Bedrijfsopvolging en onroerend goed

In een B.V. zit veel onroerend goed. De eigenaar van de B.V. (de DGA) komt te overlijden. De aandelen gaan over naar de heer X en de broer van de overleden DGA. De vraag is of in de B.V. een materiële onderneming is ondergebracht. Als dit zo zou zijn, dan gaan de aandelen vrijwel zonder heffing over naar de erfgenamen. De Rechtbank is van mening dat er sprake is van een echte onderneming (materiële onderneming), het Gerechtshof is het niet met de Rechtbank eens (geen onderneming). De Hoge Raad verwijst de zaak naar een ander Gerechtshof omdat er volgens de Hoge Raad wel sprake is van een onderneming.

De bedrijfsopvolgingsregeling kan de belastingheffing over de waarde van uw bedrijf beperken van 35% - 40% tot 4% - 8%. (afhankelijk van de waarde van uw bedrijf). Hoe werkt dit? Bel gerust eens voor een vrijblijvend gesprek met één van onze fiscaal juristen.

Bedrijfsopvolging in 2023 gunstiger

Opvolgers die een onderneming erven of geschonken krijgen zijn minder belasting kwijt over deze verkrijging. De vrijstelling is in 2023 verhoogd van € 1.134.403 (2022) tot € 1.205.871 (2023). Tot zo'n € 1,2 miljoen is de erfenis of schenking dus belastingvrij, boven de grens is 83% van de waarde vrijgesteld voor belastingheffing. De opvolger moet de onderneming wel 5 jaar voortzetten en moet het om een echt bedrijf (materiële  onderneming) gaan. De BOR wordt in 2023 of 2024 aangepast (minder gunstig). 

Nieuws bedrijfsopvolging 2023

Tijdens prinsjesdag 2022 is duidelijk geworden dat er nog geen nieuwe regeling is opgenomen in de belastingplannen voor 2023. Het kabinet komt dit najaar met een eigen visie op de toekomst voor deze regeling. Adviseur en (familie) bedrijven hebben dus nog even tijd !

De Bedrijfsopvolgingsregeling staat al jaren onder druk. Dit komt met name omdat uit verschillende rapporten (allen voor corona) volgt dat de regeling niet meer nodig is omdat familiebedrijven voldoende liquide zijn.  De inkomstenbelasting bij een bedrijfsopvolging bedraagt 26,9% (cijfers 2023) en de erf of schenkbelasting 20% (over eerste € 100.000 slechts 10%). De totale belastingdruk is normaal dus ongeveer 40%.

Door de bedrijfsopvolgingsregeling is de effectieve druk veelal slecht 4%. De eerste € 1.100.000 (afgerond) vrijgesteld en over het meerder zelfs 83%. Dit wordt onder de nieuwe regeling een minder gunstig. Waarschijnlijk gaat de heffing van de genoemde 4% naar 25 - 30%. Wanneer de aangepaste regeling ingaat is onduidelijk, wij verwachten in 2024.

Ontwikkelingsactiviteiten vormen onderneming voor BOF

De heer X, zijn broer en hun vader zijn aandeelhouder in Y B.V. In deze B.V. zit veel onroerend goed en wordt ook onroerend goed ontwikkeld. De aandelen vererven aan de heer X en zijn broer. Het Gerechtshof was van mening dat de omvang van de ontwikkelingsactiviteiten t.o.v. de overige activiteiten in de B.V. te beperkt is voor een materiële onderneming. De Hoge Raad is dit niet met het Gerechtshof eens. Er moet worden gekeken of de ontwikkelingsactiviteiten op zichzelf bezien kunnen worden aangemerkt als onderneming. De zaak wordt verwezen naar het Gerechtshof in Amsterdam voor nader onderzoek.

Grote portefeuille is onderneming voor BOF

In een BV zit voor ruim 7 miljoen aan onroerende zaken (winkelcentra, kantoren en hallen). Zowel de Rechtbank Den Haag (ECLI:NL:RBDHA:2016:17102) als het Gerechtshof Den Haag (ECLI:NL:GHDHA:2018:794) zijn van mening dat er sprake is van een onderneming (en dus kan de bedrijfsopvolgingingsfaciliteit worden toegepast). Belangrijkste redenen:

• omvang van de onroerend goed portefeuille
• het rendement
• voortdurend inschakelen van externe deskundigen (zoals makelaars en juristen)
• werkzaamheden gericht tot behalen hoger rendement dan normaal (gemiddeld 6% en in deze casus 9%)

Materiële onderneming bij BOR, alle activiteiten bekijken of niet?

De vraag of er sprake is van een materiële onderneming is meestal een weging van feiten. Elke situatie is gelukkig weer anders. Alleen bij een materiële onderneming kan er gebruik worden gemaakt van de BOR. De Hoge Raad oordeelde in september 2021(in navolging van het Gerechtshof) dat de verhuur van 1.100 garageboxen en 57 bedrijfsruimten geen materiële onderneming vormen, dit ondanks dat de aandeelhouders (en hun dochters) tot wel 30 uur per week in loondienst bij de betreffende BV werkzaam waren. De BOR kon niet worden toegepast. Dat de Hoge Raad het Gerechtshof volgt is niet zo verrassend, immers de feiten liggen vast en de Hoge Raad gaat hier niet over, het Gerechtshof heeft geen "fouten" gemaakt en dan volgt de Hoge Raad het Gerechtshof en verwerpt het beroep in cassatie. De adviseur stelt in de cassatie procedure dat het Hof niet is ingegaan op bepaalde argumenten (stellingen) van belastingplichtige. Dit wordt vrij eenvoudig door de Hoge Raad in de prullenbak gegooid. De Hoge Raad volgt in deze casus ook de conclusie van de AG.

Het feit dat het hier ging om een erg omvangrijk aantal panden wil nog niet zeggen dat dit ook een materiële onderneming zou moeten zijn. Ook bij erg veel panden kan het gaan om normaal vermogensbeheer, de Hoge Raad kijkt naar alle activiteiten in de BV en niet specifiek naar bepaalde (omvangrijke) werkzaamheden bij een aantal garageboxen. Het rendement is ook niet hoger dan normaal. Dat in deze procedure niet handig is geprocedeerd heeft ook niet geholpen. Belastingplichtige zou - in alle eenvoud - meer feiten aannemelijk moeten maken om het drijven van een onderneming "klip en klaar" naar voren te brengen. Er is nog gesteld dat de bewijslast bij de Belastingdienst (lees inspecteur) moet liggen, maar hier doet het Gerechtshof / Hoge Raad niks mee. Als je de bewijslast krijgt toebedeeld moet je hieraan voldoen, dit maakt de zaak wel complexer. Actief vermogensbeheer of ondernemersactiviteiten is dus iets anders dan "veel werk door veel panden". Dit arrest zal veel zaken lastiger maken en is een leerschool voor vele adviseurs.

Noot fiscaal jurist

Bron bedrijfsopvolging

Hoge Raad d.d. 10 maart 2017 (ECLI:NL:HR:2017:396).

Gerechtshof Den Haag d.d. 1 juli 2016 (ECLI:NL:GHDHA:2016:2167).

Rechtbank Den Haag d.d. 3 juni 2014 (ECLI:NL:RBDHA:2014:16718).