds lastiger om bitcoins (crypto), NFT's, forks, stablecoins en tokens verborgen te houden. De kans op torenhoge boetes en strafvervolging neemt hiermee enorm toe.

Noot fiscaal jurist inzake crypto

Steeds meer crypto- en NFT-bezitters melden zich via ons bij de Belastingdienst. Dit komt met name door de aanstaande DAC 8 wetgeving. Neem gerust contact op met één van onderstaande specialisten voor een adviesgesprek. De waarde die moet worden opgegeven is de waarde per 1 januari van het belastingjaar. Een screenshot op 1 januari maakt het erg eenvoudig, vaak is terugzoeken erg lastig. In Nederland gevestigde cryptobrokers zijn bij de Nederlandse bank geregistreerd en deze brokers zullen dus als eerste informatie met de Belastingdient gaan uitwisselen.

Bron crypto NFT en fork

Kamerstuk 31 mei 2018 nummer 34775 AA

WOB-verzoek fiscaal beleid bitcoin fork 18 februari 2022

Internetconsultatie DAC 8