Fiscale woonplaats en belastingplicht piloot

Een piloot die fiscaal inwoner van Nederland is moet over zijn wereldinkomen in Nederland belasting betalen. De piloot kan eventueel in het werkland (waar hij / zij gestationeerd is) ook belasting hebben betaald. Via een eventueel gesloten belastingverdrag moet dan worden bepaald hoe voorkoming van dubbele belasting moet worden verleend. Vaak is er bij piloten discussie over de fiscale woonplaats, zo ook in de uitspraak die wij hier behandelen.

Piloot en voorkoming dubbele belasting

Henk woont in Nederland en werkt als piloot in Turkije. Voor het turkse inkomen claimt Henk volgens de vrijstellingsmethode de aftrek ter voorkoming van dubbele belasting. Volgens het belastingverdrag tussen Nederland en Turkije moet echter de verrekeningsmethode worden toegepast. Het Gerechtshof Arnhem Leeuwarden komt op 9 augustus 2024 (ECLI:NL:GHARL:2024:4739) komt tot een opmerkelijke uitspraak. Het hof oordeelt dat het Nederlandse verdragsbeleid is gericht op het principe van kapitaalimportneutraliteit en dat mede daarom voor actieve inkomsten een vermindering van dubbele belasting moet worden verleend volgens de vrijstellingsmethode. De staatssecretaris heeft dit in het golfstatenbesluit ook goedgekeurd, hierin staat dat voor piloten de vrijstellingsmethode moet worden toegepast. De reden is dat ondermeer Bahrein en Oman geen inkomstenbelasting heffen en dan valt er niks te verrekenen voor in Nederland wonende werknemers die in die staten werken. Hierdoor zouden inkomsten uit die staten effectief in Nederland worden belast, dit is volgens het besluit onwenselijk. De regeling geldt voor werknemers die offshore werken of voor personeel van internationale lucht en scheepvaarttuigen.  Er is geen objectieve en/of redelijke rechtvaardiging voor een ongelijke behandeling in de situatie met Turkije. Op het golfstatenbesluit valt wel wat af te dingen, veel belastingverdragen kennen geen kapitaalimportneutraliteit, denk hierbij aan bestuurders, piloten, sporters en artiesten, waarbij vaak de belastingverrekening wordt toegepast. Tegen de uitspraak van het Gerechtshof loopt nog cassatie.

Fiscale woonplaats piloot die werkt in Turkije

Op 24 januari 2023 heeft het Gerechtshof Arnhem - Leeuwarden uitspraak gedaan in een zaak waarin ter discussie stond of een piloot als inwoner van Nederland kwalificeerde volgende de Nederlandse wet en vervolgens of hij voor de toepassing van het belastingverdrag Nederland - Turkije ook als inwoner van Nederland gezien moet worden. Eerder al heeft de rechtbank geoordeeld dat deze piloot als inwoner van Nederland gezien moet worden, het gerechtshof heeft dit bevestigd in deze uitspraak. 

Fiscaal woonplaatsbegrip bij piloten

Bij het bepalen van iemands woonplaats moet altijd eerst gekeken worden of hij / zij op basis van de nationale wet als inwoner wordt gezien van een land. Als dat zo is, moet vervolgens gekeken worden of op basis van een bepaling in het belastingverdrag een andere staat als fiscale woonplaats wordt aangewezen.  

Op grond van de nationale wet, artikel 4 AWR, ben je inwoner van Nederland wanneer je een duurzame band van persoonlijke aard hebt met Nederland. In deze zaak was de piloot ingeschreven in de basisregistratie personen in Nederland op hetzelfde adres als zijn echtgenote en had hij de beschikking over een eigen woning. Van een duurzame band van persoonlijke aard is dus sprake. Op grond van een WOO verzoek is duidelijk geworden hoe de Nederlandse Belastingdienst naar een fiscale woonplaats kijkt, lees hiertoe dit artikel.

Toepassing belastingverdrag bij woonplaats piloten

Nu duidelijk is dat op basis van de nationale wet sprake is van inwonerschap van Nederland, komt het belastingverdrag met Turkije om de hoek kijken. Om voor het verdrag als inwoner van Turkije gezien te worden, moet je allereerst op basis van de Turkse nationale wet als inwoner worden gezien. Het Hof gaat er vanuit dat dit het geval is en gaat dan vervolgens naar de overige voorwaarden kijken.

• De eerste voorwaarde is het duurzaam de beschikking hebben over een tehuis. In Nederland was dit het geval, in Turkije werd verbleven in hotels, waarbij geen vaste hotelkamer ter beschikking stond, maar er wel een toezegging was dat er altijd een kamer beschikbaar zou zijn. Hiermee staat echter niet permanent en continue een woonruimte ter beschikking, zodat op basis hiervan de fiscale woonplaats volgens het hof niet Turkije is, maar Nederland.
• Ten overvloede geeft het hof in deze casus nog aan dat, mocht de piloot wel duurzaam de beschikking hebben over een tehuis in Turkije, hij nog steeds als inwoner van Nederland gezien moest worden op basis van de tweede voorwaarde uit het verdrag. Doordat zijn echtgenote en kinderen in Nederland wonen, hij hier een eigen woning en bankrekeningen heeft, hij elke maand een week thuis in Nederland is bij zijn gezin en het nooit de bedoeling was om zich permanent in Turkije te vestigen, is het middelpunt van zijn levensbelangen in Nederland.

Conclusie fiscale woonplaats piloot

De bepaling van iemands fiscale woonplaats is afhankelijk van feiten en omstandigheden. Die zijn eigenlijk nooit gelijk, waardoor vaak discussie ontstaat over iemands woonplaats. Wanneer je voor je werk tijdelijk naar het buitenland verhuist terwijl je gezin in Nederland achterblijft, wordt het lastig om niet meer als inwoner van Nederland gezien te worden. Wij adviseren vaak over de fiscale gevolgen en dus het fiscale inwonersbegrip. Mocht u hierover vragen hebben, dan kunt u altijd contact opnemen met onze specialisten.

Bron woonplaats piloot

Gerechtshof Arnhem - Leeuwarden d.d. 24 januari 2023 ECLI:NL:GHARL:2023:667