Opvolgingsfaciliteit voor ondernemers

Als uw bedrijf wordt gestaakt, verkocht of geschonken, liggen er diverse fiscale claims op de loer. Deze claims kunnen (deels) worden voorkomen of uitgesteld. Hoe dat in zijn werk gaat, leest u hieronder in de korte samenvatting van de huidige faciliteiten.

Fiscale gevolgen bedrijfsopvolging

In de situatie dat de in privé gedreven (IB-)onderneming wordt overgedragen, moet gewoonlijk worden afgerekend met inkomstenbelasting. Bij verkoop van aandelen van uw B.V. in de aanmerkelijk belangsfeer (AB) moet u 25% belasting afrekenen over de aanmerkelijk belangwinst. Bij een overgang daarna van het (netto) vermogen naar uw kinderen door schenking of bij overlijden is er ook nog eens minimaal 10%, en maximaal 20% erfbelasting verschuldigd. Dit kan al met al vervelende gevolgen hebben voor uw humeur en de continuïteit van uw onderneming. Het is immers een tussentijdse fiscale afrekening die in de praktijk vaak heel slecht uitkomt.

Teneinde de overdracht van uw onderneming naar bijvoorbeeld uw kinderen fiscaal geruisloos te laten verlopen en zo de continuïteit niet in gevaar te brengen, zijn er enkele bedrijfsopvolgingsfaciliteiten, die hieronder kort uiteen worden gezet.

Inkomstenbelasting

1. Doorschuiven IB-onderneming

Een ondernemer kan zijn onderneming geruisloos doorschuiven aan een medeondernemer die tenminste gedurende drie jaar als medeondernemer of als werknemer in de onderneming heeft gewerkt. De voortzetter gaat dan verder met de boekwaarden van de overdrager en neemt de fiscale claim ook over. Voor de liefhebbers: artikel 3.63 van de wet IB 2001. De koopsom kan aan de overdrager worden uitbetaald of door de overdrager aan zijn opvolger worden kwijtgescholden. De fiscale oudedagsreserve (FOR) kan alleen naar de partner worden doorgeschoven.

2. Doorschuiven IB-onderneming bij overlijden

Bij overlijden, ziekte en arbeidsongeschiktheid en enkele andere omstandigheden geldt de termijn van drie jaar niet en is de doorschuiffaciliteit direct van toepassing.

3. Doorschuiving van aanmerkelijk belang bij overlijden

Bij overlijden van de aanmerkelijkbelanghouder wordt er geen aanmerkelijk belang geheven bij overgang onder algemene titel (erven) of bijzondere titel (legaat) als voldaan wordt aan de volgende eisen:

• de vennootschap drijft een onderneming (en is dus geen belegger) of is medegerechtigde;
• de aandelen vormen geen aanmerkelijk belang op grond van de meetrekregeling;
• de aandelen vormen geen ondernemingsvermogen;
• een verkrijging bij legaat moet binnen twee jaar na overlijden plaatsvinden.

Het gedeelte van de overdrachtsprijs dat aan het vermogen van de onderneming is toe te rekenen, vermeerderd met 5% van het beleggingsvermogen, wordt zonder heffing doorgeschoven naar de erfgenamen / legataris (artikel 4.17a Wet IB 2001).

Voor preferente aandelen gelden aanvullende voorwaarden. Er moet onder meer sprake zijn van een eerdere omzetting van gewone aandelen, waarbij gewone aandelen aan een ander zijn uitgegeven. Zoals bij een gewone bedrijfopvolging dus.

4. Doorschuiving van aanmerkelijk belang bij schenking van aandelen

Schenking van aandelen aan de opvolger kan ook al bij leven. Daarvoor gelden dezelfde eisen als hierboven onder 1 tot en met 3 genoemd. Daarnaast geldt echter de aanvullende eis dat de verkrijger al sinds drie jaar bij de vennootschap waarvan de aandelen worden geschonken in dienstbetrekking is.

Eén en ander lijkt eenvoudig, maar is in de uitvoering redelijk complex en vereist dus de nodige planning.

Schenk- en erfbelasting

Hierboven hebben wij in het kort de inkomstenbelastinggevolgen van doorschuiving van ondernemingsvermogen besproken. Indien er ondernemingsvermogen wordt geschonken, heeft dit ook nog eens consequenties voor de schenk- en erfbelasting.

Schenken van vermogen door ouders aan kinderen kost, afgezien van vrijstellingen 10% over de eerste € 118.708 (bedragen 2011), over het meerdere wordt 20% geheven. Bij kleinkinderen is het tarief 80% hoger, derhalve 18% en 36%.

Bij een bedrijfsoverdracht kan onder voorwaarden gebruik worden gemaakt van de bedrijfsopvolgingsfaciliteiten. Vanaf 1 januari 2010 geldt een forse vrijstelling voor ondernemingsvermogen. Over een waarde van € 1.000.000 is helemaal geen erf- of schenkbelasting verschuldigd, daarboven is 83% vrijgesteld. Als er dan toch nog over de resterende 17% belasting is verschuldigd, kan daarvoor rentedragend uitstel worden verleend.

Voor de onderstaande ondernemingsgerelateerde vermogensbestanddelen kan van deze faciliteit gebruik worden gemaakt:

• de IB-onderneming;
• een medegerechtigdheid;
• de aanmerkelijk belangaandelen van uw B.V. of N.V.;
• onroerende zaken die onder de TBS-regeling vallen.

Er moet sprake zijn van een reële bedrijfsopvolging. Als voorwaarde geldt daarbij een bezitseis en een voortzettingseis.

De bezitseis bij overlijden houdt in, dat de erflater de hierboven genoemde onderneming al tenminste één jaar dreef, de aandelen of andere kwalificerende vermogensbestanddelen al één jaar had. Bij schenking bij leven geldt een termijn van vijf jaren.

De voortzettingseis geldt ten aanzien van de erfgenaam of begunstigde, deze moet de onderneming vijf jaar voortzetten of de aandelen vijf jaar houden. Gebeurt dat niet, dan vervalt de vrijstelling alsnog.

Samenvatting

Er zijn zeer interessante regelingen voor bedrijfsoverdracht in de inkomstenbelasting en de schenk- en erfbelasting. Er kunnen grote fiscale voordelen behaald worden. Vanzelfsprekend is de praktijk vaak veel weerbarstiger dan de theorie, zodat u zich tijdig en goed moet laten adviseren. Dit soort advisering moet dus vroegtijdig worden opgestart en zorgvuldig gepland. Wij zijn u daarbij graag van dienst. Samen met bijvoorbeeld uw eigen notaris en accountant kunnen wij tot een afgewogen advies komen.

Actueel: de bedrijfsopvolgingsregeling heeft de aandacht!

Door alle commotie die de uitspraak van het Gerechtshof in de Den Bosch heeft opgeleverd over de discriminerende werking van de BOR heeft Staatssecretaris Wiebes aangekondigd nog eens goed te kijken naar de regelingen. En met kijken bedoelt hij of de regelingen (die ondanks het feit dat de Hoge Raad de uitspraak van het Hof Den Bosch heeft vernietigd) de overheid veel geld kosten, niet kan beperken of afschaffen. Tijdens deze kabinetsperiode zal dat niet gebeuren, zegt Wiebes, maar wacht niet te lang. Een kabinet is ook niet eeuwig houdbaar!