Wijziging bedrijfsopvolging in 2024

De bedrijfsopvolgingsregeling (BOR) is een fiscale regeling die van toepassing is bij de overdracht van een onderneming aan de volgende generatie, bijvoorbeeld bij een bedrijfsopvolging of een schenking. Het doel van de regeling is om de continuïteit van de onderneming te waarborgen en de belastingheffing over de waardestijging van de onderneming te beperken. De regeling is fiscaal erg gunstig (ruimhartig) en zal in 2023 of 2024 worden aangepast. Dus als u een bedrijfsopvolging binnen de familie overweegt maak dan eerdaags de eerste stappen.

Aanpassing bedrijfsopvolging in 2025 en/of 2026

De tweede kamer heeft in april 2024 gesproken over een versobering van de BOR (initiatiefwetsvoorstel groenlinks PVDA). De meerderheid van de tweede kamer wil hier niet aan. In april 2024 is een internetconsultatie begonnen. De huidige BOR lijkt gewoon in stand te blijven, wel met wat kleine aanpassingen. De belangrijkste maatregelen welke vermoedelijk worden doorgevoerd :

1. 2024: vastgoed dat aan derden wordt verhuurd valt niet meer onder de BOR en de DSR
2. 2025: vrijstelling €1.325.253, over meerdere is 17% belastbaar.
3. 2026: minimaal belang 5% voor toepassing BOR (DSR later)
4. 2026: kopen bedrijf en dan schenken moeilijker maken, minimumbezitseis bij schenking 5 jaar en bij overlijden 1 jaar
5. 2026: gelijkblijvende gerechtigheid gedurende 5 jaar (resp 1 jaar). Bij uitbreiding van belang begint de bezitstermijn opnieuw.
6. 2025: herstructureringen zullen niet langer een beperking opleveren voor de bezits- en voortzettingseis
7. 2025: minimum voortzettingseis van 5 jaar naar 3 jaar (geen aandelenuitgifte of fusie gedurende deze periode) 
8. 2025: verkrijger thans minimaal 3 jaar in dienstbetrekking, dit vervalt in 2025
9. 2025: vrijstelling 100% tot € 1.500.000, over meerdere is 30% belastbaar
10. 2025: Minimumleeftijd verkrijger 21 jaar, bij overlijden geen minimale leeftijd

Voorgenomen wijzigingen bedrijfsopvolgingsregeling (BOR) en doorschuifregeling (DSR)

Op 28 april 2023 heeft de Minister van Financiën de voorjaarsnota gedeeld. In deze voorjaarsnota zijn meerdere (fiscale) maatregelen aangekondigd voor het nieuwe jaar. In dit artikel zal nader worden ingegaan op de fiscale maatregelen ten aanzien van de bedrijfsopvolgingsregeling zoals deze in de schenk- en erfbelasting geldt, alsmede de doorschuifregeling die in de inkomstenbelasting van toepassing is. In de voorjaarsnota wordt namelijk een aantal wijzigingen aangekondigd.

Verhuurd vastgoed bij BOR wordt per definitie beleggingsvermogen

Uit de voorjaarsnota is op te maken, dat de aan derden verhuurde onroerende zaken niet meer zullen kwalificeren als ondernemingsvermogen. Dat verhuurd onroerend goed niet vaak voor de BOR en DSR in aanmerking komt, is reeds meerdere malen door de Hoge Raad bevestigd, uitzonderingen daargelaten. Vanaf 1 januari 2024 lijkt het echter wetgeving te worden dat verhuurd onroerend goed per definitie niet meer als ondernemingsvermogen kwalificeert.

Verlaging vrijstellingspercentage BOR

In 2023 is de vrijstelling voor de schenk- en erfbelasting als volgt opgebouwd:

• de waarde van de onderneming tot en met € 1.205.871 is 100% vrijgesteld;
• de waarde van de onderneming die de € 1.205.871 te boven gaat is 83% vrijgesteld.

Over de resterende waarde is vervolgens schenk- of erfbelasting verschuldigd.

Met ingang van het jaar 2024 lijkt deze opbouw anders te zijn, de verwachting is dat:

• de waarde van de onderneming tot en met € 1.500.000 voor 100% is vrijgesteld;
• de waarde van de onderneming die € 1.500.000 te boven gaat is 75% vrijgesteld.

Voorbeeld berekening bedrijfsopvolgingsregeling in de toekomst

Indien de waarde van de onderneming € 6.000.000 bedraagt, dan is de vrijstelling die gehanteerd mag worden afgerond € 5.185.000 in het jaar 2023. Indien de schenking of vererving in 2024 zou plaatsvinden, dan zou de vrijstelling ‘slechts’ € 4.650.000 bedragen. Dit leidt tot een verschil in schenk- /erfbelasting van circa € 100.000.

Afschaffing doelmatigheidsmarge bij BOR regeling

In 2023 mag er 5% van het beleggingsvermogen extra onder toepassing van de bedrijfsopvolgingsregeling worden geschonken. Dit zal met ingang van 1 januari 2024 naar verwachting komen te vervallen. Dan is de BOR alleen nog maar van toepassing op zuiver ondernemingsvermogen.

Keuzevermogen alleen als dit binnen onderneming wordt gebruikt

In de voorjaarsnota wordt aandacht besteed aan keuzevermogen dat wel en niet meer binnen de onderneming wordt gebruikt. Deze voorgenomen wetswijziging komt vermoedelijk voort uit de jurisprudentie waarin enige onduidelijkheid ontstaan over het als ondernemingsvermogen kwalificeren van keuzevermogen. Om deze onduidelijkheid weg te nemen, lijkt aansluiting gezocht te worden bij zuiver ondernemingsvermogen.

Alleen nog voor reguliere aandelen met een minimaal belang van 5%

In de huidige regeling kwalificeren cumulatief preferente aandelen onder voorwaarden ook voor de BOR en DSR. De aangekondigde maatregel lijkt deze belangen uit te zonderen, de vraag is dan: wat er gebeurt met reeds bestaande ondernemingsstructuren waarbij vader of moeder haar aandelen heeft omgezet in cumulatief preferente aandelen. Bij dergelijke wetswijzigingen is doorgaans overgangsrecht opgenomen voor reeds bestaande situaties. Wellicht een reden om de overdracht van de onderneming binnen de familie alvast naar voren te halen.

Versoepeling van de bezits- en voortzettingseis

Bijvoorbeeld bij ruisende inbreng is er in de huidige wet- en regelgeving sprake van het in strijd handelen met de bezits- en voortzettingseis. In dergelijke situaties lijkt er ruimte te worden gecreëerd, waardoor deze onwenselijke situatie zich niet meer voor zal doen. Vermoedelijk wordt hier nog meer duidelijkheid in verschaft.

Afschaffing dienstbetrekkingseis

Voor de DSR geldt nu een dienstbetrekkingseis. Deze eis houdt in, dat de verkrijger van de aandelen minimaal 36 maanden in dienst moet zijn van de onderneming of medevennoot moet zijn in de onderneming. De afschaffing van deze eis betekent, dat er meer mogelijkheden zijn voor het overdragen van de onderneming en er minder voorwaarden gelden. Dat zou een positieve ontwikkeling zijn.

Aanpak BOR-constructies

Uit eerdere kamerstukken kon worden opgemaakt, dat er specifieke situaties onwenselijk waren, deze situaties zouden kunnen leiden tot een dubbele toepassing van de BOR en het omzetten van beleggingsvermogen in ondernemingsvermogen bij bijvoorbeeld vader of moeder die nog vermogen in hun B.V. hadden zitten. Deze BOR-constructies zullen aangepakt gaan worden, daarbij is het de vraag of dergelijke aanpassingen niet leiden tot overkill voor de situaties waar de BOR en DSR juist voor bedoeld zijn.

Nieuwe toelichting bedrijfsopvolgingsregeling

De Minister van Financiën verwacht eind juni concreter te kunnen worden over de aanpassingen die in de wet- en regelgeving aangebracht moeten gaan worden teneinde de bovenstaande doelen te kunnen bereiken.

Noot fiscaal jurist inzake bedrijfsopvolgingsregeling

Bij ondernemingen met een waarde van € 3.500.000 en meer zou het raadzaam kunnen zijn om de bedrijfsopvolging naar voren te halen. Mocht je echter nog niet aan de voorwaarden voldoen, dan is dit niet raadzaam. Wel zou het kunnen dat per 1 januari 2024, waarbij een aantal voorwaarden naar verwachting wordt versoepeld, het wel mogelijk is de bedrijfsoverdracht plaats te kunnen laten vinden.

Ben je benieuwd of er in jouw situatie actie vereist is? Neem rechtstreeks contact op met de auteurs van dit artikel.

Bron bedrijfsopvolgingsregeling in de toekomst

voorjaarsnota 2023